Spello

Spello ligt in Umbrië, Italië.

Spello is een klein stadje met een typisch Umbrische sfeer. Het is minder bekend dan Assisi, dat tien kilometer noordelijker ligt, maar zeker zo mooi, mede omdat het aantal souvenirwinkels en andere toeristische attracties beperkter is. Het oude centrum ligt tamelijk steil tegen de helling van de Monte Subasio, en bestaat uit smalle straatjes en enkele pleinen. De stad heeft een aantal bezienswaardigheden uit de Romeinse tijd en uit de late Middeleeuwen en vroeger Renaissance.

Spello is het best te voet te bekijken. Vanaf het onderste deel van de stad (parkeerplaats) kan men naar boven lopen en daarna terug. Hier volgt een aanbevolen route.

Begin bij de middeleeuwse stadspoort Portonaccio met het trotse opschrift Splendidissima Colonia Julia ("de zeer schitterende kolonie van Julius (Caesar)"). Loop onder de poort door tot de Porta Consolare, de poort in de Romeinse stadsmuur waarvan de resten duidelijk te zien zijn. Boven op de middeleeuwse toren staat een olijfboom.

Loop door de Via Consolare (rechts) omhoog en vergeet niet in de pittoreske zijstraatjes rechts te kijken. Na enkele bochten ziet u aan de linkerkant de Capella Tega met muur- en plafondschilderingen, helaas afgesloten (u kunt door het glas kijken).

Even verder ziet u aan de rechterhand de kerk Santa Maria Maggiore uit de 13e eeuw (met latere verbouwingen). Hoogtepunt in deze kerk is de Capella Baglioni met fraaie fresco's van Pinturichio over de geboorte en de kinderjaren van Jezus. Daarnaast bezit de kerk tal van kunstwerken uit de 16e eeuw en later.

Even voorbij de kerk ziet u aan de rechterkant de ingang naar de Pinacoteca Communale, een klein museum met opmerkelijke kunstwerken die deels uit het bezit van de kerk afkomstig zijn. Het museum is gehuisvest in het voormalige kanunnikenhuis (Palazzo dei Canonici).

De hoofdstraat naar boven (Via Cavour) leidt vervolgens naar de kerk Sant' Andrea (rechts) met een opvallend altaar en een aantal opmerkelijke schilderingen waaronder een altaarstuk van alweer Pintoricchio (Madonna met kind en heiligen).

De Via Cavour eindigt op de Piazza della Reppublica, het centrale plein van de stad. Het stadhuis heeft enkele fraaie gevelstenen. Via het straatje rechts naast het stadhuis (bij het toeristenbureau) komt u op een schilderachtig pleintje met fraai uitzicht over de heuvels. Links ziet u het kerkhof op de helling van de Monte Subasio.

Loop links van het stadhuis de Via Garibaldi in. Aan de linkerkant staat het Palazzo Urbani met een mooie binnenplaats. Op de hoek van de Via Catena ("Kettingstraat"), die naar het paleis leidt, hangt links nog een ketting waarmee in vroeger tijden de hoofdstraat afgesloten kon worden.

Iets verderop verbreedt de staat zich en ziet u rechts de ietwat chaotische gevel van de parochiekerk San Lorenzo uit de 12e eeuw. In de gevel zijn onder meer twee Romeinse stenen met inscripties en een Longobardische steen aangebracht. Het interieur is minder interessant.

Ga aan het eind van het plein de Via Giulia in. Die klimt steil omhoog langs de resten van een Romeinse boog (Arco Augusto, niet duidelijk aangegeven) omhoog. Ga bij de T-kruising rechtsaf langs de kerk van het klooster Santa Maria Vallegloria (meestal gesloten), en loop even door tot de Piazza Vallegloria (parkeerplaats) om een blik te werpen op de middeleeuwse Porta Montenara. Ook hier heeft u een fraai uitzicht op de heuvels. Vanaf dit punt is een mooie wandeling door de olijfgaarden mogelijk.

U keert terug naar de T-kruising en u volgt nu de andere richting die u snel bij de Via Arco Romano brengt. Als u deze verder naar boven volgt komt u onder de Romeinse boog door op de Piazza Cappuccini, een fraai uitzichtpunt vanwaar u onder meer Assisi en het dal kunt zien liggen. Dichterbij ontwaart u ook het Romeinse Amfitheater vlak buiten Spello. Links kunt u de trappen op naar het kerkje San Severino.

U bent nu op het hoogste punt van de route; vanaf nu gaat het omlaag. U wandelt door de Via Torre di Belvedere naar beneden. Links ziet u het kapelletje San Martino met een kleine klokkenstoel. Daar gaat u rechtsaf de Via Mure Vecchie in. U komt dan bij de oude stadsmuren waar u de middeleeuwse Torre di Properzio (iets beneden) en de Romeinse Porta Venere met twee torens kunt zien.

Vanaf dit punt gaat u de Via Torre di Properzio in die u terugbrengt bij de Via Cavour vlak bij de eerder bezochte kerk Santa Maria Maggiore. U loopt de hoofdstraat verder af tot aan de eerder genoemde Capella Tega. U gaat nu rechts daarvan naar beneden via de Via Sant'Angelo. Ook hier pittoreske straatjes rechts, waaronder de Via Povera Vita ("Straat van het arme leven").

De straat eindigt bij de Porta Consolare, het eindpunt van de wandeling. Vergeet niet rechts op het pleintje nog een welverdiend ijsje (of iets anders) te halen!

Spello heeft een aantal ateliers van kunstenaars en ambachtslieden. In de verschillende winkeltjes met 'prodotti typici' is van alles te halen (o.a. bij de Alimentari op de Piazza della Reppublica). De olijfolie van Spello heeft een goede naam. De lokale wijn wordt verkocht onder de naam Villa Fidelia. Ook de wijn van de gebroeders Sportoletti (wijngaarden tussen Spello en Assisi) is uitstekend.

Er zijn diverse goede restaurants. Il Molino (Via Cavour) heeft een gezellig terras en heel vriendelijke bediening. La Bastiglia op de Piazza Vallegloria heeft een Michelinster.