Thialf

Voor het kraanschip, zie Thialf (schip, 1985).

Thialf
Logo Thialf
Plaats	Heerenveen
Land	Nederland
Coördinaten	52° 56′ NB, 5° 57′ OL
Capaciteit	12.500
Hoogte	0,4 meter boven zeeniveau
Type	Overdekt, kunstijsbaan
Lengte	400m
Geopend in	1967, 1986 (overdekt)
Puntentotaal	367,071 (3e snelste ijsbaan)
Baanrecords - mannen
500m Tatsuya Shinhama  34,07 1000m Pavel Koelizjnikov  1.07,09 1500m Kjeld Nuis  1.43,00 5000m Patrick Roest  6.04,36 10.000m Nils van der Poel  12.32,95
Baanrecords - vrouwen
500m Angelina Golikova  37,02 1000m Jutta Leerdam  1.12,80 1500m Antoinette Rijpma-de Jong  1.52,95 3000m Irene Schouten  3.54,04 5000m Irene Schouten  6.41,25
Het schaatshart van Thialf
Gegevens laatst gewijzigd op: 05-03-2023
Portaal    Schaatsen

IJsstadion Thialf (uitspraak:[tjalf]^? (naar Thialfi) of [ti.alf]^?) in Heerenveen is het belangrijkste (overdekte) schaatsstadion van Nederland en heeft de snelste laagland-ijsbaan ter wereld. Het complex is vooral bekend van het langebaanschaatsen, ijshockeyclub de Heerenveen Flyers en Shorttrack Club Thialf (SCT). De naam Thialf is afgeleid van Thialfi, de snelvoetige knecht van Thor, de Germaanse god van de donder.

Oorspronkelijk lag de ijsbaan Thialf in Heerenveen-Noord. Deze ijsbaan werd in 1892 aangelegd door de IJsclub Heerenveen en de Thialfweg aldaar herinnert nog aan de locatie van die ijsbaan. Ook op luchtfoto's was na sluiting lange tijd nog de noordelijke helft van de ijsbaan terug te herkennen. Deze baan was een natuurijsbaan. Sinds 2019 ligt er op de noordelijke helft weer een natuurijsbaan.

Op 14 oktober 1967 werd in Heerenveen-Zuid het ijsstadion geopend door prinses Christina. In 1986 werd de baan als tweede ter wereld overdekt. Dit was een jaar nadat het Sportforum Hohenschönhausen in Berlijn zijn deuren had geopend. Architect was Architectenburo Van der Zee & Ybema, nu Alynia Architecten Harlingen bv.

In het seizoen 1986/1987 sneuvelden in Thialf direct de tien belangrijkste wereldrecords in het langebaanschaatsen. Door de komst van overdekte banen op grote hoogte, met name die in Calgary en Salt Lake City, is Thialf zijn status als snelste baan ter wereld kwijtgeraakt. Een enkele keer wordt hier echter nog een wereldrecord gereden. Dit was bijvoorbeeld in 2007, toen Sven Kramer tijdens het WK Allround het wereldrecord op de 10 km verbeterde. In het Nieuwe Thialf zal dit volgens ijsmeester Beert Boomsma nog sneller gaan.^[1] Ondanks het nadeel van de hogere luchtweerstand blijft Thialf onder schaatsers een populaire baan. Dit komt vooral door het enthousiasme van het publiek. Bovendien zwepen vaak dweilorkesten zoals de De Útlopers het publiek op. Vroeger was dit koor de Blauhúster Dakkapel (inmiddels ter ziele), De Glasblazers en Kleintje Pils.

Op de lijst van snelste ijsbanen ter wereld staat Thialf op de derde plaats, achter de banen in Salt Lake City en Calgary. Deze twee andere banen liggen echter op meer dan duizend meter boven zeeniveau. Omdat Thialf 0,4 meter boven zeeniveau ligt is de luchtweerstand in vergelijking met hooglandbanen groot en hierdoor kan er minder hard geschaatst worden. Het ijs is echter van zeer goede kwaliteit, waardoor Thialf de op twee na snelste schaatsbaan ter wereld is. Thialf is wel de snelste laaglandbaan ter wereld. Hierbij is het vanzelfsprekend de snelste ijsbaan van Nederland.

Op 27 januari 2017 is het nieuwe Thialf geopend. Het Thialf is voor 50 miljoen verbouwd, de omloopring is hierbij aangepast en ook zijn er 5.000 zonnepanelen geplaatst. Bij de opening gaf Koning Willem-Alexander het startschot. Hierna praatte hij in de Friese bocht met fans en vervolgens luisterde hij naar het Thialf-huisorkest (De Útlopers) voor de typische schaatssfeer.

In 2021 werd het hele Nederlandse schaatsseizoen hier afgewerkt vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak. Hierdoor konden alle schaatsers op één plek blijven en konden alle wedstrijden zonder publiek worden geschaatst.

Afstand	Rijder	Tijd	Datum	Wedstrijd	#
500 meter	Tatsuya Shinhama	34,07	08-03-2020	Wereldbekerfinale 2019/2020	3 (1*)
1000 meter	Pavel Koelizjnikov	1.07,09	12-01-2020	EK Afstanden 2020	3 (1*)
1500 meter	Kjeld Nuis	1.43,00	08-03-2020	Wereldbekerfinale 2019/2020	4 (1*)
3000 meter	Sven Kramer	3.37,39	20-12-2019	Trainingswedstrijd	2 (1*)
5000 meter	Patrick Roest	6.04,36	19-11-2022	Wereldbeker 2022/2023	3 (1*)
10.000 meter	Nils van der Poel	12.32,95	14-02-2021	WK afstanden 2021	2 (2)
Achtervolging	Noorwegen Sander Eitrem Peder Kongshaug Sverre Lunde Pedersen	3.34,22	05-01-2024	EK afstanden 2024	2 (1*)
Teamsprint	Rusland Pavel Koelizjnikov Roeslan Moerasjov Viktor Moesjtakov	1.18,92	10-01-2020	EK afstanden 2020	3 (1*)
2x500 meter	Pavel Koelizjnikov	68,931	15-02-2015	WK afstanden 2015	4 (2)
Sprintvierkamp	Pavel Koelizjnikov	137,390	23/24-02-2019	WK Sprint 2019	3 (1*)
Minivierkamp	Koen Verweij	148,163	07/08-03-2008	Viking Race 2008	7 (3)
Kleine vierkamp	KC Boutiette	151,221	21.23-11-2003	2003-2004 Wereldbeker 3	5 (4)
Grote vierkamp	Patrick Roest	146.060	28-12-2022	NK Allround 2023	4 (3)
Snelste ronde	Jenning de Boo	24,45	30-12-2023	NK Afstanden 2023

Afstand	Rijdster	Tijd	Datum	Wedstrijd	#
500 meter	Angelina Golikova	37,02	8-3-2020	2019-2020 Wereldbekerfinale	4 (2)
1000 meter	Jutta Leerdam	1.12,80	28-12-2022	NK Sprint 2023	3 (1*)
1500 meter	Antoinette Rijpma-de Jong	1.52,95	28-12-2022	NK Allround 2023
3000 meter	Irene Schouten	3.54,04	20-11-2022	Wereldbeker 2022/2023	3 (1*)
5000 meter	Irene Schouten	6.41,25	05-03-2023	WK afstanden 2023	2 (1*)
10.000 meter	Carien Kleibeuker	14.35,61	13-3-2018	Grote vierkamp STW 2018	2 (1*)
Achtervolging	Nederland Ireen Wüst Antoinette de Jong Irene Schouten	2.54,12	09-01-2022	EK Afstanden 2022	4 (2)
Teamsprint	Rusland Olga Fatkoelina Angelina Golikova Darja Katsjanova	1.26,17	10-1-2020	EK Afstanden	3 (1*)
2x500 meter	Femke Kok	74,440	27-12-2020	WKKT 2021
Sprintvierkamp	Jutta Leerdam	147,135	27/28-12-2022	NK sprint 2023	4 (2)
Minivierkamp	Gioya Lancee	157,517**	26/28-12-2020	WKKT 2021
Kleine vierkamp	Antoinette Rijpma-de Jong	157.859	28-12-2022	NK Allround 2023	2 (1*)
Grote vierkamp	Suzanne Hoogendoorn	178,843	24/25-3-2014	Grote vierkamp STW 2014	1 (1*)
Snelste ronde	Angelina Golikova	26,55	8-3-2020	2019-2020 Wereldbekerfinale	3 (1*)[2]

# = plaats in lijst baanrecords van snelste ijsbanen ter wereld; tussen haakjes plaats in lijst van
baanrecords van de laaglandbanen in de lijst van snelste ijsbanen ter wereld

* = wereldrecord laaglandbanen

** = puntentotaal opgemaakt uit tijden op vier individuele afstanden gereden in het zelfde wedstrijdweekend

*** = wereldrecord

Nr.	Discipline	Naam	Land	Tijd	Datum
1.	5000 meter (v)	Andrea Schöne	DDR	7.40,97	23 januari 1983
2.	5000 meter (m)	Leo Visser	Nederland	6.47,01	14 februari 1987
3.	1500 meter (m)	Nikolaj Goeljajev	Sovjet-Unie	1.52,70	15 februari 1987
4.	10.000 meter (m)	Geir Karlstad	Noorwegen	14.03,92	15 februari 1987
5.	Grote vierkamp (m)	Nikolaj Goeljajev	Sovjet-Unie	159,356	14/15 februari 1987
6.	500 meter (m)	Nick Thometz	Verenigde Staten	36,55	19 maart 1987
7.	3000 meter (v)	Yvonne van Gennip	Nederland	4.16,85	19 maart 1987
8.	3000 meter (m)	Leo Visser	Nederland	3.59,27	19 maart 1987
9.	5000 meter (v)	Yvonne van Gennip	Nederland	7.20,36	20 maart 1987
10.	5000 meter (m)	Geir Karlstad	Noorwegen	6.45,44	22 november 1987
11.	1000 meter (m)	Igor Zjelezovski	Sovjet-Unie	1.12,58	25 februari 1989
12.	Sprintvierkamp (m)	Igor Zjelezovski	Sovjet-Unie	145,945	25/26 februari 1989
13.	3000 meter (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	3.57,52	13 maart 1990
14.	5000 meter (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	6.41,73	9 februari 1991
15.	10.000 meter (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	13.43,54	10 februari 1991
16.	Grote vierkamp (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	157,396	9/10 februari 1991
17.	Kleine vierkamp (m)	Falko Zandstra	Nederland	159,753	16/17 februari 1991
18.	5000 meter (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	6.38,77	22 januari 1993
19.	Grote vierkamp (m)	Falko Zandstra	Nederland	156,882	22/23 januari 1993
20.	5000 meter (m)	Johann Olav Koss	Noorwegen	6.36,57	13 maart 1993
↓ gereden met de klapschaats ↓
21.	3000 meter (v)	Gunda Niemann-Stirnemann	Duitsland	4.07,80	7 december 1997
22.	5000 meter (m)	Gianni Romme	Nederland	6.30,63	7 december 1997
23.	1500 meter (m)	Rintje Ritsma	Nederland	1.48,88	20 december 1997
24.	3000 meter (m)	Jelmer Beulenkamp	Nederland	3.52,67	25 februari 1998
25.	3000 meter (v)	Gunda Niemann-Stirnemann	Duitsland	4.05,08	14 maart 1998
26.	Grote vierkamp (m)	Ids Postma	Nederland	153,367	13/15 maart 1998
27.	5000 meter (v)	Gunda Niemann-Stirnemann	Duitsland	6.55,34	25 november 2000
28.	10.000 meter (m)	Gianni Romme	Nederland	13.03,40	26 november 2000
29.	Grote vierkamp (m)	Jochem Uytdehaage	Nederland	152,482	15/17 maart 2002
30.	Grote vierkamp (m)	Mark Tuitert	Nederland	151,691	9/11 januari 2004
31.	10.000 meter (m)	Carl Verheijen	Nederland	12.57,92	4 december 2005
32.	10.000 meter (m)	Sven Kramer	Nederland	12.49,88	11 februari 2007
33.	Ploegenachtervolging (v)	Miho Takagi Ayaka Kikuchi Nana Takagi	Japan	2.55,77	10 november 2017
34.	10.000 meter (m)	Nils van der Poel	Zweden	12.32,95	14 februari 2021
35.	Achtervolging (m)	Sander Eitrem Peder Kongshaug Sverre Lunde Pedersen	Noorwegen	3.34,22	5 januari 2024

Behalve voor het schaatsen wordt Thialf ook gebruikt voor evenementen. Zo vond in oktober 1992, maart 1993 en oktober 1999 het dance-event Thunderdome plaats in Thialf. In mei 1989 gaf The Cure het eerste concert in Thialf. In het kader van hun Prayer Tour, met als support act Shelleyan Orphan en special guest The Mission. Terwijl er bij het gebruik van de schaatsbaan een kleine 10.000 bezoekers kunnen toekijken is de beschikbare vloeroppervlakte van 13.000 vierkante meter voldoende om tot ongeveer 15.000 bezoekers te herbergen. Naast Thunderdome werd het dansevenement Trance Energy in 2000, 2001 en 2002 in Thialf georganiseerd. De TROS hield twee edities van het Muziekfeest op het ijs in Thialf. Sinds 2017 wordt hier ook een finalewedstrijd van het WK ijsracen met motorfietsen verreden. Deze wedstrijd vond tot 2016 plaats in De Bonte Wever in Assen, maar deze ijsbaan werd in 2016 wegens financiële problemen opgeheven.

Andere muziekartiesten en muziekbands die Thialf hebben aangedaan zijn onder andere: Simple Minds (1989 en 1991), Tina Turner (1990 en tweemaal in 1996 ), Prince (1990), Johnny Cash (1990), Gloria Estefan (1991), Hessel (tweemaal in 1992 en 2005), Toto (1992), Bryan Adams (1992), UB40 (1993), Whitney Houston (1993), Rene Froger (1995 en 1996), Eric Clapton (1998), BLØF (2004) en André Rieu (driemaal in 2009 en 2011).

Bij sommige evenementen stoppen treinen bij treinhalte Heerenveen IJsstadion.

Thialf beschikt over vijf verschillende ijsbanen:

• 400 meter
• 333 meter
• 30m x 30m (krabbelbaan)
• 60m x 30m (curlingbaan)
• 60m x 30m (ijshockeyhal)

Marc Winters is sinds 2017 directeur van Thialf. Hij volgde Willem Jan van Elsacker op, die op 3 januari 2013 was aangetreden om de verbouwing en opstart van Thialf in goede banen te leiden.^[3]

Al sinds 2007 zijn er plannen voor de bouw van een nieuw ijsstadion. Aan "De Telegraaf" uitte Erben Wennemars op 4 december 2007 zijn zorgen over de toekomst van het Nederlandse schaatsen door de opkomst van landen als Rusland, Canada en China. Wennemars ziet graag dat de faciliteiten in schaatshal Thialf worden verbeterd.^[4] In 2008 maakten de gemeente Heerenveen, de provincie Friesland en de directeuren van Thialf tijdens een persconferentie bekend bezig te zijn met "revolutionaire plannen" voor de schaatshal. In 2009 werden de plannen gepresenteerd, waarin een nieuw Thialf naast het Abe Lenstra Stadion zou verrijzen.^[5]

In maart 2011 werd door een speciale werkgroep besloten dat er een nieuw stadion zou komen. In deze werkgroep zat onder andere KNSB-voorzitter Doekle Terpstra.^[6] Gedeputeerde Hans Konst van Ruimte, Economie en Duurzame Energie liet op 14 december 2011 weten dat het College van Gedeputeerde Staten 40 miljoen euro beschikbaar wil stellen voor een nieuw Thialf.^[7]

Op 22 februari 2012 koos een meerderheid van Provinciale Staten van Friesland voor een vernieuwde schaatstempel op de huidige locatie. Zij gaven daarmee de voorkeur aan wat wordt genoemd de 'vernieuwbouw' van het ijsstadion, een mix van nieuwbouw en renovatie. Die variant kost Friesland twintig miljoen euro in plaats van de honderd miljoen voor een nieuw Thialf. Op 10 mei 2013 werd bekend dat er naast Thialf twee andere opties zijn waar in augustus 2013 door de bond een keuze tussen wordt gemaakt: het duurzame schaatscomplex Transportium in Zoetermeer (185 miljoen euro) of het Icedôme in Almere.^[8] In april 2014 zal de ijsinstallatie worden vervangen voor 2014/2015.

Als gevolg van de aangekondigde renovatie stapten begin oktober 2014 voorzitter Joop Atsma, Anne Hettinga en Geert Kuiper van de raad van commissarissen op, omdat Thialf in september een contract had getekend met Ballast Nedam.^[9] Op 16 februari 2015 ving de verbouw aan^[10] en fase 1 voor de vierde wereldbekerwedstrijd was op 11 december 2015 gereed.^[11]

In 2016 startte de tweede fase van de vernieuwbouw van Thialf. Gedurende deze fase werd het bestaande Thialf van binnenuit gedemonteerd en werd het gebouw in zijn geheel verder afgebouwd. Oude buitengevels werden verwijderd en de bestaande dakconstructie boven de schaatsbaan ging rusten op de nieuwe kolommen. Op 27 januari 2017 werd het vernieuwde Thialf geopend door Koning Willem-Alexander. Het vernieuwde Thialf is een ontwerp van ZJA Zwarts & Jansma Architecten.

• Officiële website
• Baanrecords Thialf
• Artikel over de foutieve uitspraak van o.a. Thialf.

Zie de categorie Thialf van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.