Gebruiker:Rodejong/Nieuw/Bornholmer-klok

Een Bornholmer-klok, Bornholmerklok^[1] of gewoon Bornholmer klok^[2] is een staande klok in de vorm van een hoge houten kast, die door gewichten in beweging wordt gehouden. De regelmatige loop wordt gereguleerd door een heen en weer bewegende slinger.

Dit soort klokken werd op het eiland Bornholm van 1745 tot 1900 geproduceerd. De aanleiding was een Nederlands schip dat staande klokken transporteerde en in de nacht van 15 en 16 november 1744 strandde nabij Bornholm. Deze klokken waren misschien van Engelse origine, daar de afzender – de Franse consul Jean Georg Hansen – grootschalige handel dreef. De klokken werden vervolgens in Rønne gerepareerd door de spinnewielmaker Poul Ottesen Arboe, die zich hierdoor genoeg kennis eigen maakte om zelf klokken te gaan vervaardigen.

Vanwege de lage prijzen werden deze Bornholmer-klokken al snel populair in heel Denemarken. Zelfs zo populair dat het gilde achter de klokkenmakers uit Kopenhagen bij de magistraat een klacht indiende. Zij konden hun klokken niet zo goedkoop aanbieden en vroegen of er op de Bornholmer-klokken belasting geheven kon worden. Maar dat werkte averechts daar de regering en verschillende non-profit instellingen vervolgens de klokken promootten.

De uurwerken worden in verschillende kasten uitgevoerd in Bornholmse, barok- of Louis XVI-stijl. Empire-klokken, die een vlakke bovenkant hebben, worden een Hanbornholmer (mannelijk) genoemd. Frøkener (meisjes) en Koner (getrouwde vrouwen) zijn klokken, die een sierlijk hoofdbekleding heeft. De Bornholmse kledingdracht wordt als inspiratie hiervoor genoemd.

Bornholmer-klokken worden in Rønne nog steeds vervaardigd bij een klokkenmaker volgens de oude procedure.