[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Zum Inhalt springen

Kentum-Satem-Isogloss

Vun Wikipedia
Kentum- (blau) un Satem-Spraken (rood), de Gegend, in de dat Satem womööglich sien Oorsprung harr, en beten düüsterer rood

De Kentum-Satem-Isogloss is en Isogloss, de de indogermaanschen Spraken in twee Gruppen deelt. Dat ene Rebeet (vör allen in’n Westen) bruukt för dat Woord hunnert Wöör, de dat Latiensche centum ähnlich sünd, dat annere Rebeet (vör allen in’n Oosten) Wöör, de dat Avestsche satem ähnlich sünd.

To de Kentumspraken höört de germaanschen, itaalschen/romaanschen, keltschen, greekschen un tochaarschen Spraken. To de Satemspraken höört de indoiraanschen, armeenschen, baltoslaavschen un albaanschen Spraken. Bi en poor annere utstorvene Spraken ut de indogermaansche Spraakfamilie is dat nich rut, to welke Grupp se tohöört.

Dat geiht dorbi vör allen üm de dree Konsonanten *kʷ (labiovelar), *k (velar) un *ḱ (palatovelar) un wo se sik entwickelt hebbt. Bi de Kentumspraken sünd de Palatale mit de Velare tohoopfullen (*k, *k̑ –> k) un de Labiovelare bleven. Bi de Satemspraken sünd de Labiovelare un Velare tohoopfullen (*k, *kʷ –> k) un dat palatale *k̑ is to en Sibilant /s/ oder /ʃ/ worrn.

Fröher hebbt de Wetenschoppers dacht, dat sik dat ole Indogermaansche direkt in disse twee Dialekte opdeelt hett un dor sünd denn de hüdigen Spraken ut worrn. Dat Kentum un Satem twee Telgen op’n Stammboom vun de indogermaanschen Spraken sünd. As aver dat Tochaarsche opdeckt worrn is, dat fröher in Zentralasien snackt worrn is, wied in’n Oosten, un liekers en Kentumspraak weer hett sik mehr un mehr de Idee dörsett, dat Kentum un Satem keen twee Telgen op’n Stammboom sünd un dat de Ünnerscheed mehr en regional Markmal is (Stammboomtheorie gegenöver Wellentheorie).