Anders Celsius

Anders Celsius (* 27. November^sweed. / 7. Dezember 1701^greg. in Uppsala; † 6. Mai 1744 ok dor) weer en sweedsch Astronom, Mathematiker un Physiker.

Anders Celsius wurr 1701 in Uppsala boren un stamm ut en Adelsfamilie vun dat Gut Doma in Ovanåker. He studeer an de Universität Uppsala un wurr dor 1730 Perfesser. 1736 nehm he an en Expeditschoon, deel, de dat Vermeeten vun de Form vun de Eer as Ziel harr. 1741 stell he de eerste sweedsch Observatorium in Uppsala fardig. He weer aber ok Poet un Schriever vun populärwetenschaplich Literatur.

Celsius weer de Eerste, de de Helligkeit vun Steerns meettechnisch ünnersöcht un funn rut, dat Polarluchter dat Magnetfeld vun de Eer stören.

Celsius is in dat Öller vun 42 Jahren an Tuberkulose storven un liggt in de Kark vun Gamla Uppsala begraben.^[1]

Anders Celsius defineer 1742 de nah hüm nömmt Temperaturindeelen Grad Celsius. In’ Gegensatz to de hüüd bruukt Celsius-Skala legg he den Kaakpunkt vun Water mit 0° un den Klaampunkt mit 100° fast. Eerst sien Schöler Carl von Linné hett in dat Johr 1745 kört nah Celsius’ Dood de Skala umdreiht. Hüüd bruukt man blots noch de ne’ere Form. Dat Revolutschonäre weer, dat Celsius vörslahn harr, se as universell Skala to bruuken, üm Temperaturen in de ganze Welt to verglieken: In’ Gegensatz to anner Forscher noteer he bi de nip un nau Bestimmung vun de Fixpunkte ok den herrschenden Luftdruck (760 mm up de Quecksülversüül) un hett so genaue Meetbedingungen fastleggt.

1948 wurr de Temperaturskala vun de 9. Generalkonferenz för Maat un Gewicht in Gedenken an Anders Celsius in Celsius-Skala umnömmt. Dat Originalthermometer kann hüüd in’d Museum vun de Universität Uppsala, dat Gustavianum, besichtigt wurrn. Dat besteiht, genau as en Thermometer un hüdige Tiet, ut en up en Holtbrett mit Skala monteert Quecksülverreservoir mit ansett Kapillare.

1. ↑ Anders Celsius (1701-1744) (englisch) – Biographie över Anders Celsius, vun „The Uppsala Astronomical Observatory“

• Olof Beckman: Anders Celsius. Universität Uppsala 2003, ISBN 91-554-5661-8.
• Horst Kant: Gabriel Daniel Fahrenheit, René-Antoine Ferchault de Réaumur, Anders Celsius. Teubner Verlag, Leipzig 1984 ISBN 3-322-00622-0.
• N.V.E. Nordenmark: Anders Celsius, Uppsala 1936.

Anders Celsius. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.