T-Ford

De T-Ford (officieel: Ford Model T) is n auto van de Ford Motor Company. t model wer baauwd vanòf 27 september 1908 en was ain van d'eerste auto's in massaproduktie (d'eerste in massa produceerde auto was de Oldsmobile Curved Dash). Deur de massaproduktie en de wiedgoande versimpeln van t produktieproces, woarbie elke waarknemer bloots ain handeln dee, was de Model T doudestieds de gekoopste auto op de maarkt. De vaaierzits open tourer kostte aan t begun van de serieproduktie 850 dollar, terwiel dat t joarloon van de Ford-febrieksaarbaider in dij tied om en bie 500 dollar was. In 1913 was de pries doald noar $ 550, in 1914 noar $ 440 en in 1920 noar $ 300. In 1924 kostte de Model T nog bloots $ 290 en doarmit was Henry Ford zien doul, n auto dij zien aarbaiders betoalen konden, berekt. In 1918 was d'helft van aal auto's in de wereld n T-Ford. Tussen 1908 en 1927 werren der meer as 15 miljoun van verkocht.

“Kinst hom in aal kleuren kopen, as t mor swaart is,” zol Henry Ford over d'auto zegd hebben. Dat was nait haldaal woar. Van 1908 tot 1914 was de T-Ford zulfs nait in t swaart leverboar. De klant kon tot 1912 kaizen oet gries, gruin, blaauw en rood. In 1912 kwam der wel n ain-kleur-strategie, aal T-Fords wuiren donkerblaauw mit swaarde sputterbreden. Noa 1914 wer veur swaart as ainegste kleur kozen, omreden dat dij vaarf t gaauwste dreugde. Doarmit was de produktie van ain eksemploar in n körtere tied kloar, van dij gevolgen dat meer T-Fords baauwd en verkocht worden konden. t Was vervast ook gekoper om mit ain kleur te waarken, zo kon de verkooppries omdeel en wer n auto veur nog meer lu betoalboar. Tot 1926 bleef swaart d'ainegste kleur. In tied waren de verkoopsievers begund te doalen. Om weer meer kopers te trekken, werren vanòf 1926 weer meerdere kleuren verkriegboar, mor dat was al te loat. De verolderde Model T was nait meer in trek bie lu dij tou waren aan n nije auto.

De baauw van de T gebeurde aan de lopende baand. Doardeur kon de produktie opdaild worden in 84 òfzunderleke toaken. De kennis en voardegheden van elke aarbaider wer bepaarkt tot ain van dizze toaken. Deur meer mesienes in te zetten, konden veul toaken ook minder ingewikkeld moakt worden. Zo kon n ongeschoulde aarbaider goud betoald worden, omreden dat dij t waark doun kon woar eerder meer en hoger oplaaid waarkvolk veur neudeg was. Wel was n ekstroa inspannen neudeg wat de kwaliteitsbewoaken aangaait. Der werren serienummers en ìndkontroles invoerd woarbie oetendelk n OK-stempel veur elke auto òfgeven wer.

De T-Ford wer ook in aander landen opbaauwd. Ford haar bedocht om zgn. knock down kits in kratten te verschepen en lokoal op te baauwen in t laand van bestemmen, om zo hoge importhevvens te omzaailen. Zo wer de T vanòf 1911 tougliekertied baauwd in Kanadoa en Groot-Brittannie. Loater luip de woagen ook van de baand in Argentinie, Belgie, Brazilie, Denmaark, Duutsland, Frankriek, Japan, Mexico, Noorwegen en Spanje, noast verschaaiden ploatsen in Amerikoa. Ook in Nederland binnen n aantal moakt, deur karrosseriebaauwer Veth.

In de negentien joar dat de Model T beston, is sikkom niks doan om de woagen wieder te ontwikkeln en te verbetern. Hai was technisch verolderd en inhoald deur de tied. De konkurrerende fabrikanten General Motors en Chrysler haren nijmoodsere en meer aansprekende modellen in t aanbod, woardeur de T nait meer in trek was bie lu dij tou waren aan n nije auto.

Op 26 maai 1927 rolde de 15 miljounste Ford Model T tou de febriek oet. Op dij aigenste dag wer bekendmoakt dat de produktie stoakt wer. Aan t ìnd van maai wer de baand stilzet en kwamen om en bie 60.000 aarbaiders in Detroit zunder waark te zitten. De doezenden verdailers in t laand kregen gain nije auto’s meer en mozzen overleven op heur aigen veurroad.

In dezember 1927 wer de Model A as opvolger aan t publiek prezenteerd. Nog veur t ìnd van t joar konden de verdailers n miljoun koopkontrakten hierveur òfsloeten. Pas in de loop van 1928 kwam de produktie weer volledeg op gang en kregen de waarknemers heur boan weer.