Tahirin-kevitra iahvista

Ny tahirin-kevitra iahvista na loharano iahvista, izay hafohezina amin' ny litera J, dia iray amin' ireo lahatsoratra efatra vinavinaim-pisiana niforonan' ny boky dimy voalohany ao amin' ny Baiboly (ny Pentateoka na Torah), araka ny hevitry ny mpikaroka momba ny Baiboly (Karl Heinrich Graf, Julius Wellhausen sns) tamin' ny taonjato faha-18. Ny tahirin-kevitra elôhista sy deoterônômista ary ny an' ny mpisorona. no heverin' ireo mpikaroka ireo fa mifameno aminy. Ny tahirin-kevitra iahvista (J) no antitra indrindra amin' izy efatra. Misy ireo mpikaroka taty amin' ny taonjato faha-20 izay nitsikera izany petra-kevitra izany ka nandao azy.

Nitana anjara asa lehibe indrindra ny Iahvista amin' ny fanoratana ny Pentateoka. Azo lazaina ho endriky ny Pentateoka voalohany indrindra ny tahirin-kevitra iahvista: taorian' ny Famoronana sy ny Safodrano dia nalaminy ny tantara lava momba ny Patriarka sy ny fivoahana avy tao Ejipta ary ny fahazoana an' i Palestina, ka amin' ny alalan' ny famerimberenana ny lohahevitry ny fampanantenana roa izany, dia ny tany sy ny firenena. Lahatsoratra foibe ny Fanekem-pihavanana tao Sinay (na Sinaia). Miavaka amin' ireo tantara hafa ny tantaran' i Josefa izay ampiasaina hampitohy ny tantaran' i Abrahama amin' ny an' i Mosesy (na Môizy). Tamin' ny fanangona azy dia mbola nivezivezy sy tsy marin-toerana ary mbola lovantsofina am-bava ny loharano tranainy, sady tamin' ny endrika tononkalo indraindray izay napetraka tao amin' ireo fitoerana masina. Nampiray ny lovantsofina momba ny tantara sy ny lovantsofina momba ny fanompoam-pivavahana avy amin' ny fokon' i Israely ny tahirin-kevitra J.^[1]

Ny anarany dia avy amin’ ny hoe Iahveh izay anaran' Andriamanitra hatramin' ny fitantarana voalohany ao amin' ny Bokin' ny Genesisy (Gen. 2).

• Petra-kevitra ara-tahirinkevitra
• Tahirin-kevitra elôhista
• Tahirin-kevitra deoterônômista
• Tahirin-kevitry ny mpisorona.

1. ↑ "Pentateuque (Document du)" in Encyclopaedia Universalis