Zarnón
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
| Zarnón Comun | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Dats aministrativ | |||||
| Nom ofiçal | Onsernone | ||||
| Stat | Svìzzera | ||||
| Canton | Ticino | ||||
| Distret | Locarno | ||||
| Lengue ofiçai | lèngua italiana | ||||
| Politega | |||||
| Sindeg | |||||
| Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
| Territore | |||||
| Coordinade | 46°12′N 8°37′E / 46.2°N 8.616667°E | ||||
| OSM | 6155156 | ||||
| Voltituden | 802 m s.l.m | ||||
| Superfix | 29,9 km² | ||||
| Abitants | 682 ab. (31 dicember 2018) | ||||
| Densitaa | 22.81 ab./km² | ||||
| Confin | Cent Vai, Magia, Cravegia e Re | ||||
| Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
| Varie | |||||
| Prefiss | 091 | ||||
| Codex postal | 6662 | ||||
| Sigla autom. | TI | ||||
| Cl. climatega | |||||
| Cl. sismega | |||||
| Localizazion | |||||
 | |||||
| Sit istituzional | |||||
Zarnón (Onsernom in del dialet de la Val Verzasca; Onsernone in italian) a l'è un cumün svizzer del distret de Locarn. in del Canton Tesin. Al gh’ha pressapoch 290 abitant e una süperfiss de 29.9 km², e al se tröva a una altitüden de 802 meter sura al livel del mar.
El cumün de Zarnón a l'è tacaa ai cumün de Cent Vai, Cravegia (IT-VB), Gress, Isurn, Magia, Musögn, Re (IT-VB), Vergelet.
Istoria del Paes
[Modifega | modifica 'l sorgent]El cumün de Zarnón l'è staa faa sü 'l prim de Sgenee del 1985 cunt el giuntà 'nsèma i cumün Comolögn, Crana e Rüss.
Comolögn l'è staa numenaa la prima völta in de l'ann 1438 cunt el nom de Comolognium, Crana in de l'ann 1228 cunt el nom de Grana ( ed in de l'an 1265 cunt el nom de Crana), menter Rüss l'è staa numenaa la prima völta in del 1231 cunt el nom de de Ruxi (pö in del 1277 cunt el nom de Rusio).
Aministrassiun Cumünala
[Modifega | modifica 'l sorgent]El Bürgarmaister (u sindech) de Zarnón l'è 'l Fernando Poncioni.
Pruverbi in di dialet di fraziun de Zarnón
[Modifega | modifica 'l sorgent]Crana
[Modifega | modifica 'l sorgent]- A val püssé un asan e un dutur che un dutur daparlüi.
- L'amur riturnò l'è um pagn riscaldò.
- L'è miéj perd la sela che al caval.
- Femna bruta fa bona cjà.
- Quand ch'a piòu e ch'a fa vint, al diavul u va in cunvint.
- Aqua passada la fa piü pózz.
- S'a piòu al d’ de la Scensión, per quaranta dì i è bon.
- Carlavà a cà de l’äit, Natal a cà suva.
- Avost e bergost, l’è quél mes ch’a saltan i ligost.
Cumulogn
[Modifega | modifica 'l sorgent]- La cata la va e la viégn e la sa da legn.
- Santa Catalina l'è una ladra e assassina.
- Candelèra Candelora, de l'inverno a 'n sem fora.
- Quel che la cativa magn nu prend, i cantui de la cjà i turna a rend.
- S’a piòu al dì de l'Ascensa, tüt al grägn per la sumenza.
- Al dutur u viv de carna malada, l'avucat u viv de carna rabiada, al prèvat u viv da carna morta.
Rüss
[Modifega | modifica 'l sorgent]- Bégna god l'amis cul sò defet.
- I cascjegn a San Roch i 's dev vadé a un tir de scjop.
- Ul pòuvru ch'a vò crumpà ul pagn, u pò migja mantignì cagn.
- Al vulcel da gabia, s'u nu canta d'amur u canta da rabia.
- Cumè ch'i 's cunscia sót, i dérm dent.
- Chér cuntint al suspira suvint.
- Dopu set ann e set mis, l'aqua la turna al sé pais.
- Sant Andrea da la barba bianca, s'u la trova in la culm u la porta in la curt, e s'u la trova in la curt u la porta in la culm.
- Cun l'art e l'ingann a sa viv miézz’ann, cun l'ingann e l'art sa viv l'alta part.
- Ai cjäi märsc a 'j va dree i móscj.
