Hollands

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Dit artikel geit euver 't dialek vaan Holland. Veur de ganse taol, zuug Nederlands, veur de standaardtaol, zuug Algemein Nederlands.

Hollands is de naom vaan de gróp Nederlandse dialekte die weure gesproke in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland boete Goerree-Euverflakkee, Utrei, e klei deil vaan Noord-Braobant en allewijl ouch in Flevoland. In 't algemein spraokgebruuk in de perifeer gebede vaan Nederland (beveurbeeld Nederlands Limbörg) is 't ouch de naom veur de Nederlandse standaardtaol, die inderdaad veural op de Hollandse dialekte gebaseerd is; ouch boete 't Nederlands taolgebeed weurt 't Nederlands dèks es Hollands aongemerk.

't Hollands kinmerk ziech door 't persoenlek veurnaomwoord jij 'doe' veur de twiede persoen, in tegestèlling tot 't Braobants gij. Dit is te verklaore oet 't Fries substraot boe-op 't Hollands ligk. De Aajdgermaanse vocaole î en û zien, zjus wie op 't Braobants en in tegestèlling tot 't Ziews, gebroke tot ij en ui of variante daovaan (wie aai, ai, oi of è). Allein in e paar noordeleke enclaves heet me de ii en uu gehawwe.

Diminutieve weure in de meiste gevalle gevörmp mèt -ie, 'n vocalisatie vaan -je (standaardtaol, Ziews), wat weer 'n palatalisatie vaan -ke (Braobants, Limburgs) is. Wie alle westeleke dialekte kinne de Hollandse dialekte gei zich, meh gebruke ze dao m'n eige, je eige, z'n eige etc. veur. 't Hollands kint e dialekcontinuüm mèt 't Ziews, 't Braobants en 't Nedersaksisch.

De vocaole vaan 't Hollands, entans de diftonge ij en ui, verraoje de invlood die 't Braobants vreuger op de dialekte had.

't Hollands kin wijer weure opgedeild in de volgende dialek-gebede:

• Zuid-Hollands, rouw-eweg gans Zuid-Holland boete Goeree-Overflakkee, mèt de Noord-Hollandse stei Amsterdam en Haarlem;
• Utreis-Alblasserweerds, in 't groetste deil vaan de provincie Utrei en 't uterste ooste vaan Zuid-Holland;
• Noordweshooks, in 't uterste noordweste vaan Noord-Braobant;
• Kennemers, Zaans, Waterlands, in zuidelek Noord-Holland;
• Wesfries, in Wesfriesland (e groet deil vaan Noord-Holland);
• Texels, op Texel (dèks bij 't Wesfries gerekend).

Neet alle dialek-indeilinge erkinne de Hollandse dialekgroop wie ze bove steit besjreve. Weijnen (1958) sprik vaan de "noordelek-centraol dialekte" (Zuid-Hollands en Utreis) en de "noordwesteleke dialekte" (Noord-Holland bove 't IJ), meh erkint daobij wel de aonwiezinge oet in deen tied nui oonderzeuk tot Noord- en Zuid-Holland vreuger linguïstisch inger verboonde zien gewees. Jo Daan erkint wel 't Hollands, meh rekent dao 't Utreis-Alblasserweerds neet bij. Soms weure ouch 't Stadsfries en 't Bildts, inderdaad vaan Hollandsen oersprunk, nog bij 't Hollands gerekend.

• Hollandse grammatica