Cognaat (taalweitesjap)

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Cognate zien twei of mier weurd in dezelfde taol of in versjèllende taole mit e zelfde etymologische herkoms, wat beteikent tot dees weurd in vorm en dèks ouch in beteikenis väöl opein lieke mer neet presies hetzelfde zien. Cognate kinne lienweurd of erfweurd zien. Cognate binnen dezelfde taol weure lede vaan e doublet geneump.

Cognate die in bekans alle Indogermaanse taole veurkomme zien:

• nach (Limburgs), nacht (Nederlands en Duits), night (Ingels), nicht (Sjots), natt (Zweeds), noc (Tsjechisch en Pools), notsj (Russisch), nox (Latien), nuit (Frans), noche (Spaons), noite (Portugees), notte (Italiaans), nit (Catalaans), noapte (Roemeens), nukta (Nuigrieks), nakti- (Sanskriet) en naktis (Litouws). Al dees weurd sjtamme vaan de (gereconstrueerde) Proto-Indo-Europese wortel *nekwt-.

• sjter (Limburgs), ster (Nederlands), star (Ingels), Stern (Duits), starn (Sjots), stjärna (Zweeds), stairno (Gotisch), steren (Cornisch), str (Sanskriet), star (Sinhalees), astèr (Aajdgrieks), stella (Latien en Italiaans), étoile (Frans), estrella (Spaans), estrela (Portugees), estel (Catalaans), stea (Roemeens en Venetiaans), setare (Perzisch) en estêre (Koerdisch). De wortel in 't PIE is waarsjienlik *ster-, "sjter".

Cognate zien dus verwant mer ze beteikene laang neet ummer hetzelfde as in 't gegeve veurbeeld. Dèks hange de versjèllende beteikenisse evels tot op zeker huugte same. E veurbeeld is 't Limburgs verb vraoge, dae de Romaanse cognate precari (Latien) en prier (Frans) heet, die beide "beje" beteikene.