Maia (Portugallia)

Locus ubi hodie municipium invenitur incolas habet millenniis abhinc, cum inventa sint vestigia a Palaeolithico incipientia. Multibus regionis montibus iam exsistebant Aetatis Ferreae hamella. Agrorum ubertate et opium opulentiā attracti, Romani visibilia suae occupationis signa quoque hic reliquere.

Medio saeculo tertio decimo iurisdictio Maiata ex urbe Portu Cali usque ad Flumen Ave^[8] (Lusice Rio Ave), e mari usque ad montes patebat. Anno 1304, attamen, Terrae Maiae (Lusice Terras da Maia) in terminum Portum Cale (Lusice termo do Porto) integratae sunt, perdendā administrativā et politicā autonomiā. Anno 1360, instituti sunt donatarii in regione et, illo anno, Rex Dominus Petrus I dominatum Azuraram (Lusice; Azurara) cum iurisdictione Maiae Infanti Domino Dionysio, suo filio, donavit.

"Inclita Gundisalvi Mendes da Maia mors" in saeculi XIX lithographia.

Huius municipii historia quoque nationalitati conditae arcte conexa est. Aliqui auctores ut princeps Alphonsus Henricus iuxta cum familiā Mendes da Maia hic educatus sit adhuc defendunt, ad quam pertinebant archiepiscopus Bracarensis Dominus Pelagius Mendes et praeclarus bellator Gundisalvus Mendes da Maia, "Pugnator" (Lusice; Lidador), sic nuncupatus quia constantia proelia impavida contra Saracenos coepit.

Aetatis Inventionum epochā, Maiā exiverunt, localium linetorum materiis rudibus texta, pleraque vela quibus Lusitanici carabi instruebantur.

Ineunte saeculo XVI, Rex Dominus Emmanuel I forum concedere debuit, quod et vectigalia ac stipendia donatariis Maiatorum regalengorum solvenda et modum applicandarum poenarum et iustitiarum communissimarum providebat. Inter annos 1700 et 1836, concilium paroeciis 44 componebatur et totam maritimam laciniam inter flumina Lezam^[9] (Lusice; Leça) et Ave^[10] (Lusice; Ave) complectebatur. Administrativis reformationibus anno 1836 coeptis, factum est municipium autonomum, sed cum areā et paroeciarum numero deminutis. Anno 1857, adhuc exstinctum est hoc municipium et opus fuit usque ad annum 1868 exspectare ut restitueretur.

Saeculo XIX, Maia anno 1809 a Marescalci Soult, Ducis Dalmatiae, exercitu Napoleonico transita est, qui e Bracarā Augustā ad Portum Cale veniebat. Inter agitatos Liberalium pugnarum annos 1832 et 1834, inter Absolutistas et Liberales cruentarum pugnarum scaena quoque fuit.

Republicā proclamatā, anno 1910, Maia, quae ad oppidum anno 1902 elevata erat, per temporis aliquod administratorem habuit philosophum tribunum Leonardum Coimbra.

Die 23 Augusti anni 1986, Maia, denique, ad categoriam urbis elevata est.

Oeconomia

Via principalis Visconde de Barreiros, Maiae.

Municipium Maia una inter industrializatissimas in Regione Septemtrione (Lusice; Região Norte) est. Inter cuius industrias textiles, chemicas, mechanicorum apparatuum et alimentariorum productorum sunt: societas Sonae Indústria, praecipua ligneorum productorum societas; in mercatu princeps pigmentorum et tectoriorum societas Corporação Industrial do Norte; societas tractandorum fructuum Frulact; societas tractandorum frumentorum Cerealis, cuius primaria sedes est Maiae; Lusitanica praecipua alimentariorum productorum magnaria societas Ferbar - Fernando Barros, Produtos Alimentares, Lda; inter maximas hypermercatuum catenas unius proprietaria et maxima Lusitanica conductoria societas Sonae SGPS, cuius sedes primaria etiam Maiae est; et societas pro autocineticae industriae innovatione CEIIA - Centro para a Excelência e Inovação na Indústria Automóvel, quae sita est in consaepto scientifico TECMAIA, intra Zonam Industrialem Maiatam.

Educatio

Ecclesia Virginis Gravidae^[11] (Lusice: *Nossa Senhora do Ó.*

Maia comprehensivum praescholare, educationis primariae et educationis secundariae rete habet. Praeterea, Maia hospitio accipit institutum ISMAI-Instituto Superior da Maia, educationis superioris institutum privatum gradus de campis e psychologiā in scientias communicationis, educationem physicam ac disportus, ratiocinationem, systemata informationis ac programmaturam complectentibus exsolvens. Praeterea, Maiatae numero incolarum ministrant praecipua educationis superioris instituta vicino in municipio Portu Cali sita, inclusā Universitate Portucalensi (Lusice Universidade do Porto).

Vectura

Metropolitana Portus Calis (Lusice *Metro do Porto*) prope Forum Maiae (Lusice *Fórum da Maia*).

Buleuterium Maiatum Turris Pugnatoris (Lusice; *Torre do Lidador*).

Portucalensis internationalis aëroportus, Aëroportus Francisci Sá Carneiro (Lusice; Aeroporto Francisco Sá Carneiro), Aëroportus Petrarum Rubrarum (Lusice; Pedras Rubras) etiam nuncupatus, paroeciis Villae Morariae^[12] (Lusice; Moreira) et Villae Novae Tegulae (Lusice; Vila Nova da Telha), Petris Rubris (Lusice Pedras Rubras), situs est. Huic municipio etiam Metropolitana Portus Calis (Lusice Metro do Porto) ministrat.

Geminationes

Haec urbes urbis Maiae sorores sunt:

Boteo^[13] (Francice; Andrézieux-Bouthéon), in Ligere, in Francia;
Medanta (Francice; Mantes-la-Jolie), in Evelinis, in Francia;
Portus Hannibalis (Lusice; Portimão), in Districtu Ossonoba in Portugallia;
Saltus Sancta Maria (Anglice; Sault Saint Marie et Francice; Sault-Sainte-Marie), in Ontarione, in Canada.
Nelspruit (linguis Anglica et Batava Capitensi; Nelspruit), in Provincia Mpumalanga, in Africa Australi.

Artes athleticae

Maia duarum praecipuarum athleticarum societatum sedes est, quae sunt: societas pedilusoria Futebol Clube da Maia et turma birotaria União Ciclista da Maia.

Demographia

Concilii Maiae numerus incolarum inter annos 1849 et 2011
1849	1900	1930	1960	1981	1991	2001	2011
16 539	20 367	29 536	53 643	81 679	93 151	120 111	135 306

Paroeciae

Concilium Maia divisum est in paroecias decem, quae sunt inferiori in tabula:

Insigne	Paroecia Latine	Paroecia Lusice
	Castellum Maiae	Castêlo da Maia
Insigne Milleirolorum	Milleiroli^[14]	Milheirós
	Nucaria et Silva Obscura^[15]	Nogueira e Silva Escura
Insigne Petrauzorum	Petrauzi^[16]	Pedrouços
Insigne Sanctae Maryae Aquis Sanctis	Sancta Marya Aquis Sanctis^[17]	Águas Santas
Insigne Sancti Felicis de Cornado	Sanctus Felix de Cornado^[18]	São Pedro Fins
	Urbs Maia	Cidade da Maia
Insigne Villae Felgosae	Villa Felgosa^[19]	Folgosa
Insigne Villae Morariae	Villa Moraria^[20]	Moreira
Insigne Villae Novae Tegulae	Villa Nova Tegulae	Vila Nova da Telha

Cultura

Urbs Maia praecipuum culturale centrum in regione putatur ubi notandae sunt activitates conexae theatro, musicae, artibus fingendi, localibus traditionibus talibus ethnographicis manifestationibus visibilibus in religiosis festis totum per annum actis. Etiam Hortus Zoologicus, unicus in Septemtrione (Lusice Norte) rite instructus, locus congressionis multis salutatoribus est.

Quotannis, urbs Fori Maiae (Lusice; Fórum da Maia) Festum Internationale Theatri Comici Maiae (Lusice Festival Internacional de Teatro Cómico da Maia) et mundanam societatis World Press Photo exhibitionem accipit.

Anno 1998 Schola Musicorum Maiae (Lusice; Conservatório de Música da Maia) codita est, sita antiquae paroeciae Sanctae Mariae de Avenoso^[21] (Lusice Santa Maria de Avioso), in praesenti paroeciae Castelli Maiae (Lusice Castêlo da Maia).

Greges musici et orchestrae

Inter Maiatos greges musicos et orchestras excellunt:

Consociatio Grex Musicus Villae Morariae Maiae (Lusice; Associção-Banda de Música de Moreira da Maia),
Grex Martialis Gueifanum Maiae^[22] (Lusice; Banda Marcial de Gueifães da Maia),
Orchestra Philharmonica Villae Vermudi Maiae^[23] (Lusice; Orquestra Filarmonia de Vermoim da Maia),
Orchestra Cameraria Maiae (Lusice; Orquestra de Câmara da Maia).

Feriae et dies festi

**Feriae et dies festi^[24]**
Dies	Festum Latine	Festum Lusice	paroecia	Notae
Primo Die Solis Ianuarii	Festum Infantis Iesu	Festa do Menino Jesus	Sancta Marya Aquis Sanctis	Monasterii (Lusice; Mosteiro) agitur.
Secundo Die Solis Ianuarii	Festum Infantis Dei	Festa do Menino Deus	Sancta Marya Aquis Sanctis
Secundo Die Solis Ianuarii	Festum Infantis Iesu	Festa do Menino Jesus	Sancta Marya Aquis Sanctis	Sacelli Guadalupiae (Lusice; Capela de Guadalupe) agitur.
Primo Die Solis Februarii	Festum Sancti Blasii	São Brás	Urbs Maia	Hamelli Villae Vermudi^[25] (Lusice; Vermoim) agitur.
Secundo Quadragesimae Die Solis	Dominus Passuum	Senhor dos Passos	Villa Moraria
Tertio Quadragesimae Die Solis	Dominus Passuum	Senhor dos Passos	Nucaria et Silva Obscura	Antiquae paroeciae Nucariae^[26] agitur.
Quinto Quadragesimae Die Solis	Dominus Passuum	Senhor dos Passos	Castellum Maiae	Hamelli Varquae^[27] (Lusice; Barca) agitur.
Dominica Palmorum	Dominus Passuum	Senhor dos Passos	Urbs Maia
Secundo Die Solis post Pascham	Festum Nostrae Dominae Salutis	Festa a Nossa Senhora da Saúde	Urbs Maia	Est unum inter praecipua Maiata festa, quae antiquae paroeciae Gueifanibus^[28] (Lusice; Gueifães) agitur.
Die Solis Paschellae (Lusice; Pascoela)	Festum Sanctae Apolloniae	Festa de Santa Apolónia	Sanctus Felix de Cornado
Primo Die Solis Maii	Nostra Domina Lucis	Nossa Senhora da Luz	Villa Felgosa
Tertio Die Solis Maii	Festum Nostrae Dominae Horae	Festa de Nossa Senhora da Hora	Nucaria et Silva Obscura	Antiquae paroeciae Nucariae^[29] agitur.
Primo Die Solis Iunii	Festum Sancti Michaelis Angeli	Festas de São Miguel-O-Anjo	Sanctus Felix de Cornado
Primo Die Solis Iunii	Festum Sepulcri Nigricoloris	Festa da Campa do Preto	Castellum Maiae	Sepulcri Nigricoloris fabula Maiata popularis traditio est, quae loci Sepulcri Nigricoloris, hamelli Gemundis (Lusice; Gemunde), originem explicare conatur.
Idibus Iuniis	Sanctus Antonius	Santo António	Nucaria et Silva Obscura	Antiquae paroeciae Silvae Obscurae agitur.
Idibus Iuniis aut Die Solis secuto	Festum Sancti Antonii	Festa de Santo António	Villa Moraria
Hebdomade ante Diem Lunae post secundum Diem Solis Iulii	Peregrinatio ad Nostram Dominam Boni Iudicii	Romaria à N.ª Sr.ª do Bom Despacho	Omnes	Est concilii festum.
Die Solis ante 15 Iulii	Festum Sancti Iacobi	Festa de São Tiago	Milleiroli
Ultimo Die Solis Iulii	Festum Nostrae Dominae Afflictorum	Festa de Nossa Senhora dos Aflitos	Sancta Marya Aquis Sanctis
Ultimo Die Solis Iulii	Festum Nostrae Dominae Matris Hominum	Festa à Nossa Senhora Mãe dos Homens	Villa Moraria	Villae Morariae, loci Petrarum Rubrarum (Lusice; Pedras Rubras), iuxta nundinarum saeptum agitur.
Kalendis Augustis	Festum Sancti Petri et Sancti Felicis	Festa de São Pedro e São Felix	Sanctus Felix de Cornado
Secundo Die Solis Augusti	Peregrinatio ad Nostram Dominam Fatimae	Romaria à Nossa Senhora de Fátima	Castellum Maiae	Hamelli Gemundis (Lusice; Gemunde) agitur.
15 Augusti	Nostra Domina Caritatis	Nossa Senhora da Caridade	Urbs Maia	Hamelli Villae Vermudi^[30] (Lusice; Vermoim) agitur.
15 Augusti	Festum Sancti Antonii	Festa de Santo António	Sancta Marya Aquis Sanctis
Medio Augusto	Festum Nostrae Dominae Fatimae	Festa de Nossa Senhora de Fátima	Nucaria et Silva Obscura	Antiquae paroeciae Nucariae^[31] agitur.
Tertio Die Solis Augusti	Festum Divini Salvatoris	Festa ao Divino Salvador	Castellum Maiae	Hamelli Villae Guntini^[32] (Lusice; Gondim) agitur.
Ultimo Die Solis Augusti	Festum Sancti Ovidii	Festa de Santo Ovídio	Castellum Maiae
Primo Die Solis Septembris	Festum Nostrae Dominae Guadalupensis	Festa de Nossa Senhora de Guadalupe	Sancta Marya Aquis Sanctis
Primo Die Solis Septembris	Festum Sancti Ovidii	Festa de Santo Ovídio	Villa Felgosa
Primo Die Solis Septembris	Festum Domini Iesu Agoniae	Festa do Senhor Jesus da Agonia	Castellum Maiae	Antiquae paroeciae Sanctae Mariae de Avenoso^[33] (Lusice; Santa Maria de Avioso) agitur.
8 Septembris aut Die Solis secuto	Festum Nostrae Dominae Nativitatis	Festa de Nossa Senhora da Natividade	Petrauzi
Secundo Die Solis Septembris	Festum Sancti Fructuosi	Festa de São Frutuoso	Villa Felgosa
Secundo Die Solis Septembris	Festum Domini Sanctae Crucis	Festa do Senhor de Santa Cruz	Castellum Maiae	Hamelli Varquae^[34] (Lusice; Barca) agitur.
Idibus Decembribus	Festum Sanctae Luciae	Festa de Santa Luzia	Villa Moraria
Idibus Decembribus	Festum Sanctae Luciae	Festa de Santa Luzia	Milleiroli
25 Decembris	Festum Infantis Iesu	Festa do Menino Jesus	Villa Nova Tegulae

Maiati clari

Ferdinandus Campos, Lusitanus scriptor Sanctae Maryae Aquis Sanctis anno 1924 natus.
Ferdinandus Teixeira dos Santos, oeconomista et antiquus minister fiscalis, Villae Morariae anno 1951 natus.
Gundisalvus Mendes da Maia, "Pugnator", Maiae anno 1079 natus.
Abunazar Lovesendes (938-?) Dominus Maiae.
Trastamirus Abunazar, Abunazaris Lovesendes filius, primus Dominus officialis Maiae putatur.
Gundisalvus Trastamires, secundus Dominus Maiae et unus inter Montis Maioris Veteris expugnatores, ubi Kalendis Septembribus anni 1039, anno 1000.
Frumaricus Abunazar, Mediaevalis Dominus Maiae.
Mendus Gonçalves da Maia (1020 – 1065).

Nexus externi

Notae

[1] .pt

[2] Distrito do PORTO. Trabalho e Pesquisa de Carlos Leite Ribeiro.

[3] Vicipaedia Lusica

[4] Vicipaedia Lusica

[5] Vicipaedia Lusica

[6] Vicipaedia Lusica

[7] Vicipaedia Lusica

[8] O Mosteiro de Santo Tirso, de 978 a 1588 a Francisco Carvalho Correia

[9] Vamos limpar o Rio Almorode^{[nexus deficit]}

[10] O Mosteiro de Santo Tirso, de 978 a 1588 a Francisco Carvalho Correia

[11] Vicipaedia Hispanica

[12] Vicipaedia Lusica

[13] Vicipaedia Francica

[14] Toponímia arqueológica de Entre Douro e Vouga (Distrito de Aveiro) ab Arlindo de Sousa Rio

[15] .pt

[16] Memoria historica da antiguidade do mosteiro de Leça ab Antonio do Carmo Velho de Barbosa

[17] Vicipaedia Lusica

[18] Vicipaedia Lusica

[19] -folgosadamaia.pt

[20] Vicipaedia Lusica

[21] Sarcófagos e sepulturas medievais (Maia e Matosinhos): análise tipológica e cronológica a Diana Ornellas Bencatel^{[nexus deficit]}

[22] Fror na Area

[23] Vicipaedia Lusica

[24] visitmaia.pt

[25] Vicipaedia Lusica

[26] .org

[27] Vicipaedia Lusica

[28] Fror na Area

[29] .org

[30] Vicipaedia Lusica

[31] .org

[32] .org

[33] revolucionariosdocastelo.blogs.sapo.pt

[34] Vicipaedia Lusica

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]