Pythagoras
Pythagoras a Samos o Grek skoler-awgrym ha filosofer (c. 570 – c. 495 BC). Gerys-da yw ev rag y dybieth Pythagorean oll a-dro trihern a elinnyow pedrik. Ev a dhallathas bagas a skoloryon-awgrym - aga hanow o An Pythagoreans - ha i a wrug gordhya niverow ha i a wrug triga an keth ha menegh.
| Pythagoras | |
|---|---|
 | |
| Genys |
Πυθαγόρας  6 century BC Samos |
| Mernans |
490s BC, c. 500 BC, 499 BC, c. 497 BC, c. 496 BC, c. 492 BC, c. 490 BC Metapontum |
| Trigva |
Crotone |
| Kenedhlogeth |
Samos |
| Galwesigeth |
awgrymer, filosofer, politeger, skrifer, musikologydh, damkanydh ilow |
| Aswonnys rag |
Pythagorean theorem, Pythagorean triple, Platonic solid |
| Chyf delanwes |
Pherecydes of Syros, Anaximander, Thales, Zoroaster |
| Movyans |
Pythagoreanism, Western philosophy |
| Tas |
Mnesarchus |
| Pries |
Theano |
| Fleghes |
Mnesarchus, Myia, Damo, Telauges, Arignote |
Pythagoras a wrug awedhya Plato, hag ober Pythagoras a wrug awedhya awgrym, tybieth a ilow, ha'n studhyans a ster ynwedh. Y dybiethow yw rann awgrym lemmyn hwath, ha ev o skoler meur.
Pythagoras o genys yn Samos, enys byghan yn ogas arvor a Asi Le. Nyns eus meur kedhlow a-dro y vewnans, mes yth esa diw po tri broder dhodho, ha pur dhyskys o ev. Ny akordyas ev gans an governans po aga dyskasow, ytho ev a wrug movya dhe Crotone le may hwrug ev gwruthyl gon (kowethas byghan) ena. Nyns eus dhe y holyoryon kerthow personel hag oll losoweger ens i. Pythagoras a wrug dyski oll y holyoryon, ha res o dhedha obaya rewlys kales.
Tamm pobel a leveris Pythagoras o an kynsa den dhe usya an term filosofieth. Ev a oberas pur glos gans y holyoryon, an Pythagoreans, ytho kales godhvos y ober dhyworth ober a'y holyoryon trewethyow.
Relyjyon o posek dhe'n Pythagoreans. I a wrug arwostla aga liow gans "1+2+3+4" (10 warbarth). I a wrug krysi an enev yw avarwel ha an enev a wra kowlwul troyow a chanj bys pan yll ev dos ha bos glan. I a wrug krysi yth esa enev dhe oll enyvales ha losow ynwedh.
Y gryjansow
golegiAn kryjansow a meur les dhe Pythagoras o an bys fisegel o mathematigal ha niverow o an gwirvos gwir.
- mathematigal yn natur yw gwirvos,
- filosofieth re via usyas rag purheans spyrysel,
- an enev a yll sevel dhe junya gans an nevow,
- yma styr kevrinek dhe nebes arwodhyow, ha
- res yw dhe oll breder a'n bagas dhe praktisya lelder hardh ha keladow
Theorem Pythagorean
golegiAn theorem Pythagorean a leveris an hys a'n amal pella a'n trihorn elinn pedrik, henyws an hypotenuse (C), a bedregas a vydh ekwal dhe'n somm a'n emlow erel a bedregas: a² + b² = c².