Ernest Rutherford

Ernest Rutherford, 1a Baron Rutherford a Nelson (30 Est 1871 – 19 October 1937) o godhonydh Mordir Nowydh. Ev a waynyas Pewas Nobel yn Kymygieth yn 1908 rag y ober yn fysegieth sprusek ha rag y dhamkanieth kesweyth atomow.

Ernest Rutherford
Genys	30 Est 1871  Nelson, Spring Grove, Brightwater
Mernans	19 Hedra 1937  Kergront
Trigva	Mordir Nowydh
Kenedhlogeth	Mordir Nowydh
Adhysk	Bacheler an Artys, Mester an Artys, Bacheler yn Godhonieth, Doktourieth yn Godhonieth
Alma mater	Pennskol Canterbury, Mordir Nowydh Pennskol Kergront Kolji an Drynses Kolji Nelson
Galwesigeth	godhonydh sprusek, kymygydh, fisegydh, professor, politeger, dyskador pennskol
Soodh	lewydh an Kowethas Riel, Esel Chi an Arlydhi, Langworthy Professor
Arvether	Arbrovji Cavendish Kolji Owens Pennskol Manchester Pennskol McGill
Tas	James Rutherford
Mamm	Martha Thompson
Pries	Mary Georgina Rutherford
Fleghes	Eileen Mary Rutherford
Neskerens	Ralph H. Fowler
Pewasow	Medalen Hector, Pewas Kymygieth Nobel, Medalen Matteucci, Medalen Copley, Medalen Franklin, Medalen Elliott Cresson, Esel an Kowethas Riel, Pewas Arethorieth Faraday, Medalen Wilhelm Exner, Medalen Faraday, Medalen Rumford, Medalen Albert, Areth Bakerian, Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi, Esel der Enor Kowethas Riel Edinburgh, Areth Guthrie, Medalen TK Sidey, Pewas Bressa, Marghek Bacheler, Urdh Meryt, Arethow Kov Silliman, Medalen Barnard, Areth Kelvin, Medalen ha Pewas Faraday, Echegaray Medal, Dalton Medal, doctor honoris causa from the University of Paris
Eseleth	Urdh Meryt, Kowethas Riel, Akademi Godhonieth Leopoldina, Akademi Godhonieth Sita Vatican, Akademi Godhonieth ha Densethow Bavaria, Akademi Godhonieth an USSR, Akademi Riel Godhonieth Sweden, Akademi Godhonieth Frynkek, Akademi Art ha Godhonieth Amerika, Akademi Godhonieth Russi, Akademi Godhonieth Riel Prussi, Kowethas Filosofiethek Amerika, Accademia Nazionale delle Scienze detta dei XL, Akademi Artys ha Godhonieth Riel Iseldir, Akademi Kenedhlek a Wodhonieth, Kowethas Liennek ha Filosofek Mankenyon, Akademi Godhonieth Turin
Sinans

Rutherford o onan a'n kynsa hwithrer yn fysegieth sprusek, wosa an diskudhans dewynnyans gans fysegydh Frynkek Henri Becquerel yn 1896. Rutherford a dhiskudhas an hanter-bewnans sprusek ha'n teyr rann a dhewynnyans henwys ganso Alpha, Beta ha Gamma. Ev a dhiskudhas ynwedh bos perthyglow alpha an sprusen a Heliom. Y arbrov Geiger–Marsden a ledyas dhe'n taklow godhvedhys genen hedhyw a-dro dhe'n kesweyth atomek.

Yn 1919, Rutherford a wrug an kynsa dasoberyans sprusek kreftek y'n bys may hwrug ev gorra perthyglow alpha gans gas nitrojen dhe wruthyl perthyglow a isotopow oksyjen ha protonow. Hemm o treylva sprusek, chanjya gas nitrojen gas yn gas oksijen.

An elven kymyk rutherfordiom (elven 104) o henwys warlergh y hanow yn 1997.

Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.

Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma.