stûn

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /stuːn/
Kîtekirin: stûn
Deng (Bidlîs)

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	stûn	stûn
Îzafe	stûna	stûnên
Çemandî	stûnê	stûnan
Nîşandera çemandî	wê stûnê	wan stûnan
Bangkirin	stûnê	stûnino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	stûnek	stûnin
Îzafe	stûneke	stûnine
Çemandî	stûnekê	stûninan

stûn mê

kolek, gulte, qemerî,
kevirên yan darên qayim yên navbera banê xanî û binê xanî daku ban nekeve
Divêt em gelek stûnan danin da ku ban nekeve.

Berê çaxa ku golikê me çêdibûn, me histûna va girê dida, me binê wan ziha dikir, em pê ra şa dibûn, me nav lê dikirin. (Ji devê pîreke Zêtkayî)
her tişta/ê ku tiştek xwe li ser radigire
Dayik stûna malê ye.

Berê bûkeke jêhatî bixastana, digotin yeke wisa ye, stûna mala xirabe ye.
bingeh, esas
Her pênc stûnên îslamê ev in: şehde, rojî, nivêj, hec û zikat.

Rojî girtin yek ji pênc stûnên îslamê ye.
kuncik, kolon,
di kovarê yan rojnameyê de cihê bo nivîskarekê/î yan mijarekê hatiye veqetandin û di her hejmarê de ew nivîskar û yan mijar cî digire
Di hinek govaran de cihekî taybet bo stûnan nîne.

Ji wêjeya klasîk

Asîmanê bêsitûn Wî kir pedîd
Sûretê ba xal û xet Wî aferîd. — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Gotinên pêşiyan

Malên mêrîn bi stûnên zêrîn
Bilindê dara rêla, kinikê stûna stêra, navinciyê Xwedê vê ra
Tek bi tek stûnê, yek çû yek kete şûnê

Herwiha

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: ستوون‎
kurdî-krîlî: стун

Jê

Etîmolojî

Hevreha soranî ستوون‎ (stûn) û ئه‌ستوون‎ (estûn), kurdiya başûrî stün, sün, lekî stün, zazakî estûn, farisî ستون‎ (sutûn), tacikî сутун (sutûn), pehlewî û partî 𐭮𐭲𐭥𐭭𐭩 / 𐫙𐫘𐫤𐫇𐫗‎ (stûn, istûn), peştûyî ستن‎‎ (stën), ستنه‎‎ (stëna), hexamenişî 𐎿𐎬𐎢𐎴𐎠 (stūnā), avestayî 𐬯𐬙𐬏𐬥𐬀‎ (stūna), sanskrîtî स्थूणा (sthûna-)... hemû ji proto-hindûîranî *stʰuHnáH ji proto-hindûewropî *sth₂-uh₂-néh ji *sth₂-wéh₂ (rep, req, rawestî, sekinî) ji *steh₂- (rawestîn, sekinîn).

Heman peyva proto-hindûewropî herwiha serekaniya rawe-STÎ-n û rawe-STA-ndin yên kurdî û bi heman maneyê ya ایستادن‎ (istaden) ya farisî, तिष्ठति (tíṣṭhati) ya sanskrîtî, stoti ya lîtwanî, стать (stat') ya rusî, stāre ya latînî (> état = rewş û être = bûn yên fransî), stand ya îngilîzî, stehen ya almanî, stå ya danmarkî, norwecî û swêdî û ստանամ (stanam: ava kirin) ya ermeniya kevn e...

Heman peyv herwiha serekaniya -stan, we-STA-ndin yên kurdî ye.

Herwiha bidin ber hevwateyên wan yên di zimanên ne-hindûîranî de, bo nimûne lîtwanî stul̃bas, latviyayî stulbs, rusî столб (stolb), danmarkî/norwecî/swêdî stolp... ku texmînen ne hevrehên stûnê ne lê ji rehekî din yê proto-hindûewropî ne: *stl̥b-.

Peyva îranî herwiha ketiye hinek gelek zimanên Rojhilata Navîn û Başûrê Asyayê: osmanî ستون‎ (sütun), tirkî sütun, tirkmen(istan)î sütün, ûrdûyî ستون‎‎ (sutūn, sitūn)...

Çavkanî:

Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
Nişanyan, Sevan: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi [Etîmolojiya Tirkiya Niha] (bi tirkî)
Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010

Bide ber

stûr

Qafiye

Bi zaravayên din

Kurmancî: stûn, istûn, histûn, sitûn
Soranî: estûn, stûn
Kurdiya başûrî: stün, sün
Lekî: stün
Zazakî: estûn

Werger

Aklanon: haligi
Albanî: kolonë → sq m
Almanî: Säule → de m
Azerî: sütun → az
Baskî: habe → eu, zutabe
Başkîrî: бағана (bağana); баған (bağan)
Belarusî: кало́на m (kalóna), слуп n (slup)
Bulgarî: коло́на → bg m (kolóna), стълб → bg n (stǎlb)
Burmayî: တိုင် → my (tuing)
Çekî: sloup → cs n
Çînî:
Mandarînî: 柱子 → zh (zhùzi), 柱 → zh (zhù), 梁柱 → zh (liángzhù)
Dalmatî: chilauna m
Danmarkî: søjle → da g
Erebî: عَمُود‎ n (ʿamūd)
Erebiya misrî: عمود‎ n (ʕamūd)

Erebiya hîcazî: عامود‎ n (ʕāmūd)
Ermenî: սյուն → hy (syun)
Ermeniya kevn: սիւն (siwn)
Esperantoyî: kolono → eo
Estonî: sammas → et
Etiyopiya klasîk: ዐምድ (ʿämd)
Etrûskî: 𐌚𐌀𐌋𐌀 inanimate (fala)
Farisî: ستون‎ → fa (sotun)
Ferî: stólpi n
Fînî: pylväs → fi
Fransî: colonne → fr
Gaelîka skotî: colbh n
Galîsî: columna → gl m
Gotî: 𐍃𐌰𐌿𐌻𐍃 m (sauls)
Gurcî: სვეტი (sveṭi), ბოძი (boʒi)
Hindî: स्तंभ → hi n (stambh)
Holendî: kolom → nl n an m
Îbranî: עַמּוּד‎ → he n (amúd)
Îngilîzî: column → en
Îngriyî: patsas
Îrlendî: colún n
Îtalî: colonna → it m
Japonî: 柱 → ja (はしら, hashira)
Katalanî: columna → ca m
Kirgizî: түркүк → ky (türkük), столб → ky (stolb), колонна (kolonna)
Koreyî: 기둥 → ko (gidung)
Latînî: columna m
Latviyayî: kolonna m
Lawsî: ເສົາ → lo (sao)
Lîtwanî: kolona → lt m
Lueyî: ᦉᧁ (ṡaw)
Makedonî: столб n (stolb)
Maorî: pou, tumu
Mazenderanî: شلمن‎
Mecarî: oszlop → hu
Misrî:

(jwn n),

(wḫꜣ n),

(ꜥꜣ n)
Mongolî:
Kirîlî: багана → mn (bagana)
Nanayî: тора
Normandî: colonne m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: søyle → no n an m

Norweciya nînorskî: søyle m
Oksîtanî: colomna → oc
Osmanî: ستون‎ (sütun), دیرك‎ (direk)
Oygurî: تۈۋرۈك‎ (tüwrük)
Ozbekî: ustun → uz, stolba → uz, kolonna → uz
Piedmontîsî: colòna m
Polonî: kolumna → pl m, słup → pl n
Portugalî: coluna → pt
Qazaxî: бағана (bağana), тірек (tırek)
Qiptî: ⲥⲧⲩⲗⲏ n (stulē), ϫⲱⲧ m (jōt)
Rohingyayî: fala
Romagnolî: clôna m, culôna m
Romanyayî: coloană → ro, pilar, columnă → ro, stâlp → ro
Rusî: коло́нна → ru m (kolónna), столб → ru n (stolb)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: сту̑п n, сту̑б n

Latînî: stȗp → sh n, stȗb → sh n
Slovakî: stĺp n
Slovenî: steber → sl n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: słup n
Spanî: columna → es m
Swêdî: kolonn → sv g, pelare → sv g
Tacikî: сутун → tg (sutun)
Tayî: เสา → th (sǎo)
Teterî: багана → tt (bağana)
Tetûmî: riin
Tirkî: kolon → tr, sütun → tr
Tirkmenî: sütün
Ûkraynî: коло́на m (kolóna), стовп n (stovp)
Viyetnamî: cột → vi
Volapûkî: kolum
Ximêrî: សសរ → km (sâsâr)
Yûnanî: στήλη → el m (stíli)
Kevn: στῦλος n (stûlos), κίων n an m (kíōn)
Zhuangî: saeu

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.