bilûr

• IPA^(kilîd): /bɪˈluːɾ/

bilûr mê

1. (muzîk) Alaveke muzîkê ye ku mirov dike di devê xwe de û pif dike û tilên xwe li ser kunikên wê dilivîne daku awazên cuda-cuda jê derkevin.

   Hevmane: ney, fîq, şimşal

   • Bilûra min a şîrîn
     tu di sariya sibehê
     û hingûra êvarê de
     hevalê bêhevalan,
     destbirayê şivan û dilketiyan î. — (Seydayê Gerok, Hawar 2, Hejmar 24-57 [arşîv], Nûdem, 1941, r. 798)

• kurdî-erebî: بلوور‎

• zirna
• saksofon

• bilûrvan
• bilûrvanî

Ji proto-hindûewropî *bʰel- (“pif kirin, ba berdanê”), hevreha latînî flo (“pif kirin, pif dan”), îngilîzî blow (“pif kirin”), fransî souffler (ji latînî sufflare ji sub- + flare, ji flo), almanî blähen (“pif kirin”). fransî Flute (bilûr) û îngilîzî û peyvên nêzîkî wê di zimanên din yên ewropî de jî ji peyva latînî flare ne ku ew bi xwe jî ji proto-hindûewropî *bʰel- ye. Ev heman peyv serekaniya balguh ya kurdî ye ku hevreha بالش‎ (baliş) ya farisî, beriziş ya avestayî, rusî болозно (bolozno), blazina ya slovenî, Balg ya almanî, ermenî բարձ (barj) ye. Bilandin/belandin di peyva dabilandin de jî ji vî rehî ye.

Çavkanî:

• Soranî: بلوێر‎ (bilwêr)
• Zazakî: bilûre, zele → diq, qawale

bilûr

1. Guhartoyeke belûr (“cam, krîstal”).
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)