Amérika Sarékat

United States of America

(Gendéra A.S.) (Lambang A.S.)
Sesanti (1776-): E Pluribus Unum (basa Latin: "Saka akèh dadi siji") (1956-): In God We Trust (basa Inggris: "Kita Pasrah Marang Gusti")
Basa resmi	Basa Inggris
Kutha krajan	Washington, DC
Kutha gedhé dhéwé	New York City
Présidhèn	Joe Biden
Wakil Presiden	Kamala Harris
Wewengkon  -Total  -% banyu	Urutan kaping 4 9.826.630 km² 4,875%
Padunung  -Total (2019)  -Kapadhetan sing ndunungi	Urutan kaping 3 328.239.523 32/km²
PDB  -Total (2003)  -PDB/kapita	Urutan 1, 1, 2, 7 $13.049 trilyun ([1] Archived 2004-12-16 at the Wayback Machine.) $36.010
Valuta	Dolar AS (US$)
Zona wektu	UTC-5 nganti UTC-11
Lagu kabangsan	"The Star-Spangled Banner"
TLD	.gov,.edu,.mil,.us,.um
Kodhe tilpun	+1

Amérikah Sarékat (basa Inggris: United States of America) utawa lumrahé dicekak dadi AS iku nagara fédheral sing wewengkoné ana ing Amérika Lor lan Oséania. Ditilik saka sing ndunungi, nagara iki sing paling gedhé kaping telu sadonya sawisé Républik Rakyat Cina lan India. Kutha krajan Amérika Sarékat yaiku Washington, DC. Amérika Sarékat iku nagara adidaya. Nagara fédheral iki kasusun saka 50 nagara pérangan. Saka 50 praja iki, loro papané ana ing dharatan, banjur saiki minangka èksklav ing sisih lor lan siji iku laladan kapulowan. Saliyané iku Amérika uga nduwé jajahan: Puerto Riko, Guam, Samoa Amérikah, Kapuloan Mariana Lor, lan Kapuloan Virgin.

Amérika Sarékat sing ndunungi 300 yuta jiwa.

Artikel utama: Pulitik ing Amérika Sarékat

Amérika Sarékat iku nagara dhémokrasi konstitusional kanthi sistem three-tier lan institusi kehakiman kang bébas. Ana telung tataran yaiku tataran nasional, praja lan papréntahan lokal yang duwèni badan lègislatif sarta èksekutif kanthi babagan kuwasa dhéwé-dhéwé. Nagara iki migunakaké sistem persekuthuan utawa federalisme yaiku wujud pambagéan kakuwasan antarané nagara punjer lan praja. Nagara punjer kuwasa marang sawatara prakara kaya ta pancithakan dhuwit sarta kawicaksanan pertahanan. Nanging, praja-praja kuwasa nemtokaké hak lan undhang-undhang dhéwé-dhéwé kaya ta hak ngguguraké bayi lan ukuman maksimal sajeroning undhang-undhang.

Siji èlemèn kang cetha ing Amérika yaiku dhoktrin pambagéan kuwasa. Pasal 1 nganti 3 Konstitusi Amérikah, wis nggarisaké kanthi rinci bab kuwasa-kuwasa Nagara kang utama yaiku èksekutif, lègislatif dan kehakiman. Checks and Balances utawa kontrol lan kaseimbangan minangka siji ciri utama sajeroning nagara Amérika lan bab iki komplit banget saéngga ora ana siji cabang nagara kang duwé kuwasa mutlak kanggo ngawal cabang kakuwasan liyané.

Ing nagara iki kabèh rakyat kang umuré wis ngancik 18 taun duwé hak milih. Pemilu kanggo pamilihan présidhèn dianakaké saben patang taun sapisan lan sing pungkasan yaiku ing sasi November 2004.

Saliyané Pemilu kanggo milih présidhèn, ana uga Pemilu paruh wektu, kang dianakaké ing pertengahan mangsa kalungguhan présidhèn. Sajeroning pemilu iki kang dipilih dudu présidhèn nanging kabèh anggota Dewan Perwakilan lan saprotelon senator saka saben praja. Pemilu iki pungkasan dianakaké ing tanggal 7 November 2006.

Artikel utama: Tabel Praja AS

Nalika nyatakaké kamardikan Amérika Sarékat, telulas koloni owah dadi praja-praja. Wiwitané praja-praja iki nyawiji minangka sawijining persekuthuan nanging banjur dadi nagara kang nyawiji. Taun-taun sabanjuré, cacahing praja tansaya tambah kanthi mlebuné praja-praja ing tlatah kulon, panukon lemah lan pamekaran sawatara praja-praja kang wis ana. Saben praja dipérang sajeroning counties (kaya déné kabupatèn), cities (kaya déné kuthamadya utawa kutha otonom) lan townships (kaya déné kacamatan).

Amérika Sarékat uga duwé laladan fédheral, Washington, DC, lan tanah jajahan kaya ta Puerto Riko, Samoa Amérikah, Guam lan Kapuloan Virgin.

Artikel utama: Géografi Amérika Sarékat

Amérika Sarékat iku nagara gedhé dhéwé nomer-3 ing donya. Kaanan géografiné manéka warna banget:

• Ana padhang suket ing pasisir wétan,
• Pagunungan Appalachian
• Great Plains ing sisih tengah,
• Kali Mississippi-Missouri,
• Pagunungan Rocky ing pérangan kulon
• Ara-ara lan wewengkon pasisir ing kuloné Pagunungan Rocky
• Alas udan ing Pasifik kidul-kulon
• Laladan Arktik utawa kutub, ing Alaska
• Pulo gunung geni ing Hawaii

Uga duwèni iklim warna-warna gumantung kaanan géografis, wiwit saka iklim tropis (panas lan garing ing mangsa panas, anget ing mangsa anyep) ing Florida nganti tundra (anyep sadawaning taun) ing Alaska. Sapérangan nagara iki duwé mangsa panas kang anget lan mangsa salju kang anyep. Sawetara pérangan AS, kaya ta pérangan California, duwé iklim Mediterrania.

• Sajarah Amérika Sarékat
• Pratélan kutha ing AS miturut cacahing sing ndunungi
• Pratélan tokoh Amérika Sarékat
• Pratélan nagara

Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Amérika Sarékat.

• Situs resmi
• Gedhung Putih
• Senate.gov
• House.gov
• Supremecourtus.gov
• Usinfo.state.gov
• Badan statistik Amérika

• Koran AS berdasarkan nagara bagian Archived 2018-04-11 at the Wayback Machine.
• Motto nasional
• Dokumen-dhokumèn bersejarah

Wikiplesir duwé panuntun plesir ngenani United States of America.

Artikel gegayutan Amérikah Sarékat iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. d r b