Աշխադար

Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։

Աշխադար (- 113), Հայոց թագավոր՝ 110-113 թվականներին։ Հաջորդը՝ Տրդատ Ա–ի, որդին՝ Պարթևաստանի Բակուր II թագավորի։ Գահ բարձրացավ Հռոմի և Պարթևաստանի փոխհամաձայնությամբ։ Պարթևաց Խոսրով I թագավորը 113 թվականին Աշխադարին գահազրկում է և փոխարենը նշանակում նրա եղբայր Պարթամասիրին։ Այս փոփոխությունը դիտելով պայմանախախտություն՝ Տրայանոս կայսրը 114 թվականին արշավում է Արևելք, նվաճում Պաթևաստանը, գահընկեց անում Պարթամասիրին և Հայաստանը հայտարարում Հռոմի պրովինցիա։

Հայ Արշակունիները պարթևական արքայական դինաստիայի /կրտսեր ճյուղի/ ներկայացուցիչներ էին, որոնց մի ճյուղը հաստատվել է Հայաստանում։ Առաջին Արշակունին Տրդատ Ա-ն էր՝ Պարթևստանի թագավոր Վաղարշ Ա-ի եղբայրը։ Նա հայոց գահին է բազմել 52 թվականին և ընդմիջումներով իշխել ավելի քան քառորդ դար՝ մինչև 88 թվականը։ Պաշտոնապես նրա թագավորության սկիզբը համարվում է 66 թվականը, երբ նա թագավոր է ճանաչվում Հռոմի կայսր Ներոնի կողմից։

Արշակունիները ընդհատումներով իշխել են մոտ 4 դար՝ մինչև 428 թվականը։ Նրանց անվան հետ է կապված ավատատիրական կարգերի հաստատումը, քրիստոնեության ընդունումը, Հայոց գրերի գյուտը։

դ ք խ Հայոց արքաներ Ուրարտական (մ.թ.ա. 859 - մ.թ.ա. 585 թթ.) Արամե • Սարդուրի Ա • Իշպուինի • Մենուա • Արգիշտի Ա • Սարդուրի Բ • Ռուսա Ա • Արգիշտի Բ • Ռուսա Բ • Սարդուրի Գ • Սարդուրի Դ • Էրիմենա • Ռուսա Գ • Ռուսա Դ Երվանդունիներ (մ.թ.ա. 570 - մ.թ.ա. 200 թթ.) Երվանդ Ա • Տիգրան Ա • Վահագն • Հիդարնես Ա • Հիդարնես Բ • Հիդարնես Գ • Արտաշիր • Երվանդ Բ • Երվանդ Գ • Երվանդ Դ Արտաշեսյաններ (մ.թ.ա. 190 - 11 թթ.) Արտաշես Ա • Արտավազդ Ա • Տիգրան Ա • Տիգրան Բ • Արտավազդ Բ • Արտաշես Բ • Տիգրան Գ • Տիգրան Դ • Էրատո Արշակունիներ (55-428 թթ.) Տրդատ Ա • Սանատրուկ • Վաղարշ Ա • Բակուր Ա • Վաղարշ Բ • Խոսրով Ա • Տրդատ Բ • Խոսրով Բ • Տրդատ Գ • Խոսրով Գ • Տիրան Բ • Արշակ Բ • Պապ • Վարազդատ • Արշակ Գ • Խոսրով Դ • Վռամշապուհ • Արտաշես Դ Բագրատունիներ (885-1045 թթ.) Աշոտ Ա • Սմբատ Ա • Աշոտ Բ • Աբաս Ա • Աշոտ Գ • Սմբատ Բ • Գագիկ Ա • Հովհաննես-Սմբատ • Աշոտ Դ (համատեղ) • Գագիկ Բ Ռուբինյաններ (1080-1226 թթ.) Ռուբեն Ա • Կոստանդին Ա • Թորոս Ա • Լևոն Ա • Թորոս Բ • Ռուբեն Բ • Մլեհ • Ռուբեն Գ • Լևոն Բ Հեթումյաններ (1226-1341 թթ.) Հեթում Ա • Լևոն Գ • Հեթում Բ • Թորոս Գ • Սմբատ Ա • Կոստանդին Բ • Լևոն Դ • Օշին Ա • Լևոն Ե Լուսինյաններ (1342-1375 թթ.) Կոստանդին Գ • Կոստանդին Դ • Կոստանդին Ե • Լևոն Զ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 466)։