Xanízaro

Os xanízaros^[1] (do turco Yeniçeri, "novo soldado") constituíron a elite do exército dos sultáns otománs. A forza, creada polo sultán Murad I cara 1365, formábana nenos cristiáns capturados en batalla, levados como escravos e convertidos ao islam.

Os rapaces eran educados na lei islámica e na lingua turca, ao tempo que eran instruídos nas artes militares. Os mozos medraban tendo o propio sultán como unha figura paterna, a quen estarían dispostos a defender até a morte mesmo contra seu propio pobo de orixe. A xustificación para a adopción dun corpo de soldados conversos no canto de turcos nativos era que estes debían lealdade ao seu pobo e ás súas familias, e poderíanse tornar rebeldes en caso dunha acción do sultán contra outros turcos. Os mozos cristiáns só debían lealdade ao sultán, e loitarían contra calquera inimigo por el.

A pesar de que o Imperio Otomán adoptara oficialmente o islamismo sunita, os xanízaros eran adeptos dunha orde dervixe chamada bektashi, en alusión ao seu creador, Hajji Bektash. Reunía elementos musulmáns e cristiáns, permitía o consumo de bebidas alcoólicas e a participación de mulleres sen veos. Cando entraban en servizo, no entanto, eran rigorosamente disciplinados e tiñan prohibido casar. Os xanízaros aínda tiñan o hábito de levar consigo símbolos ou citacións cristiás para a batalla, con consentimento dos seus superiores.

Así, tornouse unha práctica común nas campañas emprendidas polos otománs na Europa capturar mozos nas cidades conquistadas e levalos para os centros de adestramento turcos. Cando non estaban en guerra, os sultáns esixían dos seus estados vasalos cristiáns nos Balcáns unha remesa de mozos para compor o corpo de xanízaros.

A medida que crecían en número, os xanízaros eran separados en divisións distintas entre si por un símbolo tribal, como unha flor ou un peixe. Durante os acampamentos, cada división reuníase en torno dun caldeiro de cobre onde se preparaba o alimento, e curiosamente adoptaron unha forte simboloxía con base na comida. Chamaban aos seus coroneis "facedor de sopa chef"; os oficiais-intendentes eran "cociñeiros chef", e así. Os caldeiros levábanse ás batallas e, se se perdían, toda a unidade era dispensada e prohibíaselles integrar a mesma compañía.

Os xanízaros permaneceron por moito tempo como a elite do exército turco, entrando en batalla en momentos decisivos ou como último recurso para garantir a seguranza do sultán. Ao longo do século XIX perderon a súa forza, en parte porque o recrutamento de rapaces cristiáns tornábase cada vez máis difícil fronte á oposición de potencias igualmente fortes militarmente, como o Reino Unido e Francia, e tamén debido á progresiva retracción territorial do Imperio Otomán en Europa. Desde entón, até o final do Imperio, en 1922, os poucos xanízaros permaneceron como a simbólica garda persoal do sultán.

• Mameluco
• Imperio Otomán