Unión de Armas

A Unión de Armas foi un organismo militar establecido por decreto o 25 de xullo de 1626 polo conde-duque de Olivares, primeiro ministro de Filipe IV de Castela e III de Aragón.

O obxectivo do conde-duque era contribuír ao mantemento de todos os reinos da monarquía hispánica da dinastía filipina dun exército común de 140.000 homes, contribuídos e mantidos segundo unha proporción fixa. En palabras súas ^[1] :

"El día que Castilla sea feudatoria de Aragón y Aragón de Castilla, Portugal de entrambas, y entrambas de Portugal, y esto mismo respecto de los reinos de España, los de Italia y los de Flandes en recíproca correspondencia, es necesario que esta sequedad y separación de corazones que hasta ahora ha habido, se una con estrecho vínculo naturalmente por medio de la unión de las Armas. Pues cuando los portugueses vean a los castellanos, y los castellanos a los portugueses, sabrán que ve cada uno al amigo y feudatorio del otro, y al que le ha de socorrer con su sangre y con su gente en la necesidad que tuviere..."

O repartimento proposto por Olivares foi o seguinte:

• Coroa de Castela, incluíndo o Reino de Galiza e os Reinos de Indias, 44.000 soldados.
• Reino de Portugal, 16.000 soldados.
• Principado de Cataluña, 16.000 soldados.
• Reino de Nápoles, 16.000 soldados.
• Flandres, 12.000 soldados.
• Reino de Aragón, 10.000 soldados.
• Ducado de Milán, 8.000 soldados.
• Reino de Valencia, 6.000 soldados.
• Reino de Sicilia, 6.000 soldados.

Despois de máis dun século de guerras ininterrompidas, Castela pasou de ser a coroa española máis rica e dinámica a unha rexión empobrecida e con graves problemas de despoboamento.

A partir de 1626 o rei foi convocando as distintas cortes, de Aragón e Valencia pero dos 10.000 e 6.000 soldados, só obtivo a achega de 2.000 e 1.000 soldados ao ano durante 15 anos (144.000 e 72.000 ducados no ano respectivamente).

O 26 de marzo de 1626 Filipe IV xurou as Constitucións catalás, quedando sancionado como soberano do Principado co título de Conde de Barcelona.

O monarca atopouse, porén, cunha forte oposición dos tres brazos (que conforman as cortes catalás) á creación da Unión de Armas, nin sequera cando Olivares propuxo cambiar os soldados por un "servizo" de 250.000 ducados anuais durante quince anos, e que non se atrevería a facer un único "servizo" de máis de tres millóns de ducados. As armas estaban máis interesadas en aprobar as súas propostas de novas Constitucións catalás e en atender ás "queixas" contra os funcionarios reais que se acumularon desde as últimas cortes catalás en 1599.

Como as sesións se prolongaron sen tratar o tema que o levara até alí (a Unión de Armas), o rei Filipe IV saíu apresuradamente de Barcelona o 4 de maio de 1626 sen pechar o Parlamento.

Desde Cataluña pretendía obter 250.000 ducados anuais, a negociación foi ardua e sen éxito. En agosto de 1632, os oficiais reais recibiron a orde de aceptar calquera proposta que puidese dar lugar a un avance, pero en outubro as cortes catalás mantiveron a Cataluña fóra da Unión de Armas e este foi o principal obstáculo para esta unión.

O proxecto foi rexeitado nas cortes de Barcelona en 1626, 1632, 1635 e 1640, xa que un decreto das cortes castelás non podía obrigar a recadar diñeiro en Cataluña.

Finalmente, Olivares publicou a Unión de Armas, aínda que Cataluña non se adheriu a ela. Tamén destinou unha cota de 350.000 ducados ao Perú e 250.000 ducados a México para a defensa do comercio transatlántico, aínda que as colonias xa tiñan unha elevada carga fiscal similar á de Castela.^[2]

A situación entre a coroa e Cataluña propiciou finalmente o levantamento de Cataluña (1640, véxase o artigo Guerra dos Segadores), ao que seguiu inmediatamente outro levantamento en Portugal, que levou á independencia dese país (véxase o artigo Guerra de Restauración Portuguesa)

• Guerra dos Segadores
• Guerra de Restauración Portuguesa

• Elliott, John Huxtable (2006). La revolta catalana 1598-1640: un estudi sobre la decadència d'Espanya. Universitat de València. ISBN 9788437063447. ; páxinas 218 e seguintes.