Pé (métrica)
O pé é a unidade métrica cuantitativa do verso grego ou latino, formado por un número reducido de sílabas longas e breves (de dúas a catro). En cada pé hai dous tempos, un de elevación e outro de descenso. O nome procede de que, nas cancións acompañadas de danza, o pé servía para marcar o ritmo.
Características
[editar | editar a fonte]O pé divídese en dous semipés. Crese que os dous semipés tiñan igual intensidade e, por tanto, o ritmo viña determinado unicamente pola alternancia entre breves e longas. En cada pé, unha das sílabas determina o descenso ou golpe, que marca o ritmo (o «tempo forte»). Outra sílaba marca a elevación (o «tempo débil»). Se aparece primeiro o tempo forte denomínase ritmo descendente; se non, trátase de ritmo ascendente. As unidades de medida chamábanse moras e eran unha para as breves e dúas para as longas. Se teñen menos de seis moras os pés denomínanse simples e se teñen máis de seis, compostos (ou metros). Entre os pés compostos, o máis utilizado é o docmio.
Os pés simples agrúpanse da forma seguinte:
- Pés de xénero igual (genus par) na que os dous semipés teñen igual número de moras (pirriquio, espondeo, dáctilo, anapesto, proceleusmático, coriambo).
- Pés de xénero dobre (genus duplum), nos que un semipé ten o dobre número de moras que o outro (iambo, troqueo, tríbraco, moloso, ditroqueo, xónico).
- Pés de xénero sesquiáltero (genus sescuplum), nos que un semipé vale vez e media máis que o outro (crético, peón, baquio e antibaquio).
De dúas sílabas
[editar | editar a fonte]¯ = sílaba acentuada/longa, ˘ = sílaba non acentuada/breve
| Valores | Nome |
|---|---|
| ∪ ∪ | Pírrico, dibraquio |
| ∪ – | Iambo |
| – ∪ | Troqueo ou coreo |
| – – | Espondeo |
De tres sílabas
[editar | editar a fonte]| Valores | Nome |
|---|---|
| ∪ ∪ ∪ | Tríbraco |
| – ∪ ∪ | Dáctilo |
| ∪ – ∪ | Anfíbraco |
| ∪ ∪ – | Anapesto |
| ∪ – – | Baquio |
| – – ∪ | Antibaquio |
| – ∪ – | Crético |
| – – – | Moloso |
De catro sílabas
[editar | editar a fonte]| Valores | Nome |
|---|---|
| ∪ ∪ ∪ ∪ | Tetrabraquio, proceleusmático |
| – ∪ ∪ ∪ | Primus paeon |
| ∪ – ∪ ∪ | Secundus paeon |
| ∪ ∪ – ∪ | Tertius paeon |
| ∪ ∪ ∪ – | Quartus paeon |
| – – ∪ ∪ | Xónico maior |
| ∪ ∪ – – | Xónico menor |
| – ∪ – ∪ | Ditroqueo |
| ∪ – ∪ – | Diiambo |
| – ∪ ∪ – | Coriambo |
| ∪ – – ∪ | Antispasto |
| ∪ – – – | Primeiro epitrite |
| – ∪ – – | Segundo epitrite |
| – – ∪ – | Terceiro epitrite |
| – – – ∪ | Cuarto epitrite |
| – – – – | Dispondeo |
