Guerra das Dúas Rosas

Este artigo contén varias ligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, mellora o artigo introducindo notas ao pé, citando as fontes. Podes ver exemplos de como se fai nestes artigos.

A guerra das Dúas Rosas foi unha guerra civil que enfrontou intermitentemente os membros e partidarios da casa de Lancaster contra os da casa de York entre 1455 e 1485. Ambas as familias pretendían o trono de Inglaterra, por orixe común na casa de Plantagenet, como descendentes do rei Eduardo III.

O nome guerra das Dúas Rosas ou guerra das Rosas, fai referencia aos emblemas de ambas as dúas casas, a rosa branca de York e a vermella de Lancaster, foi produto do Romanticismo.

A guerra deuse principalmente entre os membros da aristocracia terratenente e exércitos dos señores feudais. O apoio a cada un dos bandos dependeu nunha gran medida dos matrimonios dinásticos entre a nobreza. O patriarca da casa de Lancaster, Xoán de Gante tivo como primeiro título o de conde de Richmond, o mesmo que detería Henrique VII ao final da guerra. O líder da casa de York foi Edmundo de Langley, que posuía o Señorío de Cambridge. Máis tarde, durante os reinados dos Tudor e dos Estuardo, Richmondshire e Cambridgeshire transformaríanse en focos principais de recusantes e os enxebres ou puritanos, respectivamente. Cómpre destacar que a pelexa entre as faccións se prolongou máis aló da época de Henrique, xa que os monarcas que o seguiron impediron a continuidade dos enfrontamentos.

A guerra das Dúas Rosas provocou a extinción dos Plantagenet e debilitou enormemente as ringleiras da nobreza, ademais de xerar un gran descontento social. Este período marcou o declive da influencia inglesa no continente europeo, o afrouxamento dos poderes feudais dos nobres e, en contrapartida, o aumento da influencia por parte dos comerciantes, e o crecemento e fortalecemento dunha monarquía centralizada baixo os Tudor. Esta guerra sinalou a fin da Idade Media inglesa e o comezo do renacemento.

O antagonismo entre ambas as dúas casas comezou co derrocamento e asasinato do rei Ricardo II, en 1399, a mans do seu curmán Henrique Bolingbroke, duque de Lancaster. Henrique era o cuarto fillo de Xoán de Gante, quen á súa vez era o terceiro fillo de Eduardo III: as súas expectativas de chegar ao trono eran escasas. De acordo á lei de sucesión inglesa e os precedentes sentados pola tradición, a coroa debía recaer nos descendentes masculinos de Leonel de Anveres, segundo fillo supervivente de Eduardo III. De feito, Ricardo II designara herdeiro presunto da coroa o neto de Leonel, Roger Mortimer. Con todo, tolerouse a situación exclusivamente porque o goberno de Ricardo II fora extremadamente impopular. Por esta causa, o Parlamento declarouno rei de Inglaterra e asumiu a coroa co nome de Henrique IV.

Á morte de Bolingbroke, o 20 de marzo de 1413, asumiu a coroa o seu fillo Henrique V, quen era un gran soldado. Os seus logros militares contra Francia durante a guerra dos Cen Anos déranlle unha gran popularidade, permitindo afianzar o control dos Lancaster sobre o trono. Durante o seu curto reinado, Henrique V debeu sufocar unha revolta liderada polo neto de Henrique III, Ricardo, conde de Cambridge. Unha vez desfeito o Complot de Southampton (nome que designa aquela revolta), Ricardo foi executado, o 5 de agosto de 1415, ao comezo da campaña que levaría á vitoria na batalla de Agincourt. No entanto, a dona de Ricardo, Ana Mortimer, aduciu ter tamén dereitos sobre a coroa, xa que era filla de Roger Mortimer e, polo tanto, descendente de Leonel de Anveres. Henrique V finou no ano 1422, e Ricardo, duque de York, conde de Cambridge e fillo de Ana Mortimer, propúxose desafiar o novo rei, o feble Henrique VI.

O rei Henrique VI de Lancaster estaba rodeado dunha morea de rexentes e conselleiros impopulares. Os máis notables deles foron Edmundo de Beaufort, duque de Somerset, e Guillerme da Pole, duque de Suffolk, a quen se acusou de non ser quen de manexar o goberno e concluír a guerra contra Francia. Durante o goberno de Henrique VI perdéronse virtualmente todas as posesións inglesas no continente, incluídas as terras gañadas por Henrique V. Henrique VI comezou a ser percibido como un rei feble e inhábil. Para maiores males, este sufriu por entón unha serie de episodios embarazosos causados por mor dunha enfermidade mental emerxente. Cara mediados da década de 1450, moitos consideraban a Henrique incapaz de gobernar. A legalidade da curta liña de reis Lancaster pasou a estar infestada de dúbidas, e a casa de York fortaleceu a súa pretensión sobre a coroa. O crecente descontento civil, sumado á multiplicación de nobres con exércitos privados e á incapacidade e corrupción da corte de Henrique VI, formaron o clima político ideal para a guerra civil.

Cando, en 1453, o rei padeceu un primeiro episodio grave, produto da súa enfermidade mental, estableceuse un Consello de Rexencia encabezado polo Lord Protector, o poderoso e popular Ricardo Plantagenet, duque de York e líder da súa casa. Ricardo comezou decontado a pugnar audazmente pola súa pretensión ao trono, encarcerando a Somerset, e apoiando os seus aliados Salisbury e Warwick en conflitos menores contra os adherentes á causa de Henrique, especialmente os condes de Northumberland. Con todo, o restablecemento de Henrique, en 1455, frustrou as ambicións de Ricardo, quen axiña foi despedido da corte pola dona do rei, Margarida de Anjou. A incapacidade manifesta de liderado de Henrique traduciuse no fortalecemento da cada vez máis poderosa raíña Margarida, quen se converteu na máxima figura da casa de Lancaster. Ela conformou unha alianza de varios nobres contra Ricardo, co fin de minguar a súa influencia. A crecente frustración de Ricardo e a agresividade da raíña derivaron finalmente en accións armadas, dando lugar á primeira batalla de Santo Albano.

A pesar de que os enfrontamentos armados estouraron xa no período anterior, entre os adherentes do rei Henrique e os seguidores de Ricardo, duque de York, foi durante os anos 1455 e 1489 cando tiveron lugar as principais accións armadas da guerra das Dúas Rosas.

O 22 de maio de 1455, mentres o duque de York dirixía unha pequena forza cara a Londres, foi enfrontado polas tropas leais de Henrique no poboado de San Albano (St. Albans). Este primeiro combate aberto da guerra, a pesar de ser de escala reducida, fundouse na intención de Ricardo de remover da corte os malos conselleiros do rei. O resultado foi a derrota das forzas de Lancaster, morrendo en acción varios dos seus líderes, entre eles Somerset. York e os seus aliados reconquistaron as súas posicións de influencia. Por un tempo, ambos os dous bandos sentíronse impresionados por chegaren ao campo de batalla, e realizaron os seus mellores esforzos para acadaren a reconciliación. Con todo, o rei volveu sufrir un ataque de demencia, designándose a York como Lord Protector e á raíña Margarida como encargada do coidado do monarca, unha posición secundaria e á marxe do poder.

Logo da primeira batalla de Santo Albano, o compromiso adquirido polas partes en 1455 chegou a acadar certo éxito, con York á cabeza do Consello ata a recuperación de Henrique. A pesar disto, os problemas xerados polo conflito emerxeron de novo, en especial o asunto de se correspondía a Ricardo ou a Eduardo de Westminster (fillo de Henrique VI e Margarida) a sucesión da coroa. A primeira quenda era inaceptable para Margarida, quen rexeitou calquera solución que significase o desherdamento do seu fillo, deixando en claro que toleraría esa situación tanto coma durase a supremacía militar do duque de York. Henrique recuperouse no interior do país en 1456, pero a raíña non lle permitiu volver a Londres. Polo menos no interior do reino contaban cunha alta popularidade, non así na capital, onde os mercadores atopábanse alporizados pola caída dos mercados e a ampla desorde. Por estas razóns, a corte do rei estableceuse na cidade de Coventry, onde o novo duque de Somerset, Henrique Beaufort, medraba en popularidade enchendo o posto baleiro do seu pai. A raíña conseguiu convencer o seu esposo da importancia de descoñecer os nomeamentos e arranxos feitos por York, e ordenoulle volver á súa posición en Irlanda. Os disturbios aumentaron e sucedéronse na capital e por toda a costa sur, pero o rei mantívose nos seus cuarteis reforzando as súas posicións. A raíña estableceu a conscrición obrigatoria por primeira vez en Inglaterra, realizando levas para os seus exércitos. Mentres tanto, a popularidade de Ricardo Neville, conde de Warwick e aliado de York, medraba sen pausa, emerxendo como o campión das clases mercantís.

Ante esa situación, York decidiu volver a Inglaterra, retomándose as hostilidades o 23 de setembro de 1459 na batalla de Blore Heath en Staffordshire. Esta acción significou o fracaso do grande exército de Lancaster en evitar que a forza dos York dirixida por Lord Salisbury, proveniente do Castelo de Middleham en Yorkshire, se reunise coas tropas acuarteladas no Castelo de Ludlow. Con todo, a guerra continuou cun triunfo dos Lancaster na batalla da Ponte de Ludfor, que forzou a fuxida cara a Calais de Eduardo, o fillo máis vello de York (e posterior rei Eduardo IV de Inglaterra), Salisbury e Warwick. Os Lancaster recuperaron o control total, nomeando a Somerset gobernador de Calais. Os seus intentos de derrotar a Warwick foron doadamente truncados. Entre 1459 e 1460, os seguidores de York abafaron, dende Calais, distintos puntos da costa inglesa, acrecentando a sensación de caos e desorde.

Para 1460, Warwick e os seus seguidores estaban listos para iniciar a invasión da illa, establecéndose en Kent e en Londres, onde atoparon moito apoio. Henrique dirixiu un exército cara ao sur, mentres Margarida ficou no norte co Príncipe Eduardo. O 10 de xullo de 1460, as forzas atopáronse na batalla de Northampton, que probou ser unha completa desfeita para os Lancaster. O exército de York, dirixido por Ricardo Neville, axudado pola traizón entre os dirixentes Lancaster, logrou prender o rei Henrique VI, levándoo prisioneiro a Londres.

Logo dos seus logros militares, York, baseándose na ilexitimidade da liña sucesora dos Lancaster, decidiuse a reclamar o trono. Desembarcou no norte de Gales, dende onde se dirixiu xunto coa súa dona Cecilia a Londres, onde ambos o dous foron recibidos co cerimonial reservado aos monarcas. O Parlamento estaba reunido e Ricardo agardaba que se lle concedese directamente a coroa, tal e coma fixeran en 1399 con Henrique IV. No canto diso atopou un silencio sepulcral. Ao anunciarse a súa pretensión á coroa, os lores, incluídos Warwick e Salisbury, estaban abraiados coas súas intencións. Non había ánimo entre eles para destronar o rei Henrique, senón que se limitaron aos seus esforzos orixinais, expulsando os malos conselleiros.

Ao día seguinte, York apoiou a súa reclamación con detallados esquemas xenealóxicos, baseado na súa descendencia de Lionel de Antwerp, sendo comprendido dun xeito mellor. O Parlamento accedeu a achar o xeito, e finalmente decidiu que a reclamación de Ricardo era mellor, ao mesmo tempo que, por unha maioría de cinco, decidía manter no trono a Henrique. En outubro chegouse a un compromiso que se coñeceu como a Acta de acordo de 1460, que por unha banda recoñecía o dereito dos York e por outro o declaraba sucesor de Henrique, desherdando o príncipe Eduardo de seis anos. York tivo que aceptar este acordo como a mellor oferta que tiña para elixir, tendo presente que ao mesmo tempo era designado novamente Lord Protector, o que lle permitía gobernar en nome de Eduardo. En calquera caso, o acordo era inaceptable para os Lancaster, que se reuniron baixo a defensa da raíña Margarida e o Príncipe Eduardo, formando un grande exército no norte do reino.

O duque de York deixou Londres baixo o mando de Lord Salisbury a finais daquel ano, co fin de reforzar as súas posicións no norte contra o exército da raíña Margarida, que se atopaba estacionado nos arredores da cidade de York. Ricardo estableceu posicións defensivas ao redor do Castelo de Sandal, preto de Wakefield, para o Nadal de 1460. A pesar de que o exército de Lancaster superaba en dous a un ao de Ricardo, o duque de York ordenoulles ás súas forzas entrar en batalla o 30 de decembro na batalla de Wakefield. O exército de York foi completamente esnaquizado polas forzas da raíña na maior desfeita levada a cabo nas batallas para a causa da rosa branca. Ricardo, duque de York e Lord Protector do Reino, foi morto en batalla, mentres que Salisbury e Edmundo, o fillo de 17 anos de York, foran tomados prisioneiros e decapitados. As súas cabezas foron empaladas na porta da cidade de York.

A Acta de acordo e a desfeita da batalla de Wakefield deixaron a Eduardo, fillo máis vello de Ricardo de 18 anos, como duque de York e herdeiro do trono de Inglaterra. Pola outra banda, a morte de Salisbury deixaba a Warwick, o seu herdeiro, como o máis gran terratenente das Illas Británicas. A raíña Margarida viaxou por todo o norte de Inglaterra, co fin de negociar o apoio dos escoceses. María de Guelder, Raíña e rexente de Escocia, aceptou prover a Margarida dun exército, coa condición que Inglaterra lle cedese a cidade de Berwick e que a súa filla casase co príncipe Eduardo. A raíña aceptou, tendo presente que non contaba con fondos para pagar a súa empresa. O acordo ao que chegou permitíalles aos exércitos pagarse coa pillaxe das vilas do reino que se atopasen ao sur do río Trent. Dirixiu as súas tropas cara a Hull, recrutando máis homes de pasada.

Mentres isto sucedía no norte, Eduardo enfrontábase co exército de Pembroke que viña chegando de Gales na batalla do Cruzamento de Mortimer en Herefordshire. Inspirou os seus soldados cunha suposta visión de tres soles á tardiña (fenómeno coñecido como parhelio) que representaban os tres sobreviventes da casa de York: el e os seus irmáns Xurxón e Ricardo. A vitoria e esta visión provocaron a adopción do sol no seu fulgor como emblema persoal.

Neses momentos, a raíña Margarida trasladouse cara ao sur de Inglaterra, causando grandes desfeitas naquela rica rexión por medio da pillaxe feita polas súas tropas. Namentres, en Londres Warwick empregaba estes feitos como propaganda para reforzar a súa posición no sur, logrando que cidades coma Coventry mudasen de bando, uníndose aos York. A pesar disto non logrou levantar unha gran forza, o que lle valeu ser sorprendido o 22 de febreiro de 1461 nos arredores de Santo Albano. Sen o apoio do exército de Eduardo, a segunda batalla de Santo Albano significou a derrota máis decisiva para as forzas de York. Sorprendidos e batidos, deixaron abandonado o rei Henrique VI, que foi achado debaixo dunha árbore. Henrique armou cabaleiros a trinta membros das forzas de Lancaster ao serán. Produto da gran vitoria, e mentres as tropas do rei Henrique se dirixían ao sur, un gran pánico e temor apoderouse de Londres, ao chegar rumores da intención de saquear a cidade. O pobo decidiu pechar as portas da cidade e negouse a entregar provisións ao exército da raíña, que xa se atopaba saqueando os condados veciños de Hertfordshire e Middlesex.

Eduardo avanzara polo oeste ata os arredores de Londres, onde reuniu as súas forzas coas de Warwick. Ao coincidir coa retirada da raíña Margarida ao norte, cara á cidade de Dunstable, Eduardo e Warwick puideron entrar a Londres co seu exército, onde foron aclamados e recibidos con entusiasmo, diñeiro e provisións por parte da cidade yorkista máis grande. Co seu pai e irmán mortos na batalla, a guerra converteuse a esas alturas nunha liorta pola mesmísima coroa, xa que Eduardo de York non podía argumentar que quería separar o rei dos seus malos conselleiros. A necesidade de autoridade por Eduardo viuse resolta cando o Bispo de Londres preguntoulle o seu parecer ao pobo, que respondeu con berros e hurras ao Rei Eduardo. O Parlamento non fixo senón confirmar a opinión popular, logrando coroalo nunha precipitada cerimonia na Abadía de Westminster entre escenas de xúbilo.

Así Warwick e York capturaran a cidade de Londres, a pesar de que Eduardo fixo votos de non ter unha coroación formal mentres Henrique e Margarida non fosen executados ou exiliados. Tamén anunciou que Henrique violara a Acta de acordo ao permitir que a súa dona levantase exércitos contra os herdeiros ao trono. Xa que logo, o argumento legal pasou a ser que a vitoria de Eduardo non era máis que a súa restauración nos seus lexítimos dereitos, de xeito que Henrique e os Lancaster usurparan os seus poderes.

Unha vez consolidada a situación na capital, York e Warwick dirixíronse ao norte, levantando un grande exército. As súas forzas topáronse co tamén grande exército da raíña na vila de Towton. A batalla de Towton converteuse na máis grande e sanguenta da guerra das Dúas Rosas. Ambas as dúas partes acordaran de antemán que todos os problemas decidiríanse finalmente ese día, pelexando sen pedir nin dar cuartel. Estímase que entre 40.000 e 80.000 homes tomaron parte no enfrontamento, con preto de 20.000 mortos durante (e despois) do combate: un número extremadamente alto para a época, considerado o máximo derramamento de sangue nun só día no Reino Unido. O novo rei e o seu exército gañaron esta decisiva batalla. Namentres os Lancaster eran batidos, coa maioría dos seus líderes mortos, Henrique e Margarida, en compañía do seu fillo Eduardo, agardaban en York as novas da batalla. Apenas se decataron do macabro resultado, decidiron fuxir ao norte. Moitos dos lores que apoiaban a causa de Lancaster mudaron de bando ese día, apoiando o rei Eduardo. Os que non o fixeron foron perseguidos cara ao norte, onde se refuxiaron nuns poucos castelos, do mesmo xeito que no País de Gales. Eduardo dirixiuse cara á cidade de York co fin de conquistala, enfrontándose ás cabezas cortadas do seu pai, o seu irmán e Salisbury. Estas foron rapidamente substituídas polas de destacados líderes da casa de Lancaster, entre os que se atopaba o famoso Lord Clifford de Skimpton-Craven, quen ordenou a execución do irmán de Eduardo, Edmundo, logo da batalla de Wakefield.

Henrique e Margarida refuxiáronse en Escocia, onde quedaron na corte do rei Xacobe III. Coa promesa renovada da entrega de Berwick, tentaron cumprir o seu xuramento de invadir novamente Carlisle ese mesmo ano. Sen financiamento e con escaso apoio, foron doadamente derrotados polas tropas de Eduardo, quen aproveitou a incursión para expulsar os derradeiros membros da casa de Lancaster que se refuxiaban no norte.

A coroación oficial de Eduardo IV tivo lugar en xuño de 1461 en Londres, onde recibiu o clamoroso saúdo dos seus súbditos como monarca de Inglaterra. Eduardo puido gobernar en relativa paz por máis de dez anos.

A pesar da súa segura posición no sur, Eduardo non logrou consolidar o control de todo o territorio ata 1464; máis aló das rebelións estacionais, algúns castelos permaneceron en poder dos Lancaster durante varios anos. As localidades de Dunstanburgh, Alnwick (asento da familia Percy) e Bamburgh —todas en Northumberland— foron das derradeiras en seren sometidas. A gran fortaleza do Castelo de Harlech en Gales rendeuse axiña en 1468, logo de sete longos anos de sitio. O deposto rei Henrique foi capturado en 1465 e conducido como prisioneiro á Torre de Londres onde, para a época, foi razoablemente ben tratado.

En 1464 producíronse dúas revoltas pola causa de Lancaster. A primeira foi reprimida na batalla de Hedgeley Moor o 25 de abril, e a segunda na batalla de Hexham o 15 de maio. Ambas foron reducidas por John Neville, Marqués de Montagu, irmán de Warwick.

O período que comprende os anos 1467 e 1470 estivo marcado pola rápida deterioración da relación entre o rei Eduardo IV e o seu antigo mentor, Ricardo Neville, conde de Warwick o facedor de reis. Aínda que foron varios os motivos que levaron á creba, a primeira e principal razón foi a decisión de Eduardo de casar en segredo con Isabel Woodville en 1464. O rei anunciou este feito como un fait accompli, esnaquizando os plans de Warwick de casalo cunha princesa francesa, co fin de mellorar as relacións con esa nación. Este desaguisado converteuse en frustración, unha vez que os Woodville substituíron os Neville como favoritos da corte. Da mesma forma, a decisión de apoiarse en Borgoña no canto de Francia, e a reticencia en aprobar o matrimonio dos seus irmáns Xurxo, duque de Clarence, e Ricardo, duque de Gloucester, coas fillas de Warwick contribuíron ao distanciamento. Fóra do anterior, a popularidade de Eduardo atopábase en franco retroceso, xa que os aumentos nos impostos e as desordes e violacións da lei continuaban sendo o pan de cada día.

Para 1469 Warwick establecera unha alianza co celoso e traizoeiro irmán do rei, Xurxo. Ambos levantaron un exército que derrotou as forzas do rei na batalla de Edgecote Moor, logrando capturar a Eduardo, encerrándoo no Castelo de Middleham en Yorkshire. Warwick xogou as súas cartas rapidamente, ordenando a execución do sogro do rei, Ricardo Woodville. Forzou a Eduardo a convocar un parlamento en York, no que planeaba lograr a declaración de ilexitimidade de Eduardo, de maneira que a coroa pasase ao seu irmán Xurxo como herdeiro aparente. Con todo o reino era un caos, o que permitiulle ao rei demandar a lealdade do seu irmán Ricardo e da maioría dos nobres, de maneira que o duque de Gloucester chegou á cabeza dun grande exército, logrando liberar a Eduardo IV.

Os conxurados foron declarados traidores e forzados a exiliarse en Francia, onde, en 1470, Lois XI se atopaba baixo unha gran presión por parte da exiliada raíña Margarida de Anjou, para que o axudase a invadir Inglaterra e reconquistar e liberar o seu cativo esposo. Foi o rei Lois quen suxeriu a posibilidade dunha alianza entre Warwick e Margarida, unha idea que a ningún dos antigos inimigos lles gustaba. Malia as súas reticencias, ambos chegaron a darse conta do potencial de tal alianza, a pesar dos fins que perseguían cada un. Margarida quería reclamar o seu reino e asegurar a sucesión do seu fillo, mentres que Warwick esperaba poder manter como un monicreque o rei, fose Henrique ou o seu fillo. En calquera caso comprometéronse por medio dunha alianza matrimonial entre o Príncipe de Gales Eduardo de Westminster e a filla de Warwick, Ana Neville. Co pacto en vigor, Ricardo Neville invadiu Inglaterra no outono de 1470.

Esta invasión significou unha nova derrota para Eduardo, xa que John Neville, irmán de Ricardo, cambiou de bando marchando cun exército cara ao sur, unha situación para a que Eduardo non estaba preparado. Xunto co seu irmán Ricardo escaparon desde Doncaster cara a Holanda, e de aí ao seu exilio en Borgoña. Malia este triunfo, a fortuna de Warwick durou pouco, posto que a pesar de lograr a restauración de Henrique VI no trono (foi paseado en andas polas rúas de Londres) e a declaración de Eduardo e Ricardo como traidores para o outono, os seus plans víronse frustrados.

Neville obsesionouse co plan de invadir Borgoña co rei de Francia, tentando a este último coa promesa de territorios en Holanda como recompensa. Isto obrigou á súa vez a Carlos o Temerario, duque de Borgoña a axudar a Eduardo. Entregoulle fondos suficientes para que levantase outro exército e con el logrou invadir Inglaterra en 1471. Eduardo derrotou a Warwick na batalla de Barnet nese mesmo ano, e destruíndo a todas as forzas de Lancaster na batalla de Tewkesbury, dando morte a Eduardo de Westminster, fillo de Henrique VI e herdeiro presunto da coroa. O mesmo Henrique foi asasinado o 14 de maio, co fin de reforzar o bando de York no trono.

A restauración de Eduardo IV no trono en 1471 foi considerada por algúns historiadores coma o final da guerra das Dúas Rosas. A paz fora restaurada por Eduardo, quen morreu de xeito repentino en 1483. Isto marcou o comezo dun novo ciclo de desordes dinásticas. Baixo o reinado de Eduardo, as faccións dividíronse entre os parentes da raíña, a familia Woodville (en particular Anthony Woodville e Thomas Grey, Marqués de Dorset), e quen consideraban a esta familia como uns recentemente chegados, famentos de poder. O herdeiro ao trono, Eduardo V, tiña entón só doce anos, e fora criado e educado baixo o coidado de Anthony Woodville. Isto significaba que estaban baixo unha influencia insoportable para o partido anti-Woodville, quen forzou a designación de Ricardo, duque de Gloucester e irmán de Eduardo IV como Lord Protector, converténdose de facto no líder desta facción.

Coa axuda de Guillerme Hastings e de Henrique Stafford, Gloucester capturou o novo rei de mans dos Woodville en Stony Stratford en Buckinghamshire. Pechouno na Torre de Londres baixo o seu coidado, onde se lle reuniu o seu irmán Ricardo, duque de York, de só nove anos. Cos nenos a bo resgardo, Ricardo alegou que o matrimonio entre Isabel Woodville e Eduardo fora ilegal, ilexitimando os dous nenos á vez. O Parlamento accedeu a emitir o Titulus Regius co que Gloucester se converteu no rei Ricardo III de Inglaterra. Os dous nenos encarcerados, coñecidos coma os Príncipes da Torre desapareceron e foron posiblemente asasinados, converténdose nun dos feitos históricos máis controvertidos de Inglaterra, sendo aínda discutido na actualidade.

Xa que Ricardo III era o mellor xeneral do bando de York, moitos aceptárono ante a perspectiva de ter que manexar dous nenos por intermedio dun Consello de Rexencia. Os Lancaster polo seu lado, concentraron as súas expectativas en Henrique Tudor, cuxo pai, Edmundo Tudor, conde de Richmond, era un medio irmán ilexítimo de Henrique VI. Con todo, a pretensión de Henrique ao trono era por medio da súa nai, Margarida Beaufort, unha descendente de Eduardo III por vía de John Beaufort, neto de Eduardo III, quen era á súa vez o fillo ilexítimo de Xoán de Gaunt.

As forzas de Henrique Tudor bateron os exércitos de Ricardo III na batalla de Bosworth o 22 de agosto de 1485, converténdoo no rei Henrique VII de Inglaterra. O novel rei fortaleceu a súa posición casando coa filla de Eduardo IV, Isabel de York, a mellor reclamante ao trono da casa de York. Así reuniu na súa persoa ás dúas casas reais que con gran violencia combateran polo poder. Xuntou a rosa vermella de Lancaster coa rosa branca de York, creando un novo emblema, a rosa Tudor. Para confirmar a súa preeminencia, Henrique ordenou matar a calquera outro potencial pretendente que caese nas súas mans, política que continuou o seu fillo Henrique VIII.

Moitos historiadores consideran o acceso ao trono de Henrique VII como o efectivo punto final do conflito. Outros din que a guerra como tal rematou finalmente na batalla de Storke o 16 de xuño de 1487, cando fóra de toda lóxica se alzou ao derradeiro pretendente masculino da casa de York, o fillo de Eduardo, conde de Warwick e fillo de Xurxo, duque de Clarence, irmán de Eduardo IV. Con todo, para males da causa, o mozo atopábase realmente baixo a custodia de Henrique, polo que o neno (chamado Lamberto Simmel) amosou non ser máis ca un impostor. As súas forzas, dirixidas por Xoán da Pole, conde de Lincoln (que fora designado herdeiro presunto por Ricardo III, aínda que se reconciliara con Henrique logo de Bosworth), que morreu na batalla. O mozo Simmel, pola súa banda, foi perdoado xa que se considerou que non fora máis ca un instrumento dos adultos, sendo enviado a traballar nas cociñas reais.

Cita

E aquí profetizo: que esta querela de hoxe,

que medrou esta facción ata o xardín do Tempero

enviará, tanto da Rosa Vermella coma da Rosa Branca,

milleiros de almas á morte e á noite eterna

Da obra Henrique VI de William Shakespeare. Shakespeare, William. Obras Completas. Editorial Aguilar, Madrid, 1961.

A novela The Black Arrow: A Tale of the Two Roses de Stevenson desenvólvese no eido da guerra das Dúas Rosas, máis concretamente ao redor da batalla de Wakefield.

Parte do argumento da serie de novelas e relatos de fantasía A Song of Ice and Fire do escritor norteamericano George R. R. Martin está inspirado na guerra das Dúas Rosas. Nestas obras de ficción, as casas Lancaster e York teñen a súa equivalencia nas imaxinarias Lannister e Stark.

Esta árbore xenealóxica das familias nobres de York, Lancaster, Plantagenet e Tudor permite situar aos partícipes prominentes deste feito histórico.

• Reis de Inglaterra
  • Henrique VI (Lancaster)
  • Eduardo IV (York)
  • Eduardo V (York)
  • Ricardo III (York)
  • Henrique VII (Tudor)
• Principais protagonistas do conflito (1455-1485)
  • Casa de York
    • Ricardo Plantagenet, duque de York
    • Ricardo Neville, conde de Warwick
    • Ricardo Neville, conde de Salisbury
    • John Neville, Marqués de Montagau
    • Guillerme Neville, conde de Kent
    • Thomas o bastardo
  • Casa de Lancaster
    • Raíña Margarida, dona de Henrique VI
    • Enrique Percy, 2º Conde de Northumberland
    • Enrique Percy, 3º Conde de Northumberland
    • Edmundo Beaufort, duque de Somerset
    • Henrique Beaufort, duque de Somerset
  • Conde de Pembroke
    • Clifford de Skimpton-Craven

• Feiling, Keith. A History of England. McGraw-Hill Book Co., Londres, 1948.
• Haigh, Philip A. (1995). The Military Campaigns of the Wars of the Roses. ISBN 0-7509-0904-8
• Wagner, John A. Encyclopedia of the Wars of the Roses, ABC-Clio, 2001. ISBN 1-85109-358-3
• Worth, Sandra. The Rose of York: Love

• Cronoloxía das guerras das Rosas
• Guerra dos Cen Anos

• The Wars of the Roses (en inglés)
• Warsoftheroses.com Mapa, liña de tempo, información sobre as figuras clave e recensións de cada batalla. (en inglés)