Gizarte ekintzailetza

Gizarte-ekintzailetza negozio-teknika bat da, enpresek, startupek, irabazi-asmoa duten edo ez duten erakundeek eta gobernuek erabiltzen dutena, gizarte-, kultura- eta ingurumen-arazoei aurre egiteko irtenbideak finantzatzeko.

Gizarte-ekintzailetzak helburu sozial bat lortzeko merkatu-estrategiak aplikatzen dituzten erakundeak dira. Gizarte-ekintzailetzaren mugimenduak barne hartzen ditu, batetik, beren xedea lortzeko negozio-ereduak erabiltzen dituzten irabazi-asmorik gabeko erakundeak, eta, bestetik, helburu nagusi soziala duten irabazi-asmoko erakundeak. Haren helburua – Aldi berean gizarte-, ingurumen- eta finantza-helburuak betetzea – Sarritan "emaitza hirukoitz" gisa deskribatzen da: aldi berean gizarte-, ingurumen- eta onura ekonomikoko alderdian gauzatzea. Gizarte-ekintzailetzak merkataritza-ekintzailetzetatik bereizten dira; izan ere, beren gizarte- edo ingurumen-helburua beti dago beren eragiketen erdigunean.

Akziodunen partaidetzak maximizatu beharrean, gizarte-enpresen helburu nagusia etekinak sortzea da, beren gizarte- edo ingurumen-helburuak bultzatzeko. Helburu horiek hainbat modutan lor daitezke, gizarte-ekintzailetzaren egituraren arabera: negozio baten onura gizarte-helburu bati laguntzeko erabil daiteke, esate baterako, irabazi-asmorik gabeko erakunde baten jarduera finantzatzeko, edo ekintzailetzak bere gizarte-helburua bete dezake bere jardueraren bidez, baztertutako pertsonak erabiliz edo etekinak inbertitzaile arrunten maileguak eskuratzeko zailtasunak dituzten mikroekintzailetzei emanez.

AEBetan 1980ko hamarkadan helburu sozialak zituzten ekintzailetza portaerak definizio asko jaso zituen, gehienbat “nonprofit” sektoretik: nonprofit enpresa, nonprofit ekintzailetza, helburu sozialeko iniziatiba, berrikuntza soziala, helburu sozialak dituen negozioa, komunitate ondasunaren enpresa, ekintzailetza publikoa, enpresa soziala… Nonprofit terminoa funtsezkoa izan zen definizio horietan, irabazi asmorik gabeko erakundea adierazi nahian, baina mende berriaren hasieratik, ikuspegi zabalago eta bikoitz bat garatu da:^[1]

• “Nonprofit ikuspegi komertziala”: “nonprofit” organizazioetan zentratua dagoen bertsioa.
• “Misiora orientatua dagoen negozio ikuspegia”: hau bertsio zabalago bat dugu, ekimen komertzial forma guztiak barneratzen dituelarik. Ikuspegi honek, helburu sozialak 6 dituen enpresa oro barneratzen ditu, (baita irabazi asmoko enpresak, beti here helburu soziala duten bitartean)