Armenia Wilsondar

Armenia Wilsondarra Otomandar Inperioaren kontura egindako Armeniako Estatuaren proiektua izan zen. Otomandar Inperioaren partizioan zehar eta Lehen Mundu Gerran porrot egin ondoren, Turkiak eta Aliatuetako batzuek sinatutako Sèvreseko Itunaren arabera, 1920ko abuztuaren 10ean, estatuaren muga Woodrow Wilson Ameriketako Estatu Batueko lehendakariaren esku zegoen. Azken tratatua, ordea, ez zuten sinatu Ameriketako Estatu Batuek, eta erabat deskonposatutako Otomandar Inperioak onartu bazuen ere, turkiarrek baztertu egin zuten, eta gerra berri bat sortu zen.^[1][2]

Estatuaren proiektuak Erzurum, Bitlis eta Van probintziak hartzen zituen, Armenia otomandar (Mendebaldeko Armenia ere deitzen zaio) izeneko eskualdearen zati zirenak. Eskualde hori iparralderantz zabaldu zen, Trabzon probintziaren mendebalderaino, Armeniako Errepublika Demokratikoari Trebisondako portuan Itsaso Beltzerako irteera emateko.

Turkiako Independentzia Gerran, turkiarrek armeniarrak eta grekoak garaitu zituztenean, aliatuak negoziazio-mahaira itzultzera behartu zituen Ituna berretsi aurretik. Alderdiek Lausanako Ituna sinatu eta berretsi zuten 1923an, Sèvresko Ituna deuseztatu zuena, eta Turkiako egungo mugak ere ezarri zituen. Ekialdeko mugak Alexandropolgo Itunaren bidez lortu ziren 1920ko azaroaren 2an, eta Karseko Itunaren bidez, 1921eko urriaren 23an sinatua eta Erebanen 1922ko irailaren 11n berretsia, Armeniarekin eta Sobietar Batasunarekin, Lausanako Ituna berretsiz.^[3] Lausanako Ituna eta hari lotutako artikuluak ez ditu onartzen Armeniako Errepublikako egungo gobernuak.