Nitramido

Nitramido aŭ nitrilamido estas neorganika kombinaĵo de nitrogeno kaj la sola neorganika amido. Ĝi estas amino-amida substanco, senkolora solidaĵo, uzata kiel eksplodaĵo, kies derivaĵoj estas RDX kaj HMX (vidu reakciojn 6 kaj 7). Nitramido estas izomero de la hiponitroza acido. Ĝia molekulo esence estas amina grupo ligita al nitra grupo, ne planara en la gasfazo sed planara en la kristalfazo. Nitramido devas storiĝi ekskluzive en vitraj aŭ platinaj ujoj ĉar ĝi atakas latunon kaj metalaĵoj. Nitramido estis unuafoje sintezita de Johannes Thiele (1865-1918) kaj Arthur Lachman (1873-1957)^[6] en 1896.^[7] En alkala akva solvaĵo, nitramido malkomponiĝas en akvon kaj dunitrogenan oksidon (vidu reakcion 5).

Bonvolu ne konfuzi...
Nitramido	Hiponitroza acido
Hiponitroza acido estas izomero de la nitramido

Reakcioj

Reakcio 1

Preparado de nitramido per traktado de sulfata acido kun kalia nitrokarbamato:^[8]

+ 2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ + + 2

Reakcio 2

Preparado de nitramido per malkomponado de la nitrokarbamata acido:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Reakcio 3

Preparado de nitramido per traktado de nitrata acido kun natria sulfamato:

+ ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Reakcio 4

Preparado de nitramido per traktado de amoniako kun dunitrogena pentoksido:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Reakcio 5

Malkomponado de la nitramido: Per varmigo, nitramido malkomponiĝas en dunitrogena oksigeno kaj akvo:^[9]

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ +

Reakcio 6

RDX (trinitramido, mallongigo por Rojala eksplodaĵo por Malkonstruado) estas trimero de la nitramido. Ĝi estas blanka solidaĵo pli detrua ol TNT. RDX estis uzata dum la 2-a Mondmilito kaj ankaŭ restas en la militaj aplikoj. RDX prepariĝas per nitrolizo de la heksametilenotetramino:

+2 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$

Reakcio 7

HMX (aŭ tetranitramido, kies signifo estas Alta Fandopunkto Eksplodaĵo), kune kun RDX, estas alta pezmolekula eksplodaĵo kaj unu el la plej potencaj kemiaĵoj kun detrupovoj.

2 + 8 ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ 3

Vidu ankaŭ

Amidoj

Referencoj

[1] Guidechem

[2] Chemsrc

[3] Chemical Book

[4] Chemindex

[5] Science Direct

[6] ProQuest

[7] The Proton in Chemistry

[8] Universitato de Munkeno

[9] Journal of the American Chemical Society

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]