Aŭstronezia lingvaro

La vorto "aŭstronezia" venas el la greka lingvo kaj signifas "sudaj insuloj".

Kelkaj aŭstroneziaj lingvoj:

• Indonezia (35 milionoj da denaskaj parolantoj)
• Filipina, subgrupo de la Tagaloga (10,5 milionoj da parolantoj)
• Malagasa (10 milionoj da parolantoj)
• Havaja kreola (500 mil parolantoj)
• Fiĝia (337 mil parolantoj)
• Tongana (187 mil parolantoj)
• Maoria (100 mil parolantoj)
• Havaja lingvo (24 mil parolantoj)
• Pajvana (Paiwan, indiĝena lingvo parolata en Tajvano)

Kelkaj lingvaroj kaj lingvoj en la aŭstronezia lingvaro :

• Formozaj lingvoj
  • Amisa - Atajala - Bununa - Cua - Pajvana - Pujuma - Rukaja - Sedika
• Malajopolinezia lingvaro
  • Centr-malajopolinezia lingvaro
    • Mangaraja - Ngadha - Soboja - Tetuna
  • Okcident-malajopolinezia lingvaro
    • Balia - Cebua - Ĉamora - Indonezia (Lemolang) - Java - Malagasa - Malaja - Sunda - Tagaloga
  • Orient-malajopolinezia lingvaro
    • Fiĝia - Gilberta - Havaja - Maoria - Samoa - Tahitia - Tongana

 

 

Lingvofamilio de popoloj. Dividiĝas je grupoj - (1) Centra, (2) Okcidenta, (3) Orienta, (4) Tajvana. Totala kvanto: 237 mln. La plej multnombraj popoloj de la familio: Javanoj, Bisajanoj, Sundoj, Tagaloj, Maduroj, Malajoj. Etnogeografia distribuo de la familio estas jena (mln):

SU - Teritorio de iama Sovetunio sen baltaj landoj.

Okcidenta grupo (Indonezianoj)

AĈEHOJ

• Nomo: [m] aĉe; [f] Atjeh; [r] aĉeĥ, aĉe, aĉini
• Popolo en Indonezio, en nordo de Sumatra insulo; Kvanto: ĉirkaŭ 3 mln (1992). Loĝas ankaŭ en Malajzio.
• Lingvo: aĉea.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

BALIANOJ

• Nomo: [f] Baliens, Balinais; [r] balijci
• Popolo en Indonezio, en la insuloj Balio kaj Lom-bok; Kvanto: 3,65 mln (1992).
• Lingvo: de indonezia branĉo.
• Kredantoj: hinduistoj.

BANĜAROJ

• Nomo: [f] Bandjars, Benjars; [r] banĝar
• Popolo en Indonezio (ĉ. 3 mln, precipe en la insulo Kalimantano) kaj Malajzio. Totala kvanto: 3,15 mln (1992). Parolas en dialekto de malaja lingvo.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

BATAKOJ

• Nomo: [f] Bataks; [r] bataki
• Popolo en Indonezio de aŭstroazia lingvofamilio. Okupas nordokcidentan parton de la insulo Sumatro. Kvanto: 3,400 mil (1992).

BUGISOJ

• Nomo: [M] tougik; [f] Boegs, Bugis; [r] bugisi
• Popolo en Indonezio (precipe en sudokcidente de la insulo Sulaveso); kvanto 4,55 mln Loĝas ankaŭ en Malajzio kaj Singapuro. Totala kvanto: 4,6 mln (1992).
• Lingvo: bugisa.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

DAJAKOJ

• Nomo: [f] Dayaks; [r] dajaki
• Grupo de popoloj en Indonezio, Malajzio kaj Brunejo, ĉefloĝantoj de la insulo Kalimantano; 3,7 mln (1992).
• Lingvoj: de indonezia grupo.
• Kredantoj: tradiciaj konfesoj, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

JAVANOJ

• Nomoj: [f] Javanais; [r] javanci
• Popolo en Indonezio (89,0 mln), ĉefloĝantoj de centra parto de Javo. Loĝas ankaŭ en Malajzio, Aŭstralio, Nederlando k.a. Totala kvanto: 89,6 mln (1992). Apartenas al sudazia transira raso.
• Lingvo: java; vaste uzata ankaŭ indonezia.
• Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

MADUROJ

• Nomoj: [f] Madouriens; [r] madurci
• Popolo en Indonezio (en insulo Maduro kaj orienta parto de Javo); 10,8 mln (1987).
• Lingvo: de indonezia branĉo: madura.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

MAKASAROJ

• Nomoj: [m] mangkasarak; [f] Macassariens; [r] makasar
• Popolo en Indonezio (Sulavesa insulo); 2,6 mln (1992).
• Lingvo: de indonezia branĉo.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

MALAJOJ

• Nomoj: [f] Malais; [r] malajci
• Etna komunumo en Malajzio (pli ol 12,8 mln), Indonezio (precipe en insuloj Kalimantano kaj Sumatro), Tajlando, Singapuro kaj Brunejo. Totala kvanto: ĉirkaŭ 21,3 mln (1992).
• Lingvo: malaja.
• Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj.

MINANKABAŬOJ

• Nomoj: minangkabau; Minangkabans; minangkabaŭ
• Popolo en Indonezio (6,98 mln, precipe en okcidento de Sumatra insulo). Totala kvanto: 7 mln (1992).
• Lingvo: de indonezia branĉo: minankabaŭa.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

SUNDOJ, Sundanoj

• Nomoj: [m] sunda; [f] Sundas; [r] sundi, sundanci
• Popolo en Indonezio, parencaj de Javanoj, precipe en okcidento de insulo Javo; 24,5 mln (1992).
• Lingvo: sunda.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

SENOJ

• Nomoj: [f] Senoi; [r] senoi
• Grupo de popoloj en Malajzio kaj Tajlando, ĉirkaŭ 40 mil (1992).
• Lingvoj: de malaka grupo de aŭstronezia familio. Konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ muzulmanoj-sunaistoj.

TORAĜOJ

• Nomoj: [f] Toradjas; [r] toraĝoj
• Grupo de popoloj (sadangoj, posoj, k.a.) en Indonezio (centra parto de Sulaves-insulo); 1,5 mln (1992).
• Parolas en indoneziaj lingvoj.
• Kredantoj: precipe muzulmanoj-sunaistoj kaj kristanoj-protestantoj.

Okcidenta grupo (Filipinanoj)

BIKOLOJ

• Nomo: [m] bikol; [f] Bikols; [r] bikol
• Popolo en Filipinoj (precipe en duoninsulo Bikolo kaj insulo Luzono), 4,5 mln (1992).
• Lingvo: de indonezia branĉo: bikola.
• Kredantoj: precipe katolikoj.

BISAJANOJ

• Nomo: [m] bisaja; [f] Visayas; [r] visaja
• Popolo en Filipinoj. Kvanto: 26,75 mln (1992).
• Apartenas al sudmongoloida raso.
• Lingvo: cebua, hiligajnona, varaja, vaste uzata ankaŭ tagaloga, hispana.
• Kredantoj: precipe katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

ILOKANOJ

• Nomo: [f] Ilocans; [r] iloki, ilokani
• Popolo en Filipinoj, ĉefe en la norda parto de la insulo Luzono (7,1 mln, 1992).
• Lingvo: iloka.
• Kredantoj: katolikoj.

MOROOJ

• Nomoj: [f] Moros; [r] moro
• Grupo de popoloj en la sudo de Filipinoj; 1,97 mln (1992).
• Lingvoj: de indonezia grupo.
• Kredantoj: muzulmanoj-sunaistoj.

TAGALOGOJ

• Nomoj: [m] tagailog; [f] Tagals; [r] tagali
• Popolo en Filipinoj, ĉefloĝantoj de centra kaj suda partoj de la insulo Luzono; 15,4 mln (1992).
• Lingvo: tagaloga.
• Kredantoj: katolikoj.

Okcidenta grupo (Pacifiko)

ĈAMOROJ

• Nomoj: [f] Chamoro; [r] ĉamoro
• Popolo, ĉefloĝantoj de Marianaj insuloj. Kvanto: 98 mil (1992), inter ili en la insulo Gvamo 80 mil.
• Lingvo: de indonezia grupo: ĉamora.
• Kredantoj: kristanoj.

Centra grupo

AMBONOJ

• Nomo: [f] Ambons; [r] ambonci
• Popolo en Indonezio (600 mil, 1992), Totala kvanto: 635 mil
• Lingvo: malaja.
• Kredantoj: kristanoj-reformistoj, muzulmanoj-sunaistoj.

BIMO-SUMBANOJ

• Nomo: [f] Bimo-Sumbaniens; [r] bima-sumbanskije narodi
• Grupo de popoloj en oriento de Indonezio (bimoj, sumbanoj, mangarajoj k.a.), en la insuloj de Malgranda Zonda Arkipelago; 3,1 mln (1992).
• Lingvoj: de indonezia branĉo.
• Laŭ religio kristanoj, muzulmanoj-sunaistoj kaj adeptoj de tradiciaj konfesoj.

Orienta (Pacifika) grupo

a. Polinezianoj

POLINEZIANOJ

• Nomoj: [f] Polynesiens; [r] polinezijci

Grupo de popoloj (maorioj, samoanoj, tonganoj, tahitianoj k.a.), ĉefloĝantoj de Polinezio; 1,12 mln (1992).

• Lingvoj: polineziaj.
• Kredantoj: katolikoj, parto de tradiciaj konfesoj.

HAVAJANOJ

• Nomo: [f] Hawaiens; [r] gavajci
• Popolo, ĉefloĝantoj de Havajaj Insuloj (Usono), 170 mil (1992).
• Lingvo: havaja.
• Kredantoj: protestantoj kaj katolikoj.

MAORIOJ

• Nomoj: [m] maori; [f] Maoris; [r] maori
• Polinezia popolo en Nov-Zelando, 320 mil (1992).
• Lingvo: maoria.
• Kredantoj: kristanoj (protestantoj kaj katolikoj).

SAMOANOJ

• Nomoj: [f] Samoans; [r] samoanci
• Polinezia popolo, ĉefloĝantoj de Samoa insularo (190 mil). Loĝas ankaŭ en Nov-Zelando, Aŭstralio k.a. Totala kvanto: 335 mil (1992).
• Kredantoj: precipe protestantoj.

TAHITIANOJ

• Nomoj: [f] Tahitiens; [r] taitjane
• Popolo, ĉefloĝantoj de Tahitio kaj Societaj insuloj; 130 mil (1992).
• Lingvo: tahitia.
• Kredantoj: kalvinistoj, parto - katolikoj.

TONGANOJ

• Nomoj: [f] Tongans; [r] tonga
• Popolo, ĉefloĝantoj de Tongo, 105 mil (1992). Loĝas ankaŭ en Aŭstralio.
• Lingvo: de polinezia grupo: tongana.
• Kredantoj: kristanoj (precipe metodistoj), parto - katolikoj.

b. Mikronezianoj

MIKRONEZIANOJ

• Nomoj: [f] Micronesiens; [r] mikronezijci
• Grupo de popoloj (kiribatanoj, trukoj, marŝalanoj k.a.), ĉefloĝantoj de Mikronezio; 220 mil (1992).
• Lingvoj: mikroneziaj.
• Kredantoj: katolikoj, protestantoj, aliaj.

KIRIBATANOJ

• Nomo: [m] tungaru; [f] Tungaru, Kiribatiens; [r] kiribati
• Melanezia popolo, ĉefloĝantoj de Kiribato (72 mil). Loĝas ankaŭ en najbaraj insuloj. Totala kvanto: 78 mil (1993).
• Kredantoj: protestantoj.

c. Melanezianoj

MELANEZIANOJ

• Nomoj: [f] Melanesiens; [r] melanezijci
• Grupo de popoloj (multnombraj — fiĝianoj, kanakoj k.a.), ĉefloĝantoj de Melanezio; 1,7 mln (1992).
• Lingvoj: melaneziaj.
• Kredantoj: protestantoj, katolikoj, estas ankaŭ adeptoj de tradiciaj konfesoj.

FIĜIANOJ

• Nomoj: [f] Fidjiens; [r] fiĝijci
• Popolo, ĉefloĝantoj de Fiĝiaj insuloj (340 mil, 1992).
• Lingvo: fiĝia.
• Kredantoj: protestantoj.

KANAKOJ, novkaledonianoj

• Nomo: [m] kanaki; [f] Kanaks; [r] kanaki, novokaledonci
• Melanezia popolo, indiĝenaj triboj de Nov-Kaledonio, 60 mil (1992).
• Kredantoj precipe katolikoj, estas ankaŭ kalvinistoj k.a.

Tajvana grupo

GAOŜANOJ

• Nomo: [f] Gaochans; [r] gaoŝan (ĉine - montaranoj)
• Grupo de popoloj (atajaloj, couoj, bununoj k.a.) en Tajvano, 340 mil (1992).
• Lingvoj: de indonezia grupo.
• Konservas tradiciajn konfesojn.

ALIAJ POPOLOJ

MALAGASOJ, Malgaŝoj

• Nomoj: [f] Malgaches; [r] malagasiici, malgaŝi
• Popolo, ĉefloĝantoj de Madagaskaro; 12,79 mln (1992). Malgrandaj grupoj loĝas en Reunio, Sejŝelaj kaj Komoraj insuloj.
• Lingvo: malagasa.
• Plimulto konservas tradiciajn konfesojn, estas ankaŭ kristanoj kaj muzulmanoj-sunaistoj.

• Lingvistiko
• Listo de lingvoj
• Lingva familio

• http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=106
• http://language.psy.auckland.ac.nz Arkivigite je 2005-05-12 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=89851
• http://www-personal.umich.edu/~rustyb/112/austronesian.htm