Varaja lingvo

La nombroj de 1 ĝis 10 estas uzataj en la varaja lingvo. Ekde 11 nuntempe preskaŭ ekskluzive uziĝas la nombroj de la hispana lingvo, ĉar la plejparto de la denaskaj varajlingvanoj pro manko de praktika uzo apenaŭ plu konas la korespondajn varajajn vortojn.

Jen iuj tipaj vortoj kaj frazoj uzataj en la varaja lingvo:

• Bonan matenon (tagmezon/posttagmezon/vesperon) – Maupay nga aga (udto/kulop/gab-i)
• Ĉu vi komprenas la varajan? – Nakakaintindi ka hit Winaray?
• Saluton. – Kumusta.
• Dankon. – Salamat.
• Mi amas vin. – Hinihigugma ko ikaw. aŭ Ginhihigugma ko ikaw.
• De kie vi venas? – Taga diin ka?
• Kiom estas tio? – Tag pira ini?
• Mi ne komprenas (vin). – Diri ako nakakaintindi.
• kio – ano
• kiu – hin-o
• kie – hain
• kiam (estonto) – san-o
• kiam (pasinto) – kakan-o
• kial – kay-ano
• jes – oo
• ne – dire
• tie – adto
• nokto – gab-i
• tago – adlaw
• Ĉu mi povas helpi? – Pwedi bumulig?

Kvankam la nuntempe ne plu ekzistanta "Akademio de bisajaj lingvoj de Samaro kaj Lejtero" (Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte) kreis standardan ortografion por la varaja lingvo, tiu regularo ne tre disvastiĝis kaj uziĝis. Praktike ankoraŭ nuntempe ne ekzistas ĝenerale akceptita ortografio. Sekve povas ekzistis du skribformoj de sama vorto, kvankam la diferencoj kutime limiĝas je vokaloj. Ekzemploj estas

• diri aŭ dire („ne“)
• hira aŭ hera („al ili“)
• pira aŭ pera („mono“ - ankaŭ povas signifi "kiom da?"')
• maopay aŭ maupay („bone“)
• guinhatag aŭ ginhatag („donis“)
• direcho aŭ diritso („antaŭen“; el la hispana lingvo)

• ekzemple: la artikolo pri Esperanto en la varaja branĉo de vikipedio
• informo pri la varaja lingvo en la retejo ethnologue.com (angle)