Amiens

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Amiens (stacidomo).

Amiens
urbo
Placo Don
komunumo en Francio urbego vd
Blazono
Administrado
Statuso	Urbo
Lando	Francio
Regiono	Hauts-de-France (ĉefurbo)
Departemento	Somme (prefektejo)
Arondismento	Amiens +
Kantono	Ĉefurbo de 8 kantonoj
Ĝemelurboj Tulsa (2005–) Dortmundo (1960–) Minas Görlitz Darlington Nafplio vd
INSEE kodo	80021 [+]
Poŝtkodo	80000
Kodo laŭ INSEE	80021
Retpaĝaro	http://www.amiens.fr/
Demografio
Loĝantaro	133 625  (2021) [+]
Loĝdenso	2 702 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	49° 54′ N, 2° 18′ O (mapo)49.8919444444442.2977777777778Koordinatoj: 49° 54′ N, 2° 18′ O (mapo)
Alto	De 14 al 106 mŜablono:Informkesto urbo/zorgado/numero
Areo	49,46 km² (4 946 ha) [+]
Horzono	UTC +1 (+2 somere)
DEC Situo de Amiens
DEC Situo de Amiens
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Amiens [+]
Premioj • Destination pour tous • Eŭropa Junulara Ĉefurbo vd
v • d • r

Amiens (aŭ esperante Amieno) estas urbo de Francio situa en la departemento Somme kaj en la regiono Hauts-de-France. Ĝi estis la ĉefurbo de la regiono Pikardio, kiam tiu regiono ekzistis, sed ekde komenco de 2016, ĝi estas la dua urbo, laŭ nombro de loĝantoj, en la pli vasta regiono, kies ĉefurbo estas Lillo. Ĝi estas la prefektejo de la departemento.

La loĝantojn de Amiens oni nomas la Amiénois. Laŭ la stato de 2021 en la urbo vivis 133 625 loĝantoj sur areo de 49,46 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 2 702 loĝantoj/km².

Dum la gaŭla-romia periodo, la urbo jam ekzistis kaj nomiĝis Mediolanum. Amiens estas la historia centro kaj ĉefurbo de Hauts-de-France ekde Mezepoko.

Dum mezepoko la kultivado kaj prilaborado de vajdo (planto por havigi bluan koloron) riĉigis la burĝaron. La riĉeco permesis la konstruon de la katedralo.

En 1477 post la morto de Karlo la brava la urbo iĝis definitive franca.

En 1802 la Traktato de Amiens estis subskribita en Amiens la 25an de Marto 1802(Germinal 4a, jaro X, laŭ la Franca Revolucia kalendaro), de Jozefo Bonaparte kaj Charles Cornwallis, 1a Markiso de Cornwallis, kiel "Definitiva Pactraktato".

En 1906 okazis tie aparte grava kunigo de la sindikata unuiĝo CGT, kie estis voĉdonita la Amiena Ĉarto.

Amiens estas ĝemelita kun :

• Dortmund en Germanio ekde 1960
• Görlitz en Germanio ekde 1971
• Darlington en Unuiĝinta Reĝlando ekde 1973
• Tulsa en Usono ekde 2005

"El gorĝo kun hedero el arĝento, kun kapo el lazuro semita de lilioj el oro."

• La katedralo, kiu estas la plej vasta (plej longa navo, je 133,50 metroj) en Francio, kaj unu inter la plej belaj.
• La turo Perret, kiu estis la unua ĉielskrapulo konstruita en Francio, tuj post la Dua mondmilito.

• Universitato de Pikardio Jules Verne

• Sankta Ansgar
• Julio Vern

En Cascais, Portugalio, la 24-an de novembro 2017 la urbo de Amieno estis elektita Eŭropa Junulara Ĉefurbo en 2020 iĝante la unua franca urbo akiri tiun titolon.

En la ĉeesto de Brigitte Fouré, Urbestro de Amieno kaj Margaux Delétré, vicurbestro, kiu respondecas pri Juneco, delegacio de dek personoj el Amieno akceptis la titolon en Cascais.

Amieno, reprezentita de juna teknikisto, defendis sian kandidatecon en novembro 2017 en Bruselo antaŭ panelo de parlamentanoj kaj membroj de la Eŭropa Komisiono kaj ankaŭ aliaj elektitaj urboj: Chisinau (Moldavio), Klaipeda (Lutuanie) , Timisoara (Rumanio) kaj Villach (Aŭstrio).

Amieno postsekvas Novi Sad en Serbio, kiu estis elektita por la titolo en 2019. Jam, la urbo preparas sin por gastigi dum jaro junulojn el la tuta Eŭropo. Koncertoj, spektakloj, festivaloj, sportaj okazaĵoj, ekspozicioj, ritmos tiun jaron 2020 en Amieno.^[1]

• Komunumoj de Somme
• Listo de urboj de Francio
• Traktato de Amiens
• Amiens (stacidomo)
• Montières (stacidomo)
• Saint-Roch (stacidomo)

• Oficiala retejo

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri Francio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).