पर

See also: परा, परि, परि-, परी, परौं, पार, पारा, पारो, पिरो, पीर, पीरू, पुर, पुर्, पुरु, पुरी, पुरे, पुरो, पूर, पूरा, पूरी, पूरे, पेर, पेरी, पेरू, पैर, पैरो, पैरों, and प्री

Hindi

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /pəɾ/, [pɐɾ]

Etymology 1

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀧𑀭𑀺 (pari), 𑀉𑀧𑁆𑀧𑀭𑀺 (uppari), from Sanskrit उपरि (upari, “above”),^[1] from Proto-Indo-Aryan *upári, from Proto-Indo-Iranian *upári, from Proto-Indo-European *upér, from *upo.

Cognate with Gujarati પર (par), Marathi वर (var), and distantly Latin super and Old English ofer (whence English over). Doublet of ऊपर (ūpar).

Postposition

पर • (par) (Urdu spelling پر)

on
सड़क पर ― saṛak par ― on the road

मेज़ पर ― mez par ― on the table
at
Synonym: पे (pe)

घर पर ― ghar par ― at home

Etymology 2

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀧𑀭𑀁 (paraṃ), from Sanskrit परम् (param, “after, but”), oblique of पर (para, “distant, further”).

Conjunction

पर • (par) (Urdu spelling پر)

but, however
Synonyms: see Thesaurus:परन्तु

मैंने दूध पिया, पर मैंने नाश्ता नहीं किया।
ma͠ine dūdh piyā, par ma͠ine nāśtā nahī̃ kiyā.
I drank milk, however I did not have breakfast.
nevertheless

Synonyms

मगर (magar)
लेकिन (lekin)
किन्तु (kintu)

Etymology 3

Borrowed from Classical Persian (par).

Noun

पर • (par) m (Urdu spelling پر)

feather; wing
Synonym: पंख (paṅkh)
quill

Declension

Declension of पर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पर par	पर par
oblique	पर par	परों parõ
vocative	पर par	परो paro

Etymology 4

Learned borrowing from Sanskrit पर (para).

Adjective

पर • (par) (indeclinable, Urdu spelling پر)

distant, far, remote
Synonym: दूर (dūr)

References

^ Reinöhl, Uta (2016) Grammaticalization and the Rise of Configurationality in Indo-Aryan, Oxford: Oxford University Press, →ISBN

Nepali

Pronunciation

IPA^(key): [pʌɾʌ]
Phonetic Devanagari: परअ

Verb

पर • (para)

mid-respectful second-person singular imperative of पर्नु (parnu)

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

para (Latin script)
𑀧𑀭 (Brahmi script)
পর (Bengali script)
පර (Sinhalese script)
ပရ (Burmese script)
ปร or ปะระ (Thai script)
ᨷᩁ (Tai Tham script)
ປຣ or ປະຣະ (Lao script)
បរ (Khmer script)
𑄛𑄢 (Chakma script)

Adjective

पर

Devanagari script form of para (“other”)

Declension

Declension table of "पर" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परो (paro)	परे (pare)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परे (pare)
Instrumental (third)	परेन (parena)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Dative (fourth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Ablative (fifth)	परस्मा (parasmā) or परम्हा (paramhā) or परा (parā)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Genitive (sixth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Locative (seventh)	परस्मिं (parasmiṃ) or परम्हि (paramhi) or परे (pare)	परेसु (paresu)

Declension table of "परा" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परा (parā)	परायो (parāyo) or परा (parā)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परायो (parāyo) or परा (parā)
Instrumental (third)	पराय (parāya)	पराहि (parāhi) or पराभि (parābhi)
Dative (fourth)	पराय (parāya)	परासं (parāsaṃ)
Ablative (fifth)	पराय (parāya)	पराहि (parāhi) or पराभि (parābhi)
Genitive (sixth)	पराय (parāya)	परासं (parāsaṃ)
Locative (seventh)	पराय (parāya) or परायं (parāyaṃ)	परासु (parāsu)

Declension table of "पर" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परं (paraṃ)	परानि (parāni)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परानि (parāni)
Instrumental (third)	परेन (parena)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Dative (fourth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Ablative (fifth)	परस्मा (parasmā) or परम्हा (paramhā) or परा (parā)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Genitive (sixth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Locative (seventh)	परस्मिं (parasmiṃ) or परम्हि (paramhi) or परे (pare)	परेसु (paresu)

Sanskrit

Alternative scripts

পৰ (Assamese script)
ᬧᬭ (Balinese script)
পর (Bengali script)
𑰢𑰨 (Bhaiksuki script)
𑀧𑀭 (Brahmi script)
ပရ (Burmese script)
પર (Gujarati script)
ਪਰ (Gurmukhi script)
𑌪𑌰 (Grantha script)
ꦥꦫ (Javanese script)
𑂣𑂩 (Kaithi script)
ಪರ (Kannada script)
បរ (Khmer script)
ປຣ (Lao script)
പര (Malayalam script)
ᢒᠠᡵᠠ (Manchu script)
𑘢𑘨 (Modi script)
ᢒᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧂𑧈 (Nandinagari script)
𑐥𑐬 (Newa script)
ପର (Odia script)
ꢦꢬ (Saurashtra script)
𑆥𑆫 (Sharada script)
𑖢𑖨 (Siddham script)
පර (Sinhalese script)
𑩰𑩼 (Soyombo script)
𑚞𑚤 (Takri script)
பர (Tamil script)
పర (Telugu script)
ปร (Thai script)
པ་ར (Tibetan script)
𑒣𑒩 (Tirhuta script)
𑨞𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *péro-. Compare Hittite 𒁉𒂊𒊏𒀭 (pēran), Ancient Greek πέρᾱ (pérā).

Adjective

पर • (para) stem

Declension

Masculine a-stem declension of पर (pára)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	परः páraḥ	परौ / परा¹ párau / párā¹	परे / पराः páre / párāḥ
Vocative	पर pára	परौ / परा¹ párau / párā¹	परे páre
Accusative	परम् páram	परौ / परा¹ párau / párā¹	परान् párān
Instrumental	परेण páreṇa	पराभ्याम् párābhyām	परैः páraiḥ
Dative	परस्मै párasmai	पराभ्याम् párābhyām	परेभ्यः párebhyaḥ
Ablative	परात् / परस्मात् párāt / párasmāt	पराभ्याम् párābhyām	परेभ्यः párebhyaḥ
Genitive	परस्य párasya	परयोः párayoḥ	परेषाम् páreṣām
Locative	परे / परस्मिन् páre / párasmin	परयोः párayoḥ	परेषु páreṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of परा (párā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	परा párā	परे páre	पराः párāḥ
Vocative	परे páre	परे páre	पराः párāḥ
Accusative	पराम् párām	परे páre	पराः párāḥ
Instrumental	परया párayā	पराभ्याम् párābhyām	पराभिः párābhiḥ
Dative	परस्यै párasyai	पराभ्याम् párābhyām	पराभ्यः párābhyaḥ
Ablative	परस्याः párasyāḥ	पराभ्याम् párābhyām	पराभ्यः párābhyaḥ
Genitive	परस्याः párasyāḥ	परयोः párayoḥ	परासाम् párāsām
Locative	परस्याम् párasyām	परयोः párayoḥ	परासु párāsu

Neuter a-stem declension of पर (para)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	परम् param	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Vocative	पर para	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Accusative	परम् param	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Instrumental	परेण pareṇa	पराभ्याम् parābhyām	परैः paraiḥ
Dative	परस्मै párasmai	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Ablative	परात् / परस्मात् párāt / párasmāt	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Genitive	परस्य parasya	परयोः parayoḥ	परेषाम् páreṣām
Locative	परे / परस्मिन् páre / párasmin	परयोः parayoḥ	परेषु pareṣu
Notes	¹Vedic

Noun

पर • (para) stem, m

a stranger
a foe, enemy, adversary, opponent
the supreme Being

Declension

Masculine a-stem declension of पर (para)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	परः paraḥ	परौ / परा¹ parau / parā¹	पराः / परासः¹ parāḥ / parāsaḥ¹
Vocative	पर para	परौ / परा¹ parau / parā¹	पराः / परासः¹ parāḥ / parāsaḥ¹
Accusative	परम् param	परौ / परा¹ parau / parā¹	परान् parān
Instrumental	परेण pareṇa	पराभ्याम् parābhyām	परैः / परेभिः¹ paraiḥ / parebhiḥ¹
Dative	पराय parāya	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Ablative	परात् parāt	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Genitive	परस्य parasya	परयोः parayoḥ	पराणाम् parāṇām
Locative	परे pare	परयोः parayoḥ	परेषु pareṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

⇒ English: pariah dog

Noun

पर • (para) stem, n

remoteness
the highest point/degree
the supreme Being
(taxonomy) genus
existence

Declension

Neuter a-stem declension of पर (para)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	परम् param	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Vocative	पर para	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Accusative	परम् param	परे pare	पराणि / परा¹ parāṇi / parā¹
Instrumental	परेण pareṇa	पराभ्याम् parābhyām	परैः / परेभिः¹ paraiḥ / parebhiḥ¹
Dative	पराय parāya	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Ablative	परात् parāt	पराभ्याम् parābhyām	परेभ्यः parebhyaḥ
Genitive	परस्य parasya	परयोः parayoḥ	पराणाम् parāṇām
Locative	परे pare	परयोः parayoḥ	परेषु pareṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Pali: para
Prakrit: 𑀧𑀭𑀁 (paraṃ) (< páram)
- Hindustani:
  Hindi: पर (par)
  
  Urdu: پَر (par)

References

Monier Williams (1899) “पर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 586/1-2.
Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 86-7

[1] Reinöhl, Uta (2016) Grammaticalization and the Rise of Configurationality in Indo-Aryan, Oxford: Oxford University Press, →ISBN

[1]