اثربخشی معنویت درمانی مبتنی براساس فرهنگ ایرانی-اسلامی، بر الگوهای ارتباطی و قضاوت اخلاقی نوجوانان دارای اختلال سلوک

چکیده سابقه و هدف: اختلال سلوک، الگوی رفتاری تکراری و مداوم است که در آن، حقوق اولیه ی دیگران و هنجارهای اجتماعی به دلیل الگوهای ارتباطی ناکارآمد و عدم رشد اخلاقی مناسب با سن نقض می شود. با تطبیق راهبردهای درمانی با بافت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خاص جامعه، ارائه­دهندگان مراقبت­های بهداشتی بهتر می­توانند به نیازها و چالش های منحصربه فرد افراد در آن جامعه رسیدگی کنند. با توجه به بافت فرهنگی-اسلامی جامعه ی ایران، مطالعه ی حاضر با هدف تعیین اثربخشی معنویت­درمانی براساس فرهنگ ایرانی-اسلامی بر الگوهای ارتباطی و قضاوت اخلاقی نوجوانان دچار اختلال سلوک انجام شد. روش کار: این کارآزمایی آموزشی به صورت پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و دوره ی پیگیری ۶۰روزه انجام شد. از بین نوجوانان دچار اختلال سلوک ارجاع داده شده به مرکز مشاوره ی روان­شناسی «روان پویش» رفسنجان، ۳۲ نفر به شیوه ی در دسترس وارد مطالعه شدند و پس از تکمیل پرسش­نامه­های «الگوهای ارتباطی» کوئرنر و فیتزپاتریک (۲۰۰۲) و «استدلال اخلاقی» رست (۱۹۸۷) به شیوه ی تصادفی، در دو گروه مداخله و گواه گمارده شدند. گروه مداخله، تحت ۱۴ جلسه ی انفرادی آموزش معنویت­درمانی مبتنی بر فرهنگ ایرانی-اسلامی قرار گرفت. گروه گواه، هیچ گونه مداخله ی روان شناختی در طول مطالعه دریافت نکرد. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون­های آماری آنالیز واریانس دوطرفه با اندازه گیری مکرر استفاده شد. در این پژوهش، همه ی موارد اخلاقی رعایت شد و مولفان مقاله، تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: در نتایج تحلیل داده­ها آموزش معنویت درمانی مبتنی بر فرهنگ ایرانی-اسلامی، بر بهبود الگوهای ارتباطی تاثیر معناداری داشت (۰۰۱/۰> p). مقدار این تاثیر با توجه به مجذور نسبی بتا (اندازه ی اثر) بدین صورت بود که ۶/۴۳% از تغییرات الگوهای ارتباطی در مرحله ی پس آزمون از تفاوت گروه های مداخله و گواه ناشی می­شد. آموزش معنویت درمانی مبتنی بر فرهنگ ایرانی-اسلامی بر افزایش رشد اخلاقی تاثیر معناداری نداشت (۷۵۰/۰=p). نتیجه گیری: معنویت درمانی براساس فرهنگ ایرانی-اسلامی باعث بهبود مهارت های ارتباطی نوجوانان می گردد؛ لذا براساس بافت مذهبی جامعه ی ایران، می توان این پروتکل درمانی را در کنار سایر درمان ها برای افراد مبتلا به اختلال سلوک به کار برد. کلمات کلیدی: اختلال سلوک ارتباط فردی اسلام رشد اخلاقی معنویت