واکاوی ابعاد خط مشی به کارگیری هوش مصنوعی در نظام سلامت ایران

خط­ مشی­ گذاران برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در محیط ­های پیچیده مانند نظام­ های سلامت به اطلاعات دقیق و به موقع نیاز دارند. در هنگام مواجهه نظام ­های سلامت با مسائل پیچیده، چند بعدی و نوپدید، به کارگیری ابزارهای سنتی خط ­مشی­ گذاری محدودیت­ های قابل توجهی ایجاد می ­نماید. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد مهم و تاثیرگذار در خط­ مشی­ گذاری به کارگیری هوش مصنوعی در نظام سلامت ایران است.  پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون انجام شده است. ضمن بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، داده های تکمیلی پژوهش از طریق مصاحبه­ های نیمه­ ساختاریافته با ۱۶ نفر از خبرگان به روش نمونه گیری گلوله برفی و تا حد اشباع نظری داده­ ها گردآوری شد. برای بررسی ابزار پژوهش از روش سه­ سویه­سازی استفاده شد. براساس پاسخ مشارکت­کنندگان، در مرحله اول، ۳۲۸ شناسه اولیه و در مرحله دوم ۴۷ مضمون فرعی استخراج گردید. در مرحله سوم نیز پنج مضمون اصلی شامل: الزامات خط مشی، مناسب ­سازی اجرا، رشد و توسعه، کاربردها و سرانجام موانع و چالش­ های کاربست هوش مصنوعی در نظام سلامت کشور احصا شد. تجزیه و تحلیل­ داده­ های انجام شده امکان شناسایی مزایا و معایب استفاده از هوش مصنوعی در نظام سلامت را فراهم کرده است اما چالش اصلی در به کارگیری و بهره­برداری از هوش مصنوعی در نظام سلامت، خود فناوری نیست که در جهان پیرامون ما در حال رشد و تکامل است، بلکه در چارچوب­ قانونی است که به وضوح فاقد مقررات مناسب و در نظر داشتن برخی تحولات سیاسی، اخلاقی، اجتماعی و قضایی است. همچنین به منظور جلوگیری از تعارض و حفظ رویکرد رشد و توسعه­ در به کارگیری آن، همکاری­ های بین بخشی و فرابخشی اهمیت دو چندان دارد.