تبیین الگوی ریسک عملیاتی و اعتباری در بانک ها با تاکید بر اعتبار سنجی اخلاقی مشتریان

زمینه: بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در ایران به عنوان یک نهاد مالی تاثیرگذار از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردارند و بحران یا ورشکستگی احتمالی یک بانک در کشور می تواند بر سایر نهادهای مالی یا کل سیستم مالی و حتی بر متغیرهای کلان اقتصاد اثرگذار شود. از این رو هدف مقاله حاضر تبیین الگوی ریسک عملیاتی و اعتباری در بانک ها با تاکید بر اعتبار سنجی اخلاقی مشتریان است. روش: تحقیق حاضر ازجمله تحقیقات توصیفی و کاربردی است. از ۳۱۸ بانک ها و زیر مجموعه های بانک های فعال که در سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ موجود بودند با توجه به محدودیت ها، ۱۰۸ شرکت به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت محاسبه و آماده سازی متغیرهای تحقیق و همچنین برای استخراج آماره های توصیفی متغیرهای تحقیق از نرم افزار اکسل و برای تخمین مدل های رگرسیونی و آزمون فرضیه ها از نرم افزار آماری ایویوز نسخه ۱۰ استفاده شد. یافته ها: حاکی از آن است که متغیر ریسک عملیاتی (با معیار نسبت حقوق صاحبان سهام)، رابطه مثبت و معناداری با بازده سهام بانکها دارد. همچنین هر دو معیار مربوط به متغیر عوامل درونی یعنی حجم سپرده و حجم نقدینگی نیز رابطه مثبت و معناداری با بازده سهام بانکهای بورسی دارند. با این حال، مشخص شد که از میان سه معیار مربوط به متغیر ریسک اعتباری یعنی رشد اعتباری، سودآوری و نسبت سرمایه، نسبت سرمایه فاقد رابطه معنادار، سودآوری دارای رابطه مثبت و معنادار و ریسک اعتبارسنجی اخلاقی رابطه منفی و معناداری با متغیر هدف یعنی بازده سهام بانکهای فعال در بورس تهران دارند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که مولفه های ریسک اهمیت زیادی در کارایی و عدم کارایی بانک های ایران داشته است و یکی از معیارهای سنجش سلامت بانک ها نسبت مطالبات غیرجاری بانکی به تسهیلات اعطایی می باشد، که میزان ریسک بانک ها در اعتبار سنجی اخلاقی مشتریان را می سنجد.