تحلیل، ارزیابی و آسیب شناسی شاخص رقابتمندی جهانی

هدف این مقاله تحلیل، ارزیابی و آسیب شناسی شاخص رقابتمندی جهانی است. برای این منظور، ابتدا نحوه شکل گیری مجمع جهانی اقتصاد که از سال ۱۹۷۹ به طور منظم این شاخص را محاسبه و منتشر مینماید، تبیین می گردد. سپس مبانی فکری- نظری شاخص رقابتمندی که بر بهره وری استوار است، بررسی می شود. این شاخص عوامل مورد نیاز توسعه را برای الگوی سه مرحله ای توسعه پورتر در ۱۲ مولفه معرفی می کند. سه مرحله توسعه عبارت از مرحله مبتنی بر عوامل تولید، مرحله مبتنی بر کارایی و مرحله مبتنی بر نوآوری است. این شاخص از بعد روش شناسی و فروض قابل تامل است که در این مقاله به آنها پرداخته خواهد شد. همچنین، برای محاسبه این شاخص آمار و اطلاعات متنوعی استفاده شده که اعتبار برخی از آمارها مورد تردید است. با این وجود، به نتایج این شاخص در سطوح بین المللی و ملی به طور مکرر استناد می شود. آخرین نتایج گزارش (۲۰۱۳-۲۰۱۲)، شاخص رقابتمندی جهانی موید این است که ایران در مرحله انتقال از مرحله مبتنی بر عوامل تولید به مرحله مبتنی بر کارایی است و از میان ۱۴۴ کشور توانسته است رتبه ۶۶ را کسب نماید. ایران در اکثر زیرشاخص ها بجز محیط اقتصادکلان در مقایسه با دوره قبل تغییرات چندانی نداشته است. رتبه محیط اقتصادکلان این شاخص در گزارش (۲۰۱۳-۲۰۱۲) معادل ۵۷ بوده در حالی که در دوره قبل این رتبه ۲۷ بوده است. نتایج مقایسه تطبیقی با کشورهای منتخب موید این است که در آخرین رتبه بندی کشورهای قطر، عربستان، کره جنوبی، مالزی، ایتالیا و ایران از میان ۱۴۴ کشور به ترتیب در رتبه های ۱۱، ۱۸، ۱۹، ۲۵، ۴۲ و ۶۶ قرار دارند.