تحلیلی بر نابرابری های فضایی با تاکید بر شاخص های کیفیت مسکن (نمونه موردی: مناطق شهری اردبیل)

زمینه و هدف: مسکن به­عنوان یکی از پدیده­های واقعی از نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و همواره در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب، معقول و اندیشیده برای آن است. در حال حاضر مسئله ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صحبت می­شود مسئله کمبود واحد­های مسکونی است و درعین حال آنچه به کیفیت واحد­های مسکونی بازمی گردد تقریبا در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمی­شود. این در حالی است که برای برنامه­ریزی و برنامه­ریزی مسکن هر شهر، پیدا کردن پاسخ سنجش فضایی کیفیت مسکن از ملزومات اساسی به شمار می­آید. بنابراین هدف از پژوهش حاضر سنجش نابرابری­های فضایی شاخص های کیفیت مسکن در سطح شهر اردبیل به­منظور انجام برنامه­ریزی بهتر برای بخش مسکن این شهر می­باشد. روش بررسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش تحقیق مورداستفاده از نوع روش­های توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات موردنیاز از داده­های بلوک­های آماری سال ۱۳۹۰ شهر اردبیل استخراج شده اند. جامعه آماری پژوهش بلوک­های آماری شهر اردبیل در سال ۱۳۹۰ است. برای بررسی وضعیت نابرابری شاخص های کیفیت مسکن و شناخت الگوی فضایی گسترش این نابرابری از مدل­های آمار فضایی، تحلیل لکه­های داغ (Hot Spot Analysis) و خود­همبستگی فضایی (Morans I)، در نرم افزار  Arc/GISاستفاده شده است. یافته­ها: بر اساس بررسی­های انجام گرفته، بلوک­های شهر اردبیل به لحاظ شاخص های کیفیت مسکن در وضعیت نا­برابر قرار دارند به گونه ای که، محلات و مناطق واقع در بخش­های شمالی و شمال غربی به لحاظ برخورداری از شاخص های کیفیت مسکن در وضعیت نا­مطلوبی می­باشند و محلات مرکزی و جنوبی شهر از این نظر از وضعیت بهتری برخوردار می­باشند. بحث و نتیجه­گیری: الگوی توزیع نا­برابری شاخص های کیفیت مسکن در شهر اردبیل به­صورت خوشه­ای بوده و همچنین بین کیفیت مسکن و طبقات اجتماعی در شهر اردبیل رابطه معنا­داری وجود دارد. درنتیجه می بایست برنامه­ریزی­های شهر به­ویژه برنامه­ریزی­های مسکن برای شهر اردبیل در بخش­های شمالی و شمال غربی (بافت روستا-شهری) بیشتر موردتوجه و مدنظر قرار گیرند.