ارزیابی و احیاء گونه آنغوزه Ferula assa- foetida

Ferula assa -foetida (آنغوزه) گیاهی چند ساله و مونوکارپ از خانواده چتریان (Apiaceae) میباشد که بومی نواحی کوهستانی مرطوب و نیمه خشک ایران است. در این تحقیق، اقدام به (۱ احیاء ۱۰۰ اکسشن موجود در بانک ژن منابع طبیعی (۲ اندازه گیری صفات مرتبط با جوانه زنی بذر آنغوزه (۳ بررسی تنوع صفات مورفولوژی بذر ۳۰ جمعیت آنغوزه بوسیله، (۴ بررسی تنوع ژنتیکی ۳۰ جمعیت آنغوزه بوسیله پروتئینهای ذخیره ای بذر به روش الکتروفورز ژل پلی آکریل آمید دو دسیل سولفات شد. نتایج نشان دادند بذرهای آنغوزه دوره خواب نسبتا طولانی دارند. سرمای مرطوب خواب عمیق مورفوفیزیولوژیکی بذور آنغوزه را برطرف مینماید. گوناگونی در تعداد روزهای سرمادهی اکسشن های مختلف آنغوزه (از ۷ تا ۶۴ روز) حاکی از تنوع قابل ملاحظه در نمونه بذرهای این گونه است. با توجه به اینکه منطقه کرج دارای ارتفاع ۱۳۰۰ متر از سطح دریا است بنظر میرسید امکان احیاء این گیاه در کرج باشد ولی استقرار آن در کرج امکانپذیر نگردید. عدم استقرار این گیاه در منطقه کرج ناشی از گرم شدن زمین است. استقرار نمونه های آنغوزه در ایستگاه هومند با ارتفاع ۱۹۵۰ متر از سطح دریا صورت گرفت. مقایسه روشهای بذرکاری و نهال کاری نشان داد که امکان استقرار گیاهان در نهال کاری بیش از بذرکاری است. به این ترتیب توصیه میگردد برای احیاء این گونه از روش نهالکاری استفاده گردد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان میدهد که استفاده از نشانگر مورفولوژیکی و پروتئین ذخیرهای بذر برای بررسی تنوع ژنتیکی در نمونه های آنغوزه کارآمد است. بررسی تنوع مورفولوژیکی و ژنتیکی حاکی از تنوع بالای ژنوتیپ های آنغوزه به علت دگرگشنی میباشد، که از این تنوع ژنتیکی بالا در کارهای اصلاحی مختلف و طبقه بندی و شناسایی ژنوتیپها میتوان استفاده نمود.