بررسی پایداری اکولوژیک معرفی گیاهان جدید به الگوی کشت از دیدگاه امرژی

آنالیز امرژی راهکار مناسبی برای ارزیابی پایداری سیستم های تولید محصولات کشاورزی در سطح منطقه ای است. در این مطالعه پایداری سیستم های تولید چهار محصول زراعی عمده یعنی گندم و جو (به عنوان گیاهان قدیمی الگوی کاشت) و چغندرقند و زعفران (به عنوان گیاهان جدید الگوی کاشت) با استفاده از تکنیک امرژی در شهرستان خوشاب استان خراسان رضوی مقایسه شد. کل امرژی حمایت کننده تولید برای سیستم کشت گندم، جو، چغندر قند و زعفران به ترتیب ۱۰۱۶×۳۲/۲، ۱۰۱۶×۹۱/۱، ۱۰۱۶×۹۵/۴، و ۱۰۱۶×۰۴/۲، ام ژول خورشیدی در هکتار بود. بیشترین سهم امرژی از بخش منابع قابل تجدید محیطی در کشت چغندرقند (۱۰/۴ درصد)، از بخش منابع غیر قابل تجدید محیطی در کشت جو (۷۰/۵۵ درصد) و منابع خریداری شده تجدید پذیر (۸۰/۴۰ درصد) و غیر قابل تجدید خریداری شده (۴۸/۳۶ درصد در کشت زعفران به دست آمد. تغییر الگوی کاشت سبب افزایش شاخص های درصد تجدید پذیری امرژی، نسبت بارگذاری زیست محیطی، شاخص پایداری محیط زیست اصلاح شده، نسبت سرمایه گذاری امرژی و کاهش شاخص های نسبت عملکرد امرژی، نسبت بارگذاری زیست محیطی اصلاح شده، شاخص پایداری محیط زیست و شاخص امرژی توسعه پایدار شد. بوم نظام زعفران و چغندرقند بالاترین شاخص پایداری محیط زیست اصلاح شده را داشتند. اگرچه شاخص نسبت بارگذاری زیست محیطی در کشت زعفران بالاتر از سایر سیستم های کشت بود اما شاخص نسبت بارگذاری زیست محیطی اصلاح شده در این محصول بسیار کمتر از ۳ محصول دیگر به دست آمد، بر این اساس می توان کشت زعفران را به عنوان یک گیاه پایدار که حداقل فشار به منابع زیست محیطی را دارد توصیه کرد