Ættarnafn

Ættarnafn er nafn sem einstaklingar bera og erfa frá forfeðrum sínum, oftast í karllegg. Einnig geta einstaklingar skipt um ættarnafn við giftingu. Ættarnöfn á Íslandi eru afar sjaldgæf, í stað þeirra bera flestir nafn feðra sinna sem síðasta nafn.

Gísli Jónsson íslenskufræðingur, og umsjónarmaður Íslensks máls í Morgunblaðinu til margra ára, fékk einu sinni þá spurningu senda hvort beygja ætti ættarnöfn. Hann svaraði:

Um beygingu ættarnafna get ég ekki gefið neina algilda reglu. Sjálfum er mér tamt að setja á þau eignarfallsendingu í flestum tilvikum. Ég tala t.d. um greinar Ævars Kvarans og heildverslun Þorsteins Blandons, kenningar Níelsar Dungals og ríkisstjórn Gunnars Thoroddsens. Hitt verð ég að játa, um ættarnöfn sem enda svo ókvenlega sem á -son og -sen, að þá hef ég ekki eignarfalls-ess á kvennanöfnum. Þá segi ég til dæmis: Þulur Theódóru Thoroddsen. Hér verð ég því að skírskota mjög til smekks manna. [..] Hitt verð ég að játa, að vandinn eykst þegar kemur að viðurnefnum eins og Kolka. Ég held ég myndi þó tala um ljóð Páls Kolku fremur en Páls Kolka. ^[1]

1. ↑ Íslenskt mál; grein í Morgunblaðinu 1987

• Ættarnöfn á Íslandi

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu ættarnafni.

• „Get ég tekið upp ættarnafn afa míns sem foreldrar mínir hafa ekki notað?“. Vísindavefurinn.
• „Hvenær voru lög um bann við ættarnöfnum samþykkt á Alþingi? Hvað yrði gert ef ég byggi til mitt eigið ættarnafn í dag?“. Vísindavefurinn.
• „Eru Íslendingar einir um að kenna sig við feður sína í stað þess að nota ættarnöfn?“. Vísindavefurinn.
• Um beygingu ættarnafna; „Íslenskt mál“ í umsjón Gísla Jónssonar; grein í Morgunblaðinu 1998
• Ættarnöfn; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1991
• Um ættarnöfn; grein í Skírni 1909

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.