Petròli
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Miranduléś |
Al petròli (da 'l latìn tard petroleum ch'a vōl dir „òli 'd préda“) 'l è 'n misćiùs lìquid fat ad soquànt idrocarbûr, specialmènt alcàṅ dònca cumpòst ad carbóni (da 'l 79,5% a 'l 88,5%) e idrògen (da 'l 10,0% a 'l 15,5%), ch'i s càt'n in giacimènt in dla part élta dla grósta terèstra. 'L è na fònt dimóndi impurtànta 'd energìa p'r al gèn'r umàṅ e da lò a s tira fóra la benśìna p'r al màchini.
Ciamâ anc „òli mineràł“ e „òr négar“ p'r al sò valōr, 'l è 'n lìquid viscóś ch'al pōl ciapàr fōg facilmènt. Al sò culōr al vària da 'l nég'r a 'l maròṅ scûr, pasànd p'r al vérd mars a 'l aransòṅ. Quànd al vîṅ pumpâ fóra da la tèra 'l è dit „gréś“ parchè al gh'à biśógn 'd èsar laurâ in dal rafinerìi prima 'd psēr èsar druâ dabòṅ. Quànd al s vénd al vîṅ miśurâ in barìi.
In dal mónd i paéś ch'i gh'aṅ più petròli 'd tut in di sò giacimènt i èṅ al Venezuéla, l'Aràbia Saudìta, al Cànada, 'l Iràn, 'l Iràq e 'l Kuwait.