Cycaki
| Cycaki | |
|---|---|
| |
| někotare cycaki:
girafa (górjejce nalěwo), (Acerodon jubatus), jež, law | |
| systematika | |
| Domena | Eukaryoty |
| bźez ranga | Opisthokonta |
| Swět | Zwěrina |
| nadkmjeń: | (Deuterostomia) |
| kmjeń: | Chordazwěrjeta (Chordata) |
| pódkmjeń: | Rěpniki (Vertebrata) |
| nadklasa: | (Gnathostomata) |
| rěd: | (Tetrapoda) |
| klasa: | Cycaki (Mammalia) |
| wědomnostne mě | |
| Mammalia | |
| Linnaeus (1758) | |
|
Pódklase | |
|
| |
Cycaki (Mammalia) su klasa rěpnikow. K jich charakteristiskim pśiznamjenjam słuša kóža a cycanje dorosta z mlokom. Swětadaloko buchu źinsajšno wokoło 5.500 recentnych družynow rozeznawane, kótarež buchu w tśi pódklasach rozdźělone: jaja njasece pracycaki (Protheria), měškarje (Metatheria) a wuše cycaki abo placentawcy (Eutheria), ku kótarymž teke cłowjek słuša.
Systematika
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]
Cycaki buchu do tśi pódklasow z něźi 25 až 30 pórědow rozdźělone, kótarež buchu z jich strony pśi měškarjach a wušych cycakach hyšći raz dwě resp. styri nadpórědowanym kupkam pśiźělowaś mógu. Bóle detailowa systematika z wšych swójźbami se namaka w systematika cycakow.
Wallabia bicolor (nimski Sumpfwallaby), družyna kenguruwow, ako pśikład za měškarjow
njewjericka (Sciurus vulgaris) ako pśikład za wušych cycakow
- Pódklasa: Pracycaki (Protheria)
- Kloakowe zwěrjeta Monotremata
- Pódklasa: Měškarje (Marsupialia)
- Nadpórěd Ameridelphia
- Pórěd (Didelphimorphia)
- Pórěd (Paucituberculata)
- Napórěd Australidelphia
- Pórěd Microbiotheria (z jadnučkej družynu Chiloé-měškarjowa ratwa (Dromiciops gliroides))
- Pórěd (Notoryctemorphia)
- Pórěd (Dasyuromorphia)
- Pórěd (Peramelemorphia)
- Pórěd Diprotodontia
- Nadpórěd Ameridelphia
- Pódklasa: Wuše cycaki (Eutheria)
- Nadpórěd Afrotheria
- Pórěd Tenrekartige (Afrosoricida)
- Pórěd Rüsselspringer (Macroscelidea)
- Pórěd Röhrenzähner (Tubulidentata, z jadnučkej družynu Erdferkel (Orycteropus afer))
- Pórěd Bibymalagasia †
- Pórěd Schliefer (Hyracoidea)
- Pórěd Pyskowace (Proboscidea, z jadnučkej swójźbu słony (elefanty) (Elephantidae))
- Pórěd Sireny (Sirenia)
- Nadpórěd Nebengelenktiere (Xenarthra)
- Pórěd Gepanzerte Nebengelenktiere (Cingulata)
- Pórěd Zahnarme (Pilosa)
- Nadpórěd Euarchontoglires
- Pórěd Spitzhörnchen (Scandentia)
- Pórěd Riesengleiter (Dermoptera)
- Pórěd Primaty (Primates)
- Pórěd Gryzarje (Rodentia)
- Pórěd Wuchace (Lagomorpha)
- Nadpórěd Laurasiatheria
- Pórěd Překasančniki (Eulipotyphla)
- Pórěd Fledertiere (Chiroptera)
- Pórěd Ceslinate zwěrjeta (Pholidota)
- Pórěd Rubjažne zwěrjeta (Carnivora, inkluziwnje roby (Pinnipedia))
- Pórěd Jadnokopytarje (Perissodactyla)
- Pórěd Dwójokopytarje (Artiodactyla)
- Pórěd Wjelryby (Cetacea)
- Nadpórěd Afrotheria
Někotare pśispomnjenja k toś tej systematice:
- Ameridelphia se ako parafyletiska kupka rozwažuju.
- Dwójokopytarje a wjelryby buchu cesto k zgromadnej pórěźe (Cetartiodactyla) zjate, dokulaž se su wjelryby z dwójokopytarjow wuwili, kótarež bźez toś togo zebraśa by parafyletiska kupka byli.
- „Kopytarje“ (Ungulata) wěcej njejsu w toś tej systematice žedna systematiska kupka, ale rozdźělne, nic bliže pśiswójźbne taksy zabjeru. Toś te rozdźělenje jo pak wobzwadne.
- Tu ako Tenrekartige (Afrosoricida) wóznamjenjone zwěrjeta buchu něga překasančnikam pśirědowane, by se pak jano konwergentnje wuwili mógli.
- Die Fledertiere buchu w někotarych systematikach do bliskostnego poměra k primatam stajone, wótergi buchu tež ako dwa jano konwergentnje wuwiwše taksy, lětajuce psyki a njetopyrje wobglědowane. Beides wird nach jüngeren Untersuchungen aber als nicht zutreffend erwogen.
- Zarědowanje Rüsselspringer, Erdferkels a ceslinatych zwěrjetow jo było dłujko diskutěrowane, genetiske pśepytowanja dopokazuju pak pśisłušnosć k pśecej górjejce mjenjowanym kupkam.
 |
Toś ten pśinosk dej se hyšći pśełožyś. |
