Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 31.12.2024
Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 137-164
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.24.009.20756Autorzy
Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii
W 2023 roku ofiarowany został do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie krzyż ręczny, wykonany z drewna, w srebrnej oprawie, z zapisaną inskrypcją wskazującą na jego pochodzenie z monasteru Rawanica w Serbii, z roku 1692. Podobne krzyże wykonywano na Bałkanach i przede wszystkim na Górze Athos. Jest to cenny przykład tego typu zabytku, stanowiącego unikat w polskich zbiorach, a zarazem ciekawego pod względem techniki, technologii, użytych materiałów oraz zawartych w nim treści i ich modyfikacji przez użycie elementów z innego krzyża. Jest to również swoista relikwia przypominająca ufundowanie monasteru w XIV wieku przez księcia Łazarza I Hrebeljanowicia.
Chwalik A., Opinia konserwatorska w sprawie darowizny do kolekcji MNK [The Conservator’s Opinion on the Donation to the MNK Collection], Dział Inwentarzy MNK [Inventory Department of the National Museum in Cracow], Ref. No. K6-442-12/23.
Kruk M.P., Opinia nt. krzyża ofiarowanego do kolekcji sztuki cerkiewnej MNK [The Opinion on the Cross Donated to the Collection of Orthodox Art of the MNK], 12.02.2023, Dział I MNK [I Department of the National Museum in Krakow], Ref. No. N1-S.C.-412-1/23.
Latoń J., Sprawozdanie z prac konserwatorskich przy drewnianym krzyżu oprawionym w srebro i kamienie pochodzącym z monasteru Wniebowstąpienia Pańskiego Rawanica (Serbia) datowanym na 1692 r. [A Report on Conservation Work on a Wooden Cross Framed with Silver and Stones from the Ascension Monastery of Ravanica (Serbia) Dated 1692], Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka MNK [Conservation Studio of Paintings and Sculpture in the Bishop Erazm Ciołek Palace in the National Museum in Cracow].
Skowron K., Krzyż drewniany z monasteru Wniebowstąpienia Pańskiego w Rawanicy [Wooden Cross from the Ascension Monastery in Ravanica], Pracownia Konserwacji Metalu i Broni MNK [The Metal and Arms Conservation Workshop in the National Museum in Cracow].
Dąb-Kalinowska B., Trzy enkolpiony kijowskie w Polsce [Three Kyiv Encolpions in Poland], [in:] B. Dąb-Kalinowska, Ikony i obrazy [Icons and Images], Warszawa 2000, pp. 3–10.
Drumev D., Zlatarsko izkustvo [The Art of Goldsmithing], Sofia, 638 pp. Hryniewicz W., Chrystus nasza Pascha [Christ Our Passover], Lublin, Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1987, 492 pp.
Iconomaki-Papadopoulou Y., Benediction cross, 1593–1615, Iviron Monastery, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 9.41.
Iconomaki-Papadopoulou Y., Sanctification cross, 1671, Xeropotamou Monastery, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [Exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 9.45.
Kruk M.P., Medalion i krzyże z Góry Athos (?) w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie [Medallion and Crosses from Mount Athos (?) in the Collection of the National Museum in Cracow], [in:] M. Kuczyńska (Ed.), Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu [The Holy Mount Athos in the Culture of Europe. Europe in the Culture of Mount Athos], Gniezno, Collegium Europaeum Gnesnense/Komisja Slawistyczna PAN, 2009, pp. 304–318.
Kruk M.P., Motyw świątyni w tłach Złożenia Świętego do Grobu w ikonach diecezji przemyskiej [The Motif of a Temple in the Background of the Deposition of the Saint in the Tomb on the Icons of the Diocese of Przemyśl], [in:] S. Stępień (Ed.), Polska–Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, Miejsce i rola Kościoła greckokatolickiego w Kościele powszechnym [Poland–Ukraine. 1000 Years of Neighbourhood, vol. 5, The Place and Role of the Greek Catholic Church in the Universal Church], Przemyśl, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, 2000, pp. 191–208.
Kruk M.P., Old Russian Metal Works in the Collection of the National Museum in Cracow, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 30–37.
Kruk M.P., On Some Objects in the National Museum in Cracow and Question of their Origin: Athos or Other Monasteries?, [in:] Series Byzantina. Studies on Byzantine and Post-Byzantine Art, vol. 8, P.Ł. Grotowski, S. Skrzyniarz (Eds.), Warszawa 2010, pp. 231–249.
Mal’ceva S.V., Hramovoe zodchestvo Moravskoj Serbii i osnovnye napravlenija arhitektury paleologovskogo perioda [The Equipment of the Temples of Moravian Serbia and the Main Directions of Architectural Development in the Paleologan Period], [in:] A.V. Zaharova, S.V. Mal’ceva, E.Ju. Stanjukovich-Denisova (Eds.), Aktual’nye problemy teorii i istorii iskusstva: Sb. nauch. statej [Current Problems of Art Theory and History], 7th ed., Sankt-Peterburg, Sankt-Peterburgskij gosudarstvennyj universitet, 2017, pp. 301–320.
Mandić S., Stari ravanički narteks [Former Ravanite Narthex], [in:] episkop braničevski Hrizostom, D. Bogdanović (Eds.), Manastir Ravanica: Spomenica o šestoj stogodišnjici [Ravanica Monastery: For the 600th Anniversary], Beograd 1997, pp. 33–38.
Marjanović-Dušanić C., Dinastija i svetost u doba porodice Lazarević: stari uzori i novi modeli [Dynasty and Sanctity in the Era of the Lazarević Family: Old Patterns and New Models], “Zbornik radova Vizantološkog instituta” [Collection of Papers of the Institute for Byzantine Studies] 2006, no. 43, pp. 77–95.
Mihaljčić R., Lazar Hrebeljanović: istorija, kult, predanje [Lazar Hrebeljanović: History, Culture, Tradition], Beograd, Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1989, 162 pp.
Milošević D., Art in Medieval Serbia from the 12th to the 17th Century, Beograd 1980, 70 pp.
Miracula Christi [Exhibition Catalogue: Städtische Kunsthalle Recklinghausen, 9.09–14.10.1962], T. Grochowiak, P.R.A. Bouvy [introduction], Recklinghausen, Bongers, 1962, 136 pp.
Shaw H., Dresses and Decorations of the Middle Ages from the Seventh to the Seventeenth Centuries, vol. 1, London, W. Pickering, 1843, bp.
Starodubcev T., O portretima u Ravanici [About Portraits in Ravanica] “Zbornik radova Vizantološkog instituta” [Collection of Papers of the Institute for Byzantine Studies] 2012, no. 49, pp. 333–352.
Sulikowska-Gąska A., The Meaning and Symbolism of the Cross in the Light of the Old Rus’ Sources, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 38–42.
Suszko H., Latopis hustyński. Opracowanie, przekład i komentarze [The Hustynja Chronicle. Edited, Translated and Commented], Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, 346 pp.
Trbojević D., Manastir Ravanica u kultnim spisima o Svetom knezu Lazaru [Ravanica Monastery in Hagiographic Works Dedicated to Saint Prince Lazar], “Crkvene studije” [Orthodox Church Studies] 2024, no. 24, pp. 297–311.
U.A., Cross, 17th–18th c.. Skete of St. Anne, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 8.6.
Vulović B., Ravanica: Njeno mesto i njena uloga u sakralnoj arhitekturi Pomoravlja [Ravanica: Its Place and Role in the Sacral Architecture of Pomoravie], Beograd, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, 1966, 213 pp.
Wołoszyn M., The Christianization of the Central and Eastern Europe in Archaeological Research. Chrystianizacja Europy środkowej i wschodniej w badaniach archeologicznych, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw. Dzieła staroruskie bądź z Rusią związane z metalu i kamienia w Muzeum Narodowym w Krakowie i w Muzeum Narodowym w Warszawie, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 14–20.
Ballian A., The Art of Carving of Mount Athos, 17th-early 18th Centuries [11.2015]. Available at: https://pemptousia.com/2015/11/the-spread-of-the-art-of-the-capital-17th-early-18th-centuries/ [accessed: 4.09.2024].
https://turizam.cuprija.rs/en/objekat/ravanica-monastery/ [accessed: 10.09.2024].
Informacje: Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 137-164
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Muzeum Narodowe w Krakowie
Muzeum Narodowe w Krakowie
Muzeum Narodowe w Krakowie
Publikacja: 31.12.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski