[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/
FAQ

Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii

Data publikacji: 31.12.2024

Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 137-164

https://doi.org/10.4467/25439561KSR.24.009.20756

Autorzy

,
Mirosław Piotr Kruk
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Muzeum Narodowe w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-8203-5922 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
,
Justyna Latoń
Muzeum Narodowe w Krakowie
https://orcid.org/0009-0004-9906-1870 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →
Katarzyna Skowron
Muzeum Narodowe w Krakowie
https://orcid.org/0009-0005-6093-9161 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii

Abstrakt

W 2023 roku ofiarowany został do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie krzyż ręczny, wykonany z drewna, w srebrnej oprawie, z zapisaną inskrypcją wskazującą na jego pochodzenie z monasteru Rawanica w Serbii, z roku 1692. Podobne krzyże wykonywano na Bałkanach i przede wszystkim na Górze Athos. Jest to cenny przykład tego typu zabytku, stanowiącego unikat w polskich zbiorach, a zarazem ciekawego pod względem techniki, technologii, użytych materiałów oraz zawartych w nim treści i ich modyfikacji przez użycie elementów z innego krzyża. Jest to również swoista relikwia przypominająca ufundowanie monasteru w XIV wieku przez księcia Łazarza I Hrebeljanowicia.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Unpublished materials

Chwalik A., Opinia konserwatorska w sprawie darowizny do kolekcji MNK [The Conservator’s Opinion on the Donation to the MNK Collection], Dział Inwentarzy MNK [Inventory Department of the National Museum in Cracow], Ref. No. K6-442-12/23.

Kruk M.P., Opinia nt. krzyża ofiarowanego do kolekcji sztuki cerkiewnej MNK [The Opinion on the Cross Donated to the Collection of Orthodox Art of the MNK], 12.02.2023, Dział I MNK [I Department of the National Museum in Krakow], Ref. No. N1-S.C.-412-1/23.

Latoń J., Sprawozdanie z prac konserwatorskich przy drewnianym krzyżu oprawionym w srebro i kamienie pochodzącym z monasteru Wniebowstąpienia Pańskiego Rawanica (Serbia) datowanym na 1692 r. [A Report on Conservation Work on a Wooden Cross Framed with Silver and Stones from the Ascension Monastery of Ravanica (Serbia) Dated 1692], Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka MNK [Conservation Studio of Paintings and Sculpture in the Bishop Erazm Ciołek Palace in the National Museum in Cracow].

Skowron K., Krzyż drewniany z monasteru Wniebowstąpienia Pańskiego w Rawanicy [Wooden Cross from the Ascension Monastery in Ravanica], Pracownia Konserwacji Metalu i Broni MNK [The Metal and Arms Conservation Workshop in the National Museum in Cracow].

Publications

Dąb-Kalinowska B., Trzy enkolpiony kijowskie w Polsce [Three Kyiv Encolpions in Poland], [in:] B. Dąb-Kalinowska, Ikony i obrazy [Icons and Images], Warszawa 2000, pp. 3–10.

Drumev D., Zlatarsko izkustvo [The Art of Goldsmithing], Sofia, 638 pp. Hryniewicz W., Chrystus nasza Pascha [Christ Our Passover], Lublin, Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1987, 492 pp.

Iconomaki-Papadopoulou Y., Benediction cross, 1593–1615, Iviron Monastery, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 9.41.

Iconomaki-Papadopoulou Y., Sanctification cross, 1671, Xeropotamou Monastery, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [Exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 9.45.

Kruk M.P., Medalion i krzyże z Góry Athos (?) w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie [Medallion and Crosses from Mount Athos (?) in the Collection of the National Museum in Cracow], [in:] M. Kuczyńska (Ed.), Święta Góra Athos w kulturze Europy. Europa w kulturze Athosu [The Holy Mount Athos in the Culture of Europe. Europe in the Culture of Mount Athos], Gniezno, Collegium Europaeum Gnesnense/Komisja Slawistyczna PAN, 2009, pp. 304–318.

Kruk M.P., Motyw świątyni w tłach Złożenia Świętego do Grobu w ikonach diecezji przemyskiej [The Motif of a Temple in the Background of the Deposition of the Saint in the Tomb on the Icons of the Diocese of Przemyśl], [in:] S. Stępień (Ed.), Polska–Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5, Miejsce i rola Kościoła greckokatolickiego w Kościele powszechnym [Poland–Ukraine. 1000 Years of Neighbourhood, vol. 5, The Place and Role of the Greek Catholic Church in the Universal Church], Przemyśl, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, 2000, pp. 191–208.

Kruk M.P., Old Russian Metal Works in the Collection of the National Museum in Cracow, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 30–37.

Kruk M.P., On Some Objects in the National Museum in Cracow and Question of their Origin: Athos or Other Monasteries?, [in:] Series Byzantina. Studies on Byzantine and Post-Byzantine Art, vol. 8, P.Ł. Grotowski, S. Skrzyniarz (Eds.), Warszawa 2010, pp. 231–249.

Mal’ceva S.V., Hramovoe zodchestvo Moravskoj Serbii i osnovnye napravlenija arhitektury paleologovskogo perioda [The Equipment of the Temples of Moravian Serbia and the Main Directions of Architectural Development in the Paleologan Period], [in:] A.V. Zaharova, S.V. Mal’ceva, E.Ju. Stanjukovich-Denisova (Eds.), Aktual’nye problemy teorii i istorii iskusstva: Sb. nauch. statej [Current Problems of Art Theory and History], 7th ed., Sankt-Peterburg, Sankt-Peterburgskij gosudarstvennyj universitet, 2017, pp. 301–320.

Mandić S., Stari ravanički narteks [Former Ravanite Narthex], [in:] episkop braničevski Hrizostom, D. Bogdanović (Eds.), Manastir Ravanica: Spomenica o šestoj stogodišnjici [Ravanica Monastery: For the 600th Anniversary], Beograd 1997, pp. 33–38.

Marjanović-Dušanić C., Dinastija i svetost u doba porodice Lazarević: stari uzori i novi modeli [Dynasty and Sanctity in the Era of the Lazarević Family: Old Patterns and New Models], “Zbornik radova Vizantološkog instituta” [Collection of Papers of the Institute for Byzantine Studies] 2006, no. 43, pp. 77–95.

Mihaljčić R., Lazar Hrebeljanović: istorija, kult, predanje [Lazar Hrebeljanović: History, Culture, Tradition], Beograd, Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1989, 162 pp.

Milošević D., Art in Medieval Serbia from the 12th to the 17th Century, Beograd 1980, 70 pp.

Miracula Christi [Exhibition Catalogue: Städtische Kunsthalle Recklinghausen, 9.09–14.10.1962], T. Grochowiak, P.R.A. Bouvy [introduction], Recklinghausen, Bongers, 1962, 136 pp.

Shaw H., Dresses and Decorations of the Middle Ages from the Seventh to the Seventeenth Centuries, vol. 1, London, W. Pickering, 1843, bp.

Starodubcev T., O portretima u Ravanici [About Portraits in Ravanica] “Zbornik radova Vizantološkog instituta” [Collection of Papers of the Institute for Byzantine Studies] 2012, no. 49, pp. 333–352.

Sulikowska-Gąska A., The Meaning and Symbolism of the Cross in the Light of the Old Rus’ Sources, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 38–42.

Suszko H., Latopis hustyński. Opracowanie, przekład i komentarze [The Hustynja Chronicle. Edited, Translated and Commented], Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, 346 pp.

Trbojević D., Manastir Ravanica u kultnim spisima o Svetom knezu Lazaru [Ravanica Monastery in Hagiographic Works Dedicated to Saint Prince Lazar], “Crkvene studije” [Orthodox Church Studies] 2024, no. 24, pp. 297–311.

U.A., Cross, 17th–18th c.. Skete of St. Anne, [in:] Treasures of Mount Athos, A.A. Karakatsanis (Ed.) [exhibition catalogue], Thessaloniki, Ministry of Culture, Museum of Byzantine Culture, 1997, cat. 8.6.

Vulović B., Ravanica: Njeno mesto i njena uloga u sakralnoj arhitekturi Pomoravlja [Ravanica: Its Place and Role in the Sacral Architecture of Pomoravie], Beograd, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, 1966, 213 pp.

Wołoszyn M., The Christianization of the Central and Eastern Europe in Archaeological Research. Chrystianizacja Europy środkowej i wschodniej w badaniach archeologicznych, [in:] M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, M. Wołoszyn, Sacralia Ruthenica. Early Ruthenian and Related Metal and Stone Items in the National Museum in Cracow and National Museum in Warsaw. Dzieła staroruskie bądź z Rusią związane z metalu i kamienia w Muzeum Narodowym w Krakowie i w Muzeum Narodowym w Warszawie, Warszawa, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006, pp. 14–20.

Internet sites

Ballian A., The Art of Carving of Mount Athos, 17th-early 18th Centuries [11.2015]. Available at: https://pemptousia.com/2015/11/the-spread-of-the-art-of-the-capital-17th-early-18th-centuries/ [accessed: 4.09.2024].

Informacje

Informacje: Kultura Słowian, 2024, Tom XX, s. 137-164

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii
Angielski: The Serbian Cross of 1692 from the Ravanica Monastery in Serbia

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-8203-5922

Mirosław Piotr Kruk
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Muzeum Narodowe w Krakowie
https://orcid.org/0000-0002-8203-5922 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska

Muzeum Narodowe w Krakowie

Publikacja: 31.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Mirosław Piotr Kruk (Autor) - 33.33%
Justyna Latoń (Autor) - 33.33%
Katarzyna Skowron (Autor) - 33.33%

Informacje o autorze:

Mirosław Piotr Kruk – profesor doktor habilitowany, kierownik Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, kustosz dyplomowany, opiekun kolekcji sztuki cerkiewnej w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka – Oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie. Kurator szeregu wystaw w MNK poświęconych m.in.: sztuce staroruskiej (Sacralia Ruthenica 2006), greckiemu malarstwu ikonowemu (Niebiański Splendor 2007), sztuce ludowej Huculszczyzny i inspirowanej nią sztuce akademickiej w 40. rocznicę śmierci Stanisława Vincenza (Na wysokiej połoninie 2011), odkryciom archeologicznym w miejscu legendarnych Grodów Czerwieńskich (Czerwień – gród między Wschodem a Zachodem 2013), dziełom Hansa Kulmbacha (Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa 2018–2019), sztuce Gruzji (Złote runo – sztuka Gruzji 2024). Kierownik grantu NPRH 2015–2019: Katalog ikon XIV–XVI wieku w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Opracowanie i publikacja we współpracy z: LANBOZ, ASP, AGH, UJ, kierownik grantu NCN 2022–2027: Najstarsze ikony (XV–XVI w.) ze zbiorów Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej na tle porównawczym, realizowanego we współpracy z: CBKDK UMK, LANBOZ, UJ. Autor ponad dwustu publikacji.

Justyna Latoń – magister sztuki, absolwentka Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, specjalność konserwacja i restauracja rzeźby. Od 2023 r. pracuje jako asystent konserwatorski w Muzeum Narodowym w Krakowie w Pracowni Konserwacji Malarstwa i Rzeźby w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka.

Katarzyna Skowron – adiunkt w Pracowni Konserwacji Rzemiosła Artystycznego Metalu i Broni Muzeum Narodowego w Krakowie, archeolog. Zakres zainteresowań badawczych łączy konserwację militariów oraz obiektów metalowych, archeologię epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Od 2016 r. współprowadzi badania archeologiczne w ramach działalności Europejskiego Centrum Archeologicznego Bibracte we Francji. Zaangażowana w popularyzację wiedzy zarówno o archeologii, jak i konserwacji dzieł sztuki; prowadzi wykłady popularnonaukowe. Wybrane publikacje: Ornamented Hearths or Altars from the Territory of Poland. Review (2020), we współautorstwie z T. Bochnakiem «Les rites imperceptibles» dans la culture de Przeworsk – quelques pistes d’interprétation d’un rite funéraire particulier et ses racines celtiques (2016), Bibracte – współczesna historia celtyckiego oppidum (2017), Analiza typologiczno-stylistyczna i chronologiczna przedmiotów ze skarbu odkrytego w Międzybrodziu (2022), we współautorstwie z L. Ayache Une ville gauloise cachée dans la foret – l’exploration et la mise en valeur de l’oppidum de Bibracte (France) (2018).

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 124

Liczba pobrań: 48

Krzyż serbski z 1692 roku z monasteru Rawanica w Serbii