Hemcınsbaz

Oryantasyono seksuel
Oryantasyonê seksueli
Aseksualite . Biseksualite . Heteroseksualite . Homoseksualite
Bınkategoriy
Neril u mayki . Non-heteroseksuel . Panseksuelite . Poliseksuelite . Teoriya queeri
Cıgeyrayışi
Biyolocik . Demografiye . Cêniye . Mêrd . Dorme . Skala Kinsey . Seksolociye
Ganiyê bini
Hewyani
* Kategoriye

Hemcınsbaz ya zi homoseksualite, sinayış (heskerdış), antışo cınsi ya zi lewayışo cınsi ke miyanê dı ferdanê tek-cınsi de beno, oyo. Kışta oryantasyoni ra yani kışta meyılkerdışi ra hemcınsbaz noyo “merdım be gıraniye u be quwetê da gırde merdımê do bini ke hemcınsê xoyo sineno u hemcınsê xo ra hes keno”. No sinayış u meyılkerdış şenê romantik ya zi cınsi bê. Tiya no muhimo ke hedefê meyıli cınsê bini nê cınsê xo bo. Xulasa merdımê xo hemcınsbaz camêrd ke beno, camerdan sineno, cınsê xo ra hes keno. Hemcınsbazbiyayış u sinayışê cınsê xo şınasiye (ilım) de u kışta psikolocike ra çiyê do normalo u tebii vêniyeno.^[1] Gorey şınasiya ewroêne merdım be maya xo ra biyayışê xo wayirê hirê oryantasyonanê seksualan (yani anciyayışo cınsi, cıns-antış) beno, wıni yeno dınya. Biyayış ra tepeya merdım heteroseksuel (oyo ke cınsê bini sineno), homoseksuel (cınsê xo sineno) ya zi biseksuel (her dı cınsan zi sineno) beno. Teberê nê hirê oryantasyonanê cınsiyan de yew ê bin zi esto ke pê namey aseksuel şınasiyeno. No hal de zi merdım qet yew cınsi nêsineno. ^[2]

Proses u cıresayışê oryantasyonanê seksuelan heta nata pêro nêşao bêro zanayış. Yew ra vêşêr perspektifi hemcınsbazi sero erziyay miyan. Gorey vênayışê şınasi hemcınsbazbiyayış têmiyanbiyayışê cênetik (genetik) u dormey merdımio. Ney sero xeylê teori u tezi vıraziyay. Gorey vênayışê pêroyi hemcınsbazbiyayış cênanê (gen) merdımi de vıraziyeno u cıns u cınsiyetê merdımi leyr ke pizey marda xo dero, o wext beli benê. ^[3][4] Kıştê da bine ra no zi zaniyeno ke şınasan (alımam) miyan de qerarê do esasi zi çiniyo ke qey merdım beno hemcınsbaz.^[5] Gorey taê perspektifan, bilxasa perspektifê kıhani u dini, lewayışê hemcınsbazi çiyê do ğeyritebiiyo, yani çiyo ke fineno verba tebieti u no zi nêweşi amariyeno.^[6][7]; Desto bin ra zi cıgeyrayışi mocnenê ke hemcınsbazbiyayış cıns u cınsiyetê merdıman de varyasyonê do pozitifo u normalo ke çımey tesırê cıyo negatif çıniyo.^[8][9]

Qandê (semedo) ke homoseksueli ifade bê, xeylê terimê ciyay vıraziyay. Be kılmek camêrdo ke camerdanê binan sineno, cı rê gey, yani terimo ke hemcınsbazê camêrdi ifada keno, vaciyeno. Hemcınsbaze ke cêniye bo, cêniya ke cêniyanê binan sinena, cı rê zi lezbiyene vaciyena.^[10] Gey vatışê do İngılızkiyo ke mema xo raveri “merdımo şên u şa” biyo, dıme ra mena xo kerda vıni u mena do newa gırewta, biyo gey.

Ganiyê biniyê ke teberê merdımi de manenê de zi ornagê hemcınsbazi tesbit biy u vêniyay. Biyolog u seksologê ke waştê ke hemcınsbaziya ganiyanê binan vecê miyan tesbit kerdo ke xeylê ganiyê bini zey meymuni, mılıçık, kutık, pısıngi u her tewrê heywanan şenê hemcınsbaz bê.^{[11][12][13][14][15]} Pespektifê ke hemcınsbazan normal vêneno, no cıgeyrayışan u tesbitê alıman peşti da inan. Theyrê dengızi (deryay), heywananê çıçıkınan, meymun u primatan ra heta heywananê qıtekan, miyanê yelpazê do gırd de lewayışê homoseksueli tesbit biyo, esto.

• Lezbiyen
• Gey
• Heteroseksuel
• Biseksuel
• Aseksuel

1. ↑ http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx
2. ↑ http://www.courts.ca.gov/documents/Amer_Psychological_Assn_Amicus_Curiae_Brief.pdf
3. ↑ http://pediatrics.aappublications.org/content/113/6/1827.long
4. ↑ http://www.rcpsych.ac.uk/workinpsychiatry/specialinterestgroups/gaylesbian/submissiontothecofe.aspx
5. ↑ http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx
6. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2019-05-10. https://web.archive.org/web/20190510051718/http://www.religioustolerance.org/hom_fixe.htm. 
7. ↑ http://www.paho.org/hq/index.php?option=com_content&view=article&id=6803&Itemid=1926
8. ↑ http://www.apa.org/helpcenter/sexual-orientation.aspx
9. ↑ http://www.apa.org/about/policy/sexual-orientation.aspx
10. ↑ http://abcnews.go.com/images/Politics/Holsinger_on_Homosexuality.pdf
11. ↑ Science Daily: Same-Sex Behavior Seen In Nearly All Animals
12. ↑ "1,500 animal species practice homosexuality. The Medical News, 23 October 2006". Archived from the original on 10 February 2011. https://web.archive.org/web/20110210172226/http://www.news-medical.net/news/2006/10/23/20718.aspx. 
13. ↑ Sommer, Volker & Paul L. Vasey (2006), Homosexual Behaviour in Animals, An Evolutionary Perspective. Cambridge University Press, Cambridge. ISBN 0-521-86446-1
14. ↑ Bagemihl|1999}}
15. ↑ soyadı=Harrold|ad=Max|başlık=Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity|yayıncı=The Advocate, reprinted in Highbeam Encyclopedia|tarih=February 16, 1999|url=http://www.thefreelibrary.com/Biological+Exuberance:+Animal+Homosexuality+and+Natural+Diversity.-a053877996%7Cerişimtarihi=2007-09-10}}