Ateistan sero diskriminasyon

Ateistan sero diskriminasyon oyo ke merdumo ke xo ateist vêneno, ey rê zulımkerdış, ey warkerdış, ey kıştış, ey rê cezadayış, heq u hıquqê ey cawıtışo. Heme merduman xoser u serbest yenê dınya u heqê merdumi estê ke din u itıqadê xo tercıh bıkero, baweriye u dinê ke merdum xo ra nezdi vêneno dey qebul bıkero ya zi eke dinan xo ra nezdi nêvêneno, bawer mekero. Her çi ra raveri, merdum gereke ke serbest bo, gereke ke merdumi yewbinan rê hurmet bıkerê u yewbinan bımarê ke aştiye yanê merduman miyan de sulh bıveciyo. No zaf beliyo ke cayê ke tede merdumi yewbinan baweriye, din, şar, mılet u ırq ra gore amorenê, uca ra aştiye yanê sulh qet nêveciyeno. Ornagê cı zi noyo ke ewro dınya ser de 13ê dewletan de ateizm qebul nêbeno yanê illegalo, qedexeyo ke nê dewletan de pêro ceng esto. Namê nê dewletan Somalya, Suriya, Efğanıstan, Pakıstan uêb. Ateistan ra tersayış rê ateofobiye vaciyena.^[2]

Dewletê ke bınê sistemê şerieti de mananê, inan de cıwiyayışê ateistan zaf zoro ke ateisti nêşenê bıkewê karan, kar kerê u xetta bıcıwê. Dewletê ke tede eke merdum dinê xo vırneno, İslam ra veciyeno, ê kışiyenê. Namê nê dewletan: Efğanıstan, İran, Malêzya, Maldiwi, Moritanya, Nicerya, Pakıstan, Qeter, Erebıstanê Seudi, Somalya, Sudan, Yewiya Emiranê Erebi u Yemen. Nê dewletan de sistemê şerieti oyo ke rehat nêdano ateistan ra, xoseriye u serbestiya fıkıri qebul nêkeno u zorbaziye vırazeno.^[3]

Heto bin ra Ewropa de zi ateistan sero diskriminasyon esto. Awıstırya, Danimarka, Almanya, Yunanıstan, Macarıstan, Malta u Polonya de eke merdum konseptê dini sero çiyê vano, şêno ceza bıgêro. Zerrekê nê qanunan akerde niyê, coka ke ez bawer nêkenan ra zi merdum şeno ceza bıgêro.^[4]

Tırkiya de zi ateistan sero diskriminasyon zaf herao. Qanunê cezay de made esto (216ıne) ke vano konseptê dini warkerdış, şar miyan de kin u nefretvetış qedexeyê. Eno made gerekce beno u heq u hıquqê ateistan cawiyenê. Yew idarekarê hukmatê AKPy vato ke Tipi estê ke kamiya inan çewta u welatê ma de dinê ma rê kufır kenê; noyo ke goyniyê ma ra şıno. Nê tipi (yanê ateisti) zey tecawuz diyeye asenê u gereke ke çıne bıkeriyê (yanê bıkışiyê).^[5] Ninan teber de, websitey ke ateisti vıraştê zey ateistforum terefê hukmatê AKPy ra qapan biyê u hıma qapan benê. Fazıl Say, piyanistê do ateisto u Tırko ke twitter de pela xo de din sero werênayış nuşto u ceza gırewta.^[6]

Heto bin ra serra 2014ıne de Estanbol de Dernegê Ateizmi vıraziyao ke heq u hıquqê merdumê ke ateistê, bışevekno. ^[7] No derneg, dewletê ke şarê xo zafêri mısılmanan ra yena pêra de dernego verên bi. Ema yesax reyna ameyo ke mehkeme websitey dernegi qapan kerdo, padao^[8][9]

• Alexander Aan: ateistê do İndonezyayıco, facebook de pela xo de Homa çıniyo nuşto u coke ra karê xo ra erziyao, 10 hınzar 598 dolaran cezay peredayışi u 2 (dı) serran cezay hepısi gırota.
• Avijit Roy: ateist u aktivistê heqanê merdumano ke Bengladeş de terefê İslamistan ra kışiyao.
• Washiqur Rahman Babu: ateist, blognuştekar u aktivistê heqanê merdumano ke terefê İslamistan ra kışiyao.
• Raif Badawi: aktivistê heqê merdumano ke fikırê xo vato u coka ke cezay qırbaçnayışi gırewta.

1. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2015-06-13. https://web.archive.org/web/20150613195856/http://www.reuters.com/article/2013/12/10/us-religion-atheists-idUSBRE9B900G20131210. 
2. ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2015-10-30. https://web.archive.org/web/20151030021510/http://www.baskahaber.org/2013/12/fikir-ozgurlugu-raporu-13-musluman.html. 
3. ↑ http://www.radikal.com.tr/dunya/ateistler_ve_humanistler_hedef_tahtasinda-1249668
4. ↑ http://www.radikal.com.tr/dunya/ateistlere_olum_var-1166049
5. ↑ http://www.bianet.org/bianet/insan-haklari/146833-akp-yoneticisinden-ateistleri-yok-edilmeli-cagrisi
6. ↑ http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/04/130415_fazil_say_karar
7. ↑ http://www.radikal.com.tr/turkiye/turkiyenin_ilk_ve_tek_ateizm_dernegi_kuruldu-1187153
8. ↑ http://www.radikal.com.tr/turkiye/ateizm_dernegine_yasak-1305213
9. ↑ http://www.hurriyet.com.tr/gundem/28356493.asp