Tramffordd y Gogarth

Tramffordd y Gogarth
Math	rheilffordd ffwniciwlar, tram system
Agoriad swyddogol	1902
Daearyddiaeth
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.3321°N 3.8544°W
Rheolir gan	Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy
Statws treftadaeth	Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Tramffordd hanesyddol led 3 troedfedd 6 modfedd^[1] ar Ben y Gogarth, Llandudno, gogledd Cymru, yw Tramffordd y Gogarth (Saesneg: Great Orme Tramway). Mae'n rhedeg o orsaf yn rhan uchaf tref Llandudno i'r caffi a gwylfa ar y copa, gyda gorsaf arall hanner ffordd i fyny lle mae rhaid i deithwyr newid i dram arall. Mae'r cerbydau'n cysylltiedig i'r gablen trwy'r amser, felly tramffordd ffwniciwlar yw hi.^[1]

Hanes

Pasiwyd Deddf Tramffyrdd y Gogarth ym 1898 i gludo teithwyr a nwyddau (gan gynnwys eirch i fynwent Eglwys Sant Tudno. Dechreuodd gwaith adeiladu ym 1901, ac agorwyd hanner is y tramffordd ar 31 Gorffennaf 1902. Agorwyd yr hanner arall ar 8 Gorffennaf 1903. Gwerthwyd y tramffordd i Gwmni Rheilffordd y Gogarth yn dilyn damwain ym 1932. Ailagorwyd y tramffordd ym 1934. Trosglwyddodd perchnogaeth i Gyngor Dosbarth Trefol Llandudno ym 1949. Defnyddiwyd pŵer trydanol yn hytrach na stêm, o 1957 ymlaen. Oherwydd aildrefniant llywodraeth leol, rheolwyd y dramffordd gan Gyngor Sir Aberconwy o 1974, ac o 1977 gan Gyngor Bwrdeistref Conwy.^[2]