Rheilffordd ffwniciwlar
System gludiant yw rheilffordd ffwniciwlar, sy'n defnyddio cerbydau sy'n cael eu gyrru ar gledrau gan gebl i gysylltu lleoliadau ar hyd llethr serth. Mae dau gerbyd gwrthbwys wedi'u cysylltu gan yr un cebl, sy'n pasio dros bwli ar ben uchaf trac. Mae'r ddau gerbyd yn symud ar y cyd: wrth i'r naill esgyn, mae'r llall yn disgyn. Y trefniant hwn o ddefnyddio pâr o gerbydau cysylltiedig sy'n nodweddu system ffwniciwlar.
 | |
| Math | steep grade railway, cable railway, adeiladwaith pensaernïol, rhaffbont  |
|---|---|
| Yn cynnwys | funicular line, funicular station |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae'r term "ffwniciwlar" yn deillio o'r gair Lladin funiculus, sef "rhaff fach".
Daeth y system hon i ddefnydd yng nghanol y 19g, a hyd heddiw mae wedi parhau i fod yn boblogaidd ledled y byd mewn trefi a dinasoedd lle mae llethr serth, yn ogystal â chyrchfannau i dwristiaid ar fynyddoedd.
Ym 1880 agorwyd rheilffordd ffwniciwlar a esgynnodd y llosgfynydd Mynydd Vesuvius ger Napoli, yr Eidal. Ysbrydolodd y digwyddiad hwn y gân Eidaleg boblogaidd Funiculì, Funiculà a ddaeth yn enwog drwy'r byd am gyfnod hir. (Dinistriwyd y rheilffordd hon gan ffrwydradau folcanig a'i gadael o'r diwedd ar ôl ffrwydrad 1944.)
Mae enghreifftiau rheilffyrdd ffwniciwlar yng Nghymru yn cynnwys Rheilffordd y Graig yn Aberystwyth, Tramffordd y Gogarth yn Llandudno, a Rheilffordd Canolfan y Dechnoleg Amgen ger Machynlleth.
-
Cerbyd ar un o'r llinellau Funiculaires de Lyon yn croesi stryd yn Lyon, Ffrainc
-
Gorsaf Funicolar Centrale yn Napoli, yr Eidal
-
Cerbyd ar Niesenbahn yng nghanton Bern, y Swistir
-
Cerbyd ar Ascensor Artillería yn Valparaíso, Tsile
-
Cerbyd ar Monongahela Incline yn Pittsburgh, Pennsylvania, Unol Daleithiau America
