Y Stagbwll
| Math | cymuned, pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Y Stagbwll a Chastellmartin |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 51.62639°N 4.92133°W |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Samuel Kurtz (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Simon Hart (Ceidwadwr) |
 | |
Pentref yng nghymuned Y Stagbwll a Chastellmartin, Sir Benfro, Cymru, yw Y Stagbwll neu Ystagbwll[1] (Saesneg: Stackpole).[2] Saif yn y rhan fwyaf deheuol o'r sir, ger yr arfordir i'r de o dref Penfro. Cyn 2011 roedd yn gymuned ynddo'i hun.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Samuel Kurtz (Ceidwadwyr)[3] ac yn Senedd y DU gan Simon Hart (Ceidwadwr).[4]
Enw
[golygu | golygu cod]Mae ansicrwydd dros ffurf gywir enw'r pentref yn Gymraeg. Cyfeirir at y pentref fel 'Ystagbwll' ar wefan Cyngor Sir Benfro.[5] Ymddangosir yr enw fel 'Ystangbwll' ar arwyddion ffordd wrth fynd mewn i'r pentref (gweler y llun uchod).
Daearyddiaeth
[golygu | golygu cod]Gerllaw ceir pentrefi Bosherston, Cheriton, Sain Pedrog a St. Twynnells. Mae Llwybr Arfordir Sir Benfro yn mynd trwy'r ardal a cheir golygfeydd arfordirol nodedig.
Hanes
[golygu | golygu cod]Yn y 19g roedd stad Stackpole, oedd yn eiddo i deulu Campbell, yn berchen ar 21,000 hectar yn Sir Benfro a Sir Gaerfyrddin; dim ond stad Wynnstay yn y gogledd-ddwyrain oedd yn fwy yng Nghymru.
Dymchwelwyd plasdy Stackpole Court yn 1963; mae'r llynnoedd a grëwyd gerllaw yn niwedd y 18g, sef Llynnoedd Bosherston, yn awr yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol.
Pobl o'r Stagbwll
[golygu | golygu cod]- Roger Lort (1608-1664), bardd
- John Campbell, 2il Iarll Cawdor (1817 –1898), gwleidydd
- Frederick Campbell, 3ydd Iarll Cawdor (1847–1911), gwleidydd
Oriel
[golygu | golygu cod]
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 13 Tachwedd 2021
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ http://mgwelsh.pembrokeshire.gov.uk/mgParishCouncilDetails.aspx?bcr=1 Cynghorau Tref a Chymuned Sir Benfro | Adalwyd 31 Mawrth 2014
Dinas
Tyddewi
Trefi
Aberdaugleddau · Arberth · Abergwaun · Cilgerran · Dinbych-y-pysgod · Doc Penfro · Hwlffordd · Neyland · Penfro · Wdig
Pentrefi
Aber-bach · Abercastell · Abercuch · Abereiddi · Aberllydan · Amroth · Angle · Begeli · Y Beifil · Blaen-y-ffos · Boncath · Bosherston · Breudeth · Bridell · Brynberian · Burton · Caeriw · Camros · Cas-blaidd · Cas-fuwch · Cas-lai · Cas-mael · Cas-wis · Casmorys · Casnewydd-bach · Castell Gwalchmai · Castell-llan · Castellmartin · Cilgeti · Cil-maen · Clunderwen · Clydau · Cold Inn · Cosheston · Creseli · Croes-goch · Cronwern · Crymych · Crynwedd · Cwm-yr-Eglwys · Dale · Dinas · East Williamston · Eglwyswen · Eglwyswrw · Felindre Farchog · Felinganol · Freshwater East · Freystrop · Y Garn · Gumfreston · Hasguard · Herbrandston · Hermon · Hook · Hundleton · Jeffreyston · Johnston · Llanbedr Felffre · Llandudoch · Llandyfái · Llandysilio · Llanddewi Efelffre · Llanfyrnach · Llangolman · Llangwm · Llanhuadain · Llanisan-yn-Rhos · Llanrhian · Llanstadwel · Llan-teg · Llanwnda · Llanychaer · Maenclochog · Maenorbŷr · Maenordeifi · Maiden Wells · Manorowen · Marloes · Martletwy · Mathri · Y Mot · Mynachlog-ddu · Nanhyfer · Niwgwl · Nolton · Parrog · Penalun · Pentre Galar · Pontfadlen · Pontfaen · Porth-gain · Redberth · Reynalton · Rhos-y-bwlch · Rudbaxton · Rhoscrowdder · Rhosfarced · Sain Fflwrens · Sain Ffrêd · Saundersfoot · Scleddau · Slebets · Solfach · Spittal · Y Stagbwll · Star · Stepaside · Tafarn-sbeit · Tegryn · Thornton · Tiers Cross · Treamlod · Trecŵn · Tredeml · Trefaser · Trefdraeth · Trefelen · Trefgarn · Trefin · Trefwrdan · Treglarbes · Tre-groes · Treletert · Tremarchog · Uzmaston · Waterston · Yerbeston