Is Tryweryn
| Math | cwmwd  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Penllyn |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.916°N 3.583°W |
 | |
Un o ddau gwmwd Cantref Penllyn ym Meirionnydd (de Gwynedd) oedd Is Tryweryn.
Gorweddai Is Tryweryn yn rhan ddwyreiniol cantref Penllyn gyda'r Afon Tryweryn yn nodi rhan o'r ffin rhyngddo a'r ail gwmwd, Uwch Tryweryn, gan roi iddo ei enw. Ffiniai ag Is Aled a Dinmael i'r gogledd, Edeirnion i'r dwyrain a Mochnant Uwch Rhaeadr i'r de.
Fel gweddill Penllyn, roedd Is Tryweryn yn rhan o deyrnas Powys hyd at ddechrau'r 13g, pan gipiwyd Penllyn gan Llywelyn Fawr, Tywysog Gwynedd. Ar ôl goresgyniad 1283 daeth yn rhan o'r Sir Feirionnydd newydd.
Roedd y cwmwd yn cynnwys tri phlwyf:
Ffynhonnell
[golygu | golygu cod]Geraint Bowen (gol.), Atlas Meirionnydd (Y Bala, ail argraffiad, 1975)