Gorgyfnod (daeareg)

Talpiau o (strata) creigiau mewn stratigraffeg	Cyfnodau o amser mewn cronoleg daearegol	Nodiadau
e hUnedau daearegol mewn amser a stratigraffeg^[1]
Eonothem	Eon	cyfanswm o 4, hanner biliwn o flynyddoed, neu ragor
Erathem	Gorgyfnod	cyfanswm o 10, sawl can miliwn o flynyddoedd
System	Cyfnod	diffiniwyd 22, degau i ~miliwn o flynyddowedd
Cyfres	Cyfres (Epoc)	degau o filiynnau o flynyddoedd
Uned	Oes	miliynnau o flynyddoedd
Chronozone	Chron	llai nag oes, nis defnyddir yn llinell amser yr ICS

Israniad o amser daearegol sy’n llai nag eon ond yn fwy na chyfnod yw gorgyfnod (Saesneg: era). Mae'n rhanu'r 'eon' yn israniadau llai. Yr hyn sy'n hollti amser yn grwpiau llai, yn aml iawn ym myd y daearegwr, yw digwyddiadau yn ymwneud â cherrig y Ddaear, newid hinsawdd, rhywogaethau'n cael eu difodi neu impact catastroffig gwibfeini wrth daro'r Ddaear.

Yn gorffennol, galwyd y gorgyfnodau Hadeaidd, Archeaidd a Proterosöig yn "Gyn-Gambriaidd", a oedd yn cwmpasu pedair biliwm o flynyddoedd y Ddaear cyn i gregyn neu esgyrn ymddangos.

Gorgyfnod	Ysbaid o amser (miliwn o flynyddoedd CP)
Cainosöig	65.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Mesosöig	251 to 65.5 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Paleosöig	542 to 251 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Neoproterosöig	1,000 to 542 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Mesoproterosöig	1,600 to 1,000 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Paleoproterosöig	2,500 to 1,600 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Neoarchean	2,800 to 2,500 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Mesoarchean	3,200 to 2,800 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Paleoarchean	3,600 to 3,200 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Eoarchean	3,800 to 3,600 miliwn o flynyddoedd yn ôl
Hadean (answyddogol)	Ffurfio'r Ddaear - 3,800 miliwn o flynyddoedd yn ôl

Cyfeiriadau

↑ Comisiwn Rhyngwladol ar Stratograffeg. "International Stratigraphic Chart" (PDF).

[1] Comisiwn Rhyngwladol ar Stratograffeg. "International Stratigraphic Chart" (PDF).

[1]