Cyfrin gyngor
Corff sy'n cynghori pen gwladwriaeth yw cyfrin gyngor. Fel rheol mae cyfrin gynghorau yn rhan o drefn llywodraethol breniniaethau, byddent yn cynghori'r teyrn ynglŷn â sut i weithredu ei awdurdod gweithredol. Ystyr y gair "cyfrin" yw "cyfrinach(ol)"; yn hanesyddol roedd y cyfrin gyngor yn bwyllgor o gynghorwyr agosaf y brenin neu'r frenhines, a oedd yn rhoi cyngor cyfrinachol ar faterion y deyrnas.
Mewn gwledydd sydd ddim yn freniniaethau, y corff sy'n cyfateb i'r cyfrin gyngor yw'r cabinet, ond mewn rhai gwledydd, mae'r cabinet yn bwyllgor o'r cyfrin gyngor ei hun.
Cyfrin gynghorau
[golygu | golygu cod]Cyfrin gynghorau sy'n dal i weithredu
[golygu | golygu cod]Awstralia : Cyngor Gweithredol Ffederal Awstralia
Brwnei : Cyfrin Gyngor Brwnei
Canada : Cyfrin Gyngor y Frenhines ar gyfer Canada
- Swyddfa'r Cyfrin Gyngor
- Cynghorau Gweithredol taleithiau a thiriogaethau
- Cyngor Gweithredol Alberta
- Cyngor Gweithredol British Columbia
- Cyngor Gweithredol Manitoba
- Cyngor Gweithredol Newfoundland a Labrador
- Cyngor Gweithredol New Brunswick
- Cyngor Gweithredol Québec
- Cyngor Gweithredol Nova Scotia
- Cyngor Gweithredol Ontario
- Cyngor Gweithredol Ynys Prince Edward
- Cyngor Gweithredol Saskatchewan
- Cyngor Gweithredol Yukon
- Cyngor Gweithredol Tiriogaethau'r Gogledd-orllewin
- Cyngor Gweithredol Nunavut
Denmarc : Cyngor Gladwriaeth Denmarc
Hong Cong : Cyngor Gweithredol Hong Cong
Seland Newydd : Cyngor Gweithredol Seland Newydd
Tonga : Cyfrin Gyngor Tonga
Gwlad Tai : Cyfrin Gyngor Gwlad Tai
Y Deyrnas Unedig : Cyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig
Cyn gyfrin gynghorau
[golygu | golygu cod]Ffrainc : Conseil du Roi (diddymwyd ym 1799; cymerwyd ei le gan y Conseil d'État)
Yr Almaen : Geheimrat (diddymwyd ym 1918; cymerwyd ei le gan y Cyngor y Dalaith)
Gweriniaeth Iwerddon : Cyfrin Gyngor Iwerddon (diddymwyd ym 1922)
Japan : Cyfrin Gyngor Japan (diddymwyd ym 1947)
Gogledd Iwerddon : Cyfrin Gyngor Gogledd Iwerddon (dim yn weithredol er 1972)
Rwsia : Cyfrin Gyngor Goruchaf (diddymwyd ym 1730)
Yr Alban : Cyfrin Gyngor yr Alban (diddymwyd ym 1707)
Sweden : Privy Council of Sweden (diddymwyd ym 1974; cymerodd cabinet y llywodraeth ei le)
- Cyngor Gweithredol Canada Uchaf 1792-1841; cymerwyd ei le gan Cyngor Gweithredol Talaith Canada
- Cyngor Gweithredol Canada Isaf 1791-1841; cymerwyd ei le gan Cyngor Gweithredol Talaith Canada
- Cyngor Gweithredol Talaith Canada 1841-1867; cymerwyd ei le gan Cyfrin Gyngor y Frenhines ar gyfer Canada
