Cwrel pinc
| Cwrel pinc Ramaria formosa
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Gomphales |
| Teulu: | Gomphaceae |
| Genws: | Ramaria[*] |
| Rhywogaeth: | Ramaria formosa |
| Enw deuenwol | |
| Ramaria formosa (Pers.) Quél. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Gomphaceae yw'r Cwrel pinc (Lladin: Ramaria formosa; Saesneg: Salmon Coral).[1] 'Ffyngau Cwrel' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Maent yn edrych yn debyg iawn i gwrel yn y môr, yn lliwgar ac yn tyfu ar i fyny o'r Ddaear neu weithiau o bren sy'n pydru. Mae'r teulu Gomphaceae yn gorwedd o fewn urdd y Gomphales.
Mae'r cemegolion o fewn y ffwng yma'n wenwynig.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia a Gogledd America.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw melyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un heb gapan. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: smooth. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel mycorhisa.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Gomphaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Cwrel pinc ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Ramaria divaricata | Ramaria divaricata | |
| Ramaria dolomitica | Ramaria dolomitica | |
| Ramaria eosanguinea | Ramaria eosanguinea |  |
| Ramaria ephemeroderma | Ramaria ephemeroderma | |
| Ramaria eryuanensis | Ramaria eryuanensis | |
| Ramaria fagetorum | Ramaria fagetorum | |
| Ramaria fagicola | Ramaria fagicola | |
| Ramaria fascicaulis | Ramaria fascicaulis | |
| Ramaria filicicola | Ramaria filicicola | |
| Ramaria filicina | Ramaria filicina |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Cwrel pinc gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.