Gweld cod am Arthur Ruppin

Nid oes gennych ganiatâd i olygu'r dudalen hon, am y rheswm canlynol:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 01:21, 7 Medi 2022
Expiry of block: 01:21, 7 Medi 2027

Your current IP address is 79.170.44.78. The blocked range is 79.170.40.0/21.

Cofiwch gynnwys yr holl fanylion uchod mewn unrhyw ymholiadau a wnewch. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Cewch weld a chopïo côd y dudalen:


{{Gwybodlen Person|name=Arthur Ruppin|image=רופין ארתור-JNF040067.jpeg|image_size=150px|birth_date={{Dyddiad geni|1876|3|1|df=y}}|birth_place=[[Rawicz]], [[Rhanbarth Posen]], [[Prwsia]], [[Yr Ymerdoraeth Almaenaidd]]|death_date={{dyddiad marw ac oedran|1943|1|1|1876|3|1|df=y}}|death_place=[[Jerwsalem]], [[Palesteina dan Fandad]]|resting_place=[[Kibbutz]] [[Degania Alef]]|resting_place_coordinates=<!-- {{coord|LAT|LONG|display=inline,title}} -->}}

Roedd '''Arthur Ruppin''' ([[1 Mawrth]] [[1876]] – [[1 Ionawr]] [[1943]]) yn gefnogwr [[Seioniaeth|Seionaidd]] Almaenig i theori hil [[Ffugwyddoniaeth|ffugwyddonol]] ac yn un o sylfaenwyr dinas [[Tel Aviv]].<ref>Todd Samuel Presner, ’German Jewish Studies in the Digital Age:Remarks on Discipline, Method nand Media,' in William Collins Donahue, Martha B. Helfer (eds.), [https://books.google.com/books?id=ygbQqC5KlYQC&pg=PA22 Nexus: Essays in German Jewish Studies], Volume 1, Camden House, 2011  {{ISBN|978-1-571-13501-8}} pp.7-25 p.22 n.10</ref> Penodwyd ef yn gyfarwyddwr Biwro Ystadegau Iddewig Berlin (''Büro für Statistik der Juden'') ym 1904,{{Sfn|Bloom|2011|p=5}} symudodd i Balesteina ym 1907, ac o 1908 ymlaen bu'n gyfarwyddwr Swyddfa Palesteina y [[Sefydliad Seionyddol y Byd|Sefydliad Seionyddol]] yn [[Jaffa]], gan drefnu mewnfudo Seionaidd i Balesteina . Ym 1926, ymunodd Ruppin â chyfadran [[Prifysgol Hebraeg Jeriwsalem|Prifysgol Hebreig Jerwsalem]] a sefydlodd Adran Cymdeithaseg yr Iddewon.{{Sfn|Bloom|2011|p=5}} Fe'i disgrifiwyd ar ôl ei farwolaeth fel "sylfaenydd demograffeg Almaeneg-Iddewig" a "tad cymdeithaseg Israel",{{Sfn|Bloom|2011|p=8}}. Ei waith cymdeithasegol mwyaf adnabyddus oedd ''The Jews in the Modern World'' (1934).

== Bywgraffiad ==
Ganed Arthur Ruppin yn [[Rawicz]] yn yr [[Ymerodraeth yr Almaen|Ymerodraeth Almaenig]] (sydd bellach yng [[Gwlad Pwyl|Ngwlad Pwyl]]). Symudodd y teulu i [[Magdeburg]] pan oedd yn 11 oed, ac yna bu cyfnod o ddirywiad araf yn ffyniant y teulu. Yn bymtheg oed, oherwydd tlodi ei deulu, bu'n rhaid iddo adael yr ysgol, lle'r oedd yn cael ei ystyried yn ddisgybl hynod ddawnus, er mwyn mynd i weithio i'w cynnal. Er nad oedd yn hoff o fasnach, profodd yn fasnachwr hynod alluog yn y fasnach rawn.{{Sfn|Penslar|1991|p=85}} Serch hynny, llwyddodd i gwblhau ei astudiaethau yn y gyfraith ac economeg, a daeth yn ail mewn cystadleuaeth wobrau a sefydlwyd gan [[Gwaith Dur Krupp|Waith Dur Krupp]]  ynghylch y defnydd o [[Darwiniaeth Gymdeithasol|Ddarwiniaeth Gymdeithasol]] mewn diwydiant. {{Efn|In Ruppin's view, biological competition had ended, so that improvements were to be sought by sociological Darwinism, consisting in the adoption of methods of [[social engineering (political science)|social engineering]] to enlarge and improve the horizons of man's morality and freedom {{harv|Penslar|1991|p=86}}.}} Tra oedd yn y brifysgol, derbyniodd Ruppin safbwyntiau hiliol amrwd ei oes, gan gynnwys y syniad bod Iddewon yn hil israddol, na ellid goresgyn eu gwendidau fel grŵp ond trwy gymhathu, sef allfridio gydag Almaenwyr a Slafiaid. Erbyn dechrau'r 1900au, fodd bynnag, dechreuodd feddwl amdano'i hun fel Iddew a choleddu safbwyntiau mwy cadarnhaol: gallai'r Iddewon gael eu hadfywio nid trwy allfridio gyda Slafiaid ac Almaenwyr, ond yn hytrach trwy eu hail-greu eu hunain fel cenedl ar wahân, yn ôl syniadau Seioniaeth. Fel yr ymddiriedodd i'w ddyddiadur y pryd hynny, ''Seioniaeth neu gymathiad cyflawn: [[tertium non datur]]''.{{Sfn|Penslar|1991|p=88}}

== Gweithredu o blaid Seioniaeth ==
[[Delwedd:ארתור_רופין-JNF012749.jpeg|bawd| Arthur Ruppin 1909]]
[[Delwedd:ד"ר_ארתור_רופין_ורעיתו-JNF012751.jpeg|bawd| Arthur Ruppin 1910]]
[[Delwedd:רופין_ארתור-JNF040068.jpeg|bawd| Arthur Ruppin]]
Ymunodd Ruppin â'r [[Sefydliad Seionyddol y Byd|Sefydliad Seionyddol]] (ZO, Sefydliad Seionyddol y Byd yn y dyfodol - WZO) ym 1905. Yn 1907 anfonwyd ef gan [[David Wolffsohn]], Llywydd y ZO, i astudio cyflwr yr [[Yishuv]] (y gymuned Iddewig ym [[Palesteina|Mhalesteina]] ), a oedd ar y pryd yn yr [[Yr Ymerodraeth Otomanaidd|Ymerodraeth Otomanaidd]], i ymchwilio i'r posibiliadau ar gyfer datblygu amaethyddiaeth a diwydiant. Adroddodd ar yr hyn a welodd, a oedd yn peri gofid, a rhoddodd argymhellion ar gyfer gwella'r sefyllfa. Yn 1908 daeth Ruppin i fyw i Balesteina trwy benderfyniad yr wythfed [[Sefydliad Seionyddol y Byd|Gyngres Seionaidd]] . Agorodd ef Swyddfa Palestina y Sefydliad Seionaidd yn [[Jaffa]], gyda'r nod o gyfarwyddo gweithgareddau gwladychol y mudiad Seionaidd. Drwy ei waith, gwnaed [[Seioniaeth Ymarferol]] yn bosibl a llywiodd gyfeiriad yr [[Ail Aliya]], y don olaf o [[Aliyah|fewnfudo Iddewig]] i Balesteina cyn [[y Rhyfel Byd Cyntaf]] .

Daeth Ruppin yn brif asiant tir Seionaidd. Cynorthwyodd yn y gwaith o gael benthyciad ariannol i [[Tel Aviv|Ahuzat Bayit]], sef [[Tel Aviv]] yn ddiweddarach, a chafodd dir ar Fynydd [[Mynydd Carmel|Carmel]], yn [[Afula]], yn [[Dyffryn Jesreel|nyffryn Jesreel]], ac yn [[Jeriwsalem|Jerwsalem]]. Bu Ruppin yn allweddol wrth lunio natur y wladychfa Iddewig ym Mhalesteina ac wrth newid y patrwm gwladychu o ychydig o berchnogion planhigfeydd a llafurwyr tlawd i'r [[Cibwts|kibbutzim]] a'r [[Moshav|moshavim]] cyfunol a chydweithredol a ddaeth yn asgwrn cefn i'r wladwriaeth oedd wrthi'n cael ei chodi. Bu'n sbardun i'r comiwn yn [[Sejera]], a helpodd i adeiladu'r kibbutz cyntaf - Degania, yn ogystal â helpu i gynnal a threfnu [[Kinneret]], [[Merhavia]] a gwladychfeydd eraill. Yn ddiweddarach, cefnogodd [[Yehoshua Hankin]] wrth iddo brynu darnau mawr o dir yng [[Galilea|Ngalilea]] . </link><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[wicipedia:Angen ffynhonnell|<span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2021)">dyfyniad sydd ei angen</span>]]'' &#x5D;</sup>

Roedd Ruppin ymhlith sylfaenwyr [[mudiad heddwch]] [[Brit Shalom]], a oedd yn cefnogi gwladwriaeth ddwygenhedlol, ond gadawodd Brit Shalom ar ôl [[cyflafan Hebron]] yn 1929 . Wedi hynny, cafodd ei argyhoeddi mai gwladwriaeth Iddewig annibynnol yn unig a fyddai'n bosibl, a chredai mai'r ffordd i wireddu'r wladwriaeth honno oedd trwy wladychu parhaus. Bu'n bennaeth ar yr [[Jewish Agency for Israel|Asiantaeth Iddewig]] rhwng 1933 a 1935, a helpodd i roi cartrefi i'r niferoedd mawr o fewnfudwyr Iddewig o'r [[Yr Almaen|Almaen]] a ddaeth yn y cyfnod hwnnw. Cafodd Ruppin ddylanwad sylweddol yn ffurfiad diwylliannol Iddewon o Ddwyrain Ewrop a ymfudodd ac a oedd i godi i swyddi o bwys yn y degawdau diweddarach, megis [[David Ben-Gurion]], [[Itzhak Ben-Zvi,]] [[Joseph Shprinzak]], [[Berl Katznelson]], [[Yitzhak Tabenkin]], Zalman Shazar, a [[Lefi Eshkol]] . {{Sfn|Bloom|2011|p=6}} Bu farw Ruppin ym 1943. Claddwyd ef yn Degania Alef .

== Theori hil ==
O ran tarddiad hanesyddol, roedd Ruppin yn credu bod yr Iddewon cynnar yn bobl amaethyddol heb fod yn Semitaidd, a oedd yn byw ym Mhalesteina hyd at ddinistrio'r [[Y Deml Gyntaf|Deml Gyntaf]]. Wedi hynny, dechreuon nhw ymbriodi â'r bobloedd Semitig o'u cwmpas, a thrwy hynny beryglu a gwanhau eu purdeb hiliol. Tybiai mai'r trwythiad o waed Semitig a hudodd yr Iddewon o weithio ar y tir ac, yn lle hynny, eu harwain i ganolbwyntio ar fasnach, trawsnewidiad a oedd, yn ei dyb ef, yn cyfrif am y rhagfarn 'trachwant' diweddarach a briodolwyd i'r Iddewon.{{Sfn|Segev|2009}}

Ystyriai Ruppin gymathu fel y bygythiad gwaethaf i fodolaeth yr Iddewon fel pobl, a dadleuodd dros grynhoad o Iddewon mewn ardal gyffredin, oedd i gael ei wireddu drwy wladychu Palesteina, lle byddent yn cael eu hamddiffyn rhag y tueddiadau cymathu yn Ewrop, fel yr esboniodd yn ei lyfr "''Iddewon yr Oes Hon"''  (''Die Juden der Gegenwart'' yn Almaeneg), yn enwedig yn ei ail argraffiad, wedi'i ddiwygio'n helaeth. Derbyniodd Ruppin y syniad o rannu'r ddynolryw yn dair hil bwysig o fodau dynol, y "gwyn", "melyn" a "du" gan ystyried yr Iddewon yn rhan o'r hil "wyn" (tudalen 213-214), ac o fewn yr "hil" hon y mae Ruppin yn ei rhannu yn "Xantrochroe" (lliw golau) a "Melanochroe" (lliw tywyll), a bod yr Iddewon yn rhan o'r grŵp lliw tywyll, mewn gwirionedd cymysgedd o bobloedd Arabaidd a Gogledd Affrica a phobloedd eraill o Orllewin a De Asia. Credai Ruppin fod gwireddu Seioniaeth yn ddibynnol ar "burddeb hiliol" yr Iddewon a chafodd ei ysbrydoli gan weithiau meddylwyr [[Gwrth-Semitiaeth|gwrthsemitaidd,]] gan gynnwys rhai [[Natsïaeth|Natsïaid]].{{Refn|Segev 2009 Haaretz "In part, his views were inspired by the works of anti-Semitic thinkers, including some of the original Nazi ideologists."}} Cyfarfu Ruppin yn bersonol â mentor [[Heinrich Himmler]],{{Sfn|Morris-Reich|2006}} Hans FK Günther, un o lawer o feddylwyr hiliol a ddylanwadodd yn fawr ar Natsïaeth.{{Sfn|Aschheim|2018}}

O ran yr Iddewon yn benodol, roedd Ruppin yn gwahaniaethu rhwng "Iddewon yn ôl Hil" a "mathau o Iddewon", a lluniodd gysyniad a oedd yn rhannu Iddewon yn gategorïau metahiliol "gwyn, du a melyn". {{Sfn|Bhandar|2018}} Cafodd ei newidynnau, a ddaeth i fod yn ddylanwadol yn Israel yn ddiweddarach, eu datblygu drwy lunio categorïau gwahanol i [[Iddewon Ashcenasi|Ashkenazim]], Sephardim, Babiloniaid, a "mathau arbennig" nad oeddent yn ffitio i'r categorïau blaenorol, sef fel [[Iemen|Yemeniaid]] a [[Bukharia|Bukhariaid]].{{Sfn|Morris-Reich|2006}} Bu'n mesur penglogau a chredai fod Iddewon Ashkenazi, yr oedd yn eu hystyried yn well nag, er enghraifft, Iddewon Yemenaidd,  yn cynnwys is-ddosbarthiadau hiliol amrywiol, yn ôl strwythur eu trwynau.{{Sfn|Segev|2009}} Er gwaethaf yr amrywiadau hyn yn eu cymunedau hanesyddol priodol, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod yr Iddewon yn cael eu gwahaniaethu oddi wrth hiliau eraill gan unigrywiaeth biolegol arbennig.{{Sfn|Falk|2017}}

Ysgrifennodd Ruppin y dylai'r hil Iddewig gael ei "phuro", a dywedodd mai "dim ond y rhai pur o hil sy'n dod i'r wlad." Ar ôl dod yn bennaeth Swyddfa  Palestina y Weithrediaeth Seionaidd (Asiantaeth Iddewig Israel yn ddiweddarach), dadleuodd yn erbyn mewnfudo gan [[Iddewon Ethiopia]] oherwydd eu diffyg “cysylltiad gwaed” ac y dylai Iddewon Yemenaidd gael eu cyfyngu i waith fel gweision.{{Sfn|Frantzman|2014}} Ar ôl yr Holocost, roedd hanesyddiaeth yn Israel fel arfer yn lleihau neu'n anwybyddu'r agwedd hon ar fywyd Ruppin yn gyfan gwbl.{{Sfn|Segev|2009}}

Yn ôl Raphael Falk, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod Iddewon ac Arabiaid yn ffurfio cynghrair a luniwyd gan gysylltiadau diwylliannol a gwaed cyffredin.{{Sfn|Falk|2017|p=137}}

Mae Canolfan Academaidd Ruppin wedi'i henwi ar ôl Arthur Ruppin.

== Cyfeiriadau ==

=== Nodiadau ===
# Ym marn Ruppin, roedd cystadleuaeth fiolegol wedi dod i ben, felly byddai'n rhaid dibynnu ar Ddarwiniaeth gymdeithasol am unrhyw welliannau pellach, hynny yw, mabwysiadu dulliau peirianneg gymdeithasol i helaethu a gwella gorwel moesoldeb a rhyddid y ddynolryw  ([[Arthur Ruppin#CITEREFPenslar1991|Penslar 1991]], p.&nbsp;86).


=== Ffynonellau ===
{{Cyfeiriadau}}
 

== Dolenni allanol ==
{{Commonscat-inline}}{{Rheoli awdurdod}}
{{DEFAULTSORT:Ruppin, Arthur}}
[[Categori:Academyddion Prifysgol Hebraeg Jeriwsalem]]
[[Categori:Marwolaethau 1943]]
[[Categori:Genedigaethau 1876]]
[[Categori:Tudalennau gyda chyfieithiadau heb eu gwirio]]

Defnyddir y nodiadau hyn ar y dudalen hon:

Nodyn:Br separated entries (golygu)
Nodyn:Catalog lookup link (golygu)
Nodyn:Commonscat-inline (golygu)
Nodyn:Cyfeiriadau (golygu)
Nodyn:Dimamlapio (golygu)
Nodyn:Dyddiad geni (golygu)
Nodyn:Dyddiad marw ac oed (golygu)
Nodyn:Dyddiad marw ac oedran (golygu)
Nodyn:ENWMIS (golygu)
Nodyn:EditOnWikidata (golygu)
Nodyn:Efn (golygu)
Nodyn:Error-small (golygu)
Nodyn:Gwybodlen Person (golygu)
Nodyn:Harv (golygu)
Nodyn:Harvard citation/core (golygu)
Nodyn:ISBN (golygu)
Nodyn:If empty (golygu)
Nodyn:Infobox (golygu)
Nodyn:Main other (golygu)
Nodyn:Nowrap (golygu)
Nodyn:Pad2digit (golygu)
Nodyn:Person (gweld cod) (lled-diogelwyd)
Nodyn:RHIFMIS (golygu)
Nodyn:Refn (golygu)
Nodyn:Rheoli awdurdod (golygu)
Nodyn:Sfn (golygu)
Nodyn:Sister-inline (golygu)
Nodyn:Template link (golygu)
Nodyn:Template other (golygu)
Nodyn:Tl (golygu)
Nodyn:Trim (golygu)
Nodyn:Wikidata image (golygu)
Nodyn:Yesno (golygu)
Nodyn:Yesno-no (golygu)
Modiwl:Age (golygu)
Modiwl:Arguments (golygu)
Modiwl:Authority control (golygu)
Modiwl:Check for unknown parameters (golygu)
Modiwl:Check isxn (golygu)
Modiwl:Date (golygu)
Modiwl:Error (golygu)
Modiwl:I18n (golygu)
Modiwl:If empty (golygu)
Modiwl:Infobox (golygu)
Modiwl:InfoboxImage (golygu)
Modiwl:Navbar (golygu)
Modiwl:Navbox (golygu)
Modiwl:Separated entries (golygu)
Modiwl:TableTools (golygu)
Modiwl:Wikidata (golygu)
Modiwl:Wikidata/i18n (golygu)
Modiwl:WikidataIB (golygu)
Modiwl:WikidataIB/i18n (golygu)
Modiwl:WikidataIB/nolinks (golygu)
Modiwl:WikidataIB/titleformats (golygu)

Dychwelyd at Arthur Ruppin.

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Arthur_Ruppin"