Caz

Caz (inglizce jazz) — Amerika Qoşma Ştatlarında XIX-XX asırlarnıñ sıñrında, eziyetlengen, aqsız qalğan Afrika-Amerikalı eali arasında, Vatanlarından zorbalıqnen alıp çıqarılğan çoralarnıñ nesli arasında peyda olğan ve vaqıt ile tarqalğan bir muzıka sanatı çeşiti. Caz muzıkası tiliniñ has-hususiyetlerinden başta improvizatsiya, sinkopalı vezinlerge esaslanğan vezinonluq ve vezin fakturanı yerine ketirüvniñ unikal usullar taqımı - sving oldı. Rap ve reggae kibi, ananeviyen 'qara terililerniñ muzıkası' olaraq sayıla.

Creollarda 'jazz' ( frenkçe chasser — avlamaq sözünden keledir) sözü avcılıq, em de eyecan, qozğalanuv manasını añlata edi. 1860 seneleri Cenübiy Amerika edebiy tilinde ‘jasm’ sözü peyda olıp, yükselüv, ilhamnı bildire. Biraz vaqıttan soñ onıñ yerine ‘jass’ sözü, em de fiili kelip, ‘tutmaq’, ‘qozğalanmaq” manasını añlata edi. Ket-kete sıqça ‘jaz around’ (dolaşmaq, seyaat etmek) ve ‘jazz up’ (şeñ alında bulunmaq) ibareleri qullanmağa başladı. Muzıka ıstılası olaraq, ‘jazz” sözü ilk sefer 1915 senesi New Orleans üslübinde çalğan beyazlılar çalğı taqımınen bağlı olıp peyda oldı, keççe - Tom Brownnıñ New Orleans orkestriniñ adında - ‘Tom Brown Dixieland Caz Bend’, bundan soñ ‘caz’ ıstılası Şimaliy Amerikada ve ondan da soñ bütün dünyada tez tarqala.